منطق صلح

« گفت چه پنداری که با شما کنم؟ گفتند: برادری بزرگوار و پسر برادری بزرگوار.گفت که درود خدا بر او باد: به شما همان گویم که یوسف به برادرانش گفت: امروز بر شما ملامتی نیست. خداوند گناهان …

« گفت چه پنداری که با شما کنم؟ گفتند: برادری بزرگوار و پسر برادری بزرگوار.گفت که درود خدا بر او باد: به شما همان گویم که یوسف به برادرانش گفت: امروز بر شما ملامتی نیست. خداوند گناهان شما را می‌آمرزد. پس مشرکان شرمنده و خجول برفتند» تاریخ ابن اثیر (ج ۲ /ص ۲۰۴)

ریشه فتح مکه در رمضان سال هشتم هجری را باید در پیمان حدیبیه که در ذیقعده ۲ سال پیش از آن در منطقه‌ای نزدیک به مکه به نام حدیبیه اتفاق افتاده بود، جست‌وجو کرد. در آن سال مسلمانان قصد داشتند پس از ۶ سال که از هجرت پیامبر (ص) به مدینه می‌گذشت رهسپار حج و زیارت خانه خدا شوند.

قریش اما رضایت نداد و در پیمانی که میان سهیل بن عمرو، نماینده قریش و پیامبر بسته شد و به نام محل انعقاد پیمان؛ یعنی حدیبیه مشهور گشت، قرار شد مسلمانان در آن سال از حج منصرف گشته و راهی مدینه گردند و درمقابل سال‌آینده به حج مشرف شوند. دیگر نتیجه مذاکرات پیامبر(ص) وقریش‌این بود که آنان به مدت۱۰ سال به جنگ نپردازند.

بند سوم پیمان تاکید می‌کرد مسلمانان و قریش می‌توانند با هر قبیله‌ای که خواستند پیمان برقرار کنند تا صلح ۱۰ ساله شامل حال آنان نیز بشود. بنابراین قبیله خزاعه به نفع مسلمانان و قبیله بنو بکر به نفع قریش وارد پیمان شدند. رجب سال هشتم هجری شاهد پیمان شکنی قریش نسبت به‌این بند از پیمان بود. درگیری خزاعه و بنو بکر که بر اثر توهین شاعری از بکریان به پیامبر(ص) آغاز شده بود، با دخالت قریش منجر به کشتار خزاعه گردید.

عمرو بن سالم خزاعی پس از جنگ به مدینه رفت و رسول خدا(ص) را از پیمان شکنی قریش آگاه ساخت. پیامبر نیز آهنگ جنگ و فتح مکه کرد. البته کسی را از قصد خویش آگاه نکرد. پیامبر(ص) در روز دهم رمضان در حالی که ابا رهم کلثوم بن حصین غفاری را بر مدینه گماشت خود در میان ۱۰ هزار جنگجو ی مسلح از شهر خارج شد. لشکر اسلام به گونه‌ای حرکت کرد که تا پیش از رسیدن به منطقه‌ای به نام «مر الظهران» در نزدیکی مکه کسی از قریش از حرکت آنان آگاهی نیافت.

در شب بیستم رمضان پیامبر دستور داد تا یارانش د ردامنه‌های کوه‌های مشرف به مکه آتش فراوانی بیفروزند تا ترس و وحشت در دل مشرکان بیفتد و آنان را از پیکار با پیامبر(ص) منصرف کند.

این تاکتیک علاوه بر تاثیر شگرفی که نهاد و باعث شد تا رهبر قریش ابوسفیان در شب فتح ترسان و هراسان خود را به اردوی مسلمانان برساند و اسلام آورد، نشان می‌دهد که پیامبر(ص) از ابتدا هم قصد جنگ و خونریزی نداشت بلکه هدفش‌این بود که مکه را بی‌خونریزی فتح نماید.

صبح روز بیستم رمضان شاهد ورود مقتدرانه سپاه ۱۰ هزار نفری مسلمانان به مکه بود و مکه می‌دید که چگونه بزرگترین پایگاه دشمنان اسلام‌اینک به میزبانی مسلمانان نشسته است.

مکه بی خونریزی فتح شد؛ اما فتح آن حاوی یک پیام بود: پیروزی منطق صلح و عفو و یکتا پرستی د ربرابر نفرت و سیاه اندیشی و شرک. در واقع پس از فتح مکه زمینه گشوده شدن سراسر شبه جزیره عربی فراهم شد.

سجاد واعظی‌