پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

ترویج سلامت با زبان رسانه


ترویج سلامت با زبان رسانه

گزارش برنامه پزشکی «سیب» از رادیو تهران

از آنجا که انسان سالم، محور توسعه پایدار محسوب می‌شود، تلاش برای ارتقای سلامت فرد و به تبع آن جامعه، رابطه مستقیم و معناداری با رشد اجتماعی افراد دارد، لذا برنامه‌های مختلفی که برای حفظ سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی و ارتقای آن تهیه و پخش می‌شود، جایگاهی پررنگ‌تر می‌یابند.

برنامه «سیب» رادیو تهران هر روز بجز جمعه‌ها از ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه با بخش‌های متنوع پزشکی و سلامت همراه شنوندگان است. برای تهیه گزارش از برنامه به میدان ارگ می‌روم تا اطلاعات بیشتری از چگونگی تولید این برنامه تهیه کنم. امروز که همراه برنامه سیب هستم، بحث طب کار و مسائل پزشکی مورد بررسی قرار می‌گیرد، تیم برنامه‌ساز با جنب و جوشی وصف نشدنی در حال آماده شدن است و تصور نمی‌کنم تا اوضاع آرام‌تر نشده، بتوانم با عوامل برنامه صحبت کنم. به زمان پخش برنامه دقایقی نمانده که کارشناس برنامه نیز در استودیو حضور می‌یابد. پس بهترین فرصت برای گفت‌و‌گو با اوست.

دکتر حمید مساعدیان، متخصص طب فیزیکی با روی گشاده پیشنهاد من را برای مصاحبه می‌پذیرد و می‌گوید: این روزها کمتر خانه‌ای را می‌بینیم که در آن از مبلمان به‌عنوان یکی از اجزای اصلی دکوراسیون استفاده نشده باشد. اگر شما هم قصد دارید برای منزلتان مبل انتخاب کنید باید به کاربردی بودن آن در کنار هماهنگی داشتن با دیگر لوازم منزل توجه کنید. در کنار مبلمان منزل، مبلمان اداری نیز از لوازم متنوعی از قبیل میز کامپیوتر، صندلی گردان و نشیمن، میزهای ناهارخوری و کنفرانس و از این قبیل استفاده می‌شود. به همین دلیل امروزه در بحث طب کار و مسائل پزشکی به سلامت محیط کار و فضای منزل اهمیت زیادی داده می‌شود. امروز هم در این برنامه درباره ویژگی‌های مبلمان مناسب اداری و منزل، استفاده صحیح از آنها و آسیب‌ها و مشکلات ناشی از کاربرد نادرست این وسایل بحث خواهیم کرد.

● آشنایی به زبان رسانه

وقتی از او می‌پرسم چه متخصصان و کارشناسانی برای حضور در برنامه‌ها واجد شرایط هستند، توضیح می‌دهد: سلامت دستمایه و پیش‌نیازی برای زندگی است نه هدف آن. پس حتی در برنامه‌ها نیز باید از افراد و کارشناسان واجد شرایط بهره‌مند شد. در نظر داشتن تخصص مربوط به بحث کارشناسی و آشنایی به زبان رسانه، بهره‌مندی از کارشناسان مناسب برای تولید و پخش برنامه‌های زنده و تولیدی با محتوای سلامت در اینجا اهمیت می‌یابد و البته اگر کارشناس عضو هیأت علمی دانشگاه‌های معتبر کشور و مورد تائید شورای سیاستگذاری سلامت باشد، شرایط مطلوب‌تر خواهد بود.

کارشناس برنامه در پاسخ به این پرسش که چه ملاک و معیارهایی را برای بحث و بررسی در برنامه در نظر گرفته است، می‌گوید: در وهله اول باید با زبان رسانه آشنایی کامل داشت و طیف وسیعی از مخاطبان با ویژگی‌های متمایز از یکدیگر همچون سطح دانش و درک متفاوت، گروه‌های مختلف سنی و قشرهای گوناگون را مد نظر داشت و با اشراف به ساختار و اهداف برنامه و البته موضوع، به بحث و بررسی آن مساله و مشکل پرداخت. در مراحل بعدی، کارشناسان و متخصصان با در نظر گرفتن آنچه گفته شد باید از بکار بردن اصطلاحات علمی بویژه به زبان غیرفارسی تا حد امکان اجتناب کنند و اصطلاحات و مفاهیم تخصصی را به زبان ساده و علمی ارائه دهند.

ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه است و از کارشناس برنامه دعوت می‌شود همراه شنوندگان باشد. آنونس برنامه که از بخش‌های مختلف فیلم‌های سینمایی با مضمون پزشکی و سلامت است، پخش می‌شود. گوینده برنامه با زمینه‌سازی، موضوع و مهمان برنامه را معرفی و شنوندگان را برای مشارکت در برنامه خودشان ترغیب می‌کند.

● توانمندسازی فردی و جمعی

فضا بسیار آرام است و عوامل بدون تنش و همهمه‌ای که پیش از شروع برنامه بود، همراه علاقه‌مندان می‌شوند. فهیمه تهرانی، سردبیر و تهیه‌کننده به ارائه توضیحاتی درباره برنامه سیب می‌پردازد و می‌گوید: برنامه هر روز بجز جمعه‌ها از ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه به مدت نیم ساعت با چهار محور سلامت جسم، روان، اجتماع و سلامت معنوی از شبکه رادیویی تهران روی آنتن می‌رود. این برنامه با هدف ارائه اطلاعات عمومی درخصوص علائم و نشانه‌های بیماری‌ها، پیشگیری از آنها، روش‌های درمانی، نوع تغذیه در بهبود ارائه و اطلاعات روز پزشکی و اطلاع‌رسانی از تجهیزات مدرن پزشکی و شیوه‌های جدید درمانی و... شنوندگان را تشویق به همراهی هر روزه با این برنامه می‌کند.

سردبیر و تهیه‌کننده برنامه درباره تدابیری که برای هر چه بهتر شدن برنامه اندیشیده شده است، توضیح می‌دهد: ایجاد آرامش در جامعه و افزایش امید به آینده و توجه به سلامت و ارتقای آن در همه ابعاد، درمان بیماری‌هاست. بهره‌گیری از موضوع‌ها و بحث‌های مصداقی و کاربردی که دغدغه امروز شهروندان است، استفاده از کارشناسان واجد شرایط، فرهنگسازی و ترویج روحیه خودباوری، تاکید بر اعتبار علمی، تازگی و روایی محتوای برنامه‌ها و توجه به اولویت‌های سالانه برنامه‌سازی براساس خط‌مشی‌ها در راستای توانمندسازی فردی و جمعی برای بهبود سبک زندگی و برخورداری از سلامت، رفاه، امنیت غذایی و تأمین اجتماعی از تدابیری است که برای هر چه بهتر شدن برنامه اندیشیده شده است.

● در نظر گرفتن گروه هدف

تماس‌های پی ‌در پی و پرسش‌های شنوندگان، گزارش‌های مردمی و تبادل اطلاعات فضای برنامه را از یکسونگری و تک‌بعدی‌نگری جدا کرده و به سمت تعامل دوسویه کشانده است.

وی می‌گوید: این برنامه با حضور پزشکان متخصص در زمینه‌های مختلف و بیماران آنها تدارک دیده شده است که به اقتضای موضوعات با برپایی مطب پزشک در استودیو و معاینه بیمار توسط او و به موازات آن راه‌های پیشگیری و توصیه‌های پزشکی ارائه می‌شود. به عبارتی شنوندگان پا به پای دکتر و بیمار با مراحل مختلف بیماری، پیشگیری و درمان بیماری مورد نظر و... همراه می‌شوند.

«برای یک تهیه‌کننده مهم است که بداند برای چه گروه سنی و چه قشری از جامعه برنامه‌سازی می‌کند، زیرا با در نظر گرفتن گروه هدف نیمی از کار مشخص می‌شود.» این مطالب را تهرانی می‌گوید و اضافه می‌کند: در این برنامه تلاش می‌کنیم با در نظر گرفتن طیف گسترده مخاطبان، موضوعات علمی را به زبان ساده، قابل فهم و غیرمستقیم در قالب برنامه‌های نمایشی، طنز، گفت‌وگو و گزارش به مخاطبان منتقل کنیم. نهادینه‌سازی رویکرد علمی سلامت در مردم و مسئولان و بهبود پایبندی عمومی به ارزش‌ها و حقوق و قوانین سلامت‌محور و ارتقای کیفی و کمی آن از دیگر الزاماتی است که مدنظر قرار گرفته شده است.

با اتمام برنامه از گوینده می‌خواهم دقایقی درباره برنامه گفت‌و‌گو کنیم. دلارام شکوهی، گوینده برنامه سیب معتقد است: طی مدتی که همراه تیم برنامه‌ساز بودم و بازخوردهای شنوندگان را از طریق تلفن، پیامک و... دریافت کردم به جرأت می‌توانم ادعا کنم در برنامه‌های اینچنینی که با محورهای پزشکی و سلامت است نباید فقط به بیماری‌ها و دردها تمرکز داشت، چون بهداشت روان و سلامت اجتماعی و معنوی جامعه و... نیز نقش بسزایی در سلامت جسم دارد و شنوندگان با شنیدن امراض و بیماری‌های گوناگون کمتر به شنیدن برنامه تمایل خواهند داشت. مردم بیشتر علاقه‌مندند موضوعات و بحث‌هایی در برنامه مطرح شود که خودشان با آنها درگیرند و در زندگی بیشتر با آن مواجه می‌شوند.

وی در پاسخ به این پرسش که برای تعامل بیشتر با مخاطبان، گوینده چقدر می‌تواند نقش داشته باشد، می‌گوید: در گام نخست با رعایت احترام به شنونده، بهتر است با آنها خودمانی‌تر بود و فضا را برای مشارکت مخاطبان فراهم کرد. به نظر من یکی از دلایل توفیق این برنامه، تعامل بیشتر و مشارکت شنوندگان با برنامه است، به طوری که موضوع‌های برنامه و مهمانان از یک هفته قبل پیش‌بینی می‌شود و از طریق خود برنامه یا سایت رادیو تهران به نشانی www.radiotehran.ir با بارگذاری بخشی با عنوان مجله سلامتی سیب توضیحاتی درباره موضوع مورد بحث برنامه و بیماری داده می‌شود و از شنوندگان می‌خواهیم کارشناسان و متخصصان مورد نظر خود را معرفی و موضوع‌ها، مشکلات و مسائل خود و... را مطرح کنند. آرشیو و فایل صوتی برنامه سیب به همراه مهم‌ترین موضوع‌های مطرح شده در برنامه در سایت رادیو تهران با عنوان مجله سلامتی سیب قابل دسترسی علاقه‌مندان است. همه موارد ذکر شده برای تعامل و ارتباط دوسویه با شنونده فراهم شده و ادامه مسیر به عهده گوینده برنامه است که با کسب اعتماد و جلب نظر مخاطبان ارتباط بیشتری با آنها برقرار کند.

مریم کریمی