چرا ماه و خورشید در نزدیکی افق بزرگتر به نظر می رسند؟

توهم ماه" و "توهم خورشید"، دو اصطلاحی است که ریشه آن‌ها به چین و مصر باستان باز می‌گردد و از دیرین‌ترین معماهای بدون جواب قطعی می‌باشد. به اعتقاد برخی این توهم واقعیتیست که …

توهم ماه" و "توهم خورشید"، دو اصطلاحی است که ریشه آن‌ها به چین و مصر باستان باز می‌گردد و از دیرین‌ترین معماهای بدون جواب قطعی می‌باشد. به اعتقاد برخی این توهم واقعیتیست که حاصل شکست نور در جو متراکمتر نزدیک افق است. اما محاسبات و مطالعات میزان این شکست را به حدی نشان نمی‌دهند که موجب تغییر در اندازه ظاهری ماه یا خورشید، به اندازه محسوس با چشم انسان باشدواز طرفی عکسبرداری از ماه در موقعیت‌های مختلف نسبت به افق، اعتبار نظریه فوق را زیر سوال برده است.

نظریه دیگر که از اعتبار بیشتری برخوردار است، به مکانیزم درک اندازه_فاصله معروف است. فرایندی مغزی ژنیتیکی که تصاویر دو بعدی روی شبکیه چشم را به صورت اجسام متحرک در سه بعد برای ما به نمایش می‌گذارد.

توهم ماه یا خورشید نیز به عملکرد این مکانیزم در شرایط نامعمول نسبت داده می‌شود. در حالت معمول، زمانیکه فاصله سوژه متحرک از ما زیاد است، اندازه زاویه‌ای که چشم ما تحت آن، ابعاد سوژه را برآورد می‌کند، کم و زیاد می‌شود. فرایند مغزی این تغییر در تاثیر پذیری چشم از زاویه‌های مختلف را به شکل تغییر موقعیت در عمق تعبیر می‌کند و ما اشیاء را متحرک در عمق درک می‌کنیم.

اما زمانیکه ماه در نزدیکی افق قرار دارد، افق و زمین باعث می‌شوند که چشم موقعیت ماه را حداکثر تا حد افق تخمین بزند بدین معنی که موقعیت ماه در عمق آشکارا تغییر کرده است در حالیکه محرک نور ثابت مانده است. در اینجاست که مکانیزم درک اندازه_فاصله مغز دست به کار می‌شود وبا تغییر اندازه درک خود، ماه را بزرگ‌تر جلوه می‌دهد.

این فرضیه نسبت به دیگر استدلال‌ها پیرامون این پدیده، از اعتبار بیشتری برخوردار است و آزمونهای بیشتری صحت آن را تائید می‌کنند.

گردآورنده: جعفرزاده

×

‹›