فرد جدی نمی تواند بخندد

مشرب خوش, در حكم مغناطیسی است كه همه ی گوش ها و اذهان را به خود جلب می كند و خنده, زبانی جهانی است كه وقتی كلمات از عهده بر نمی آیند, از موانع فرهنگی عبور می كند

مشرب خوش، در حكم مغناطیسی است كه همه‎ی گوش‎ها و اذهان را به خود جلب می‎كند. و خنده، زبانی جهانی است كه وقتی كلمات از عهده بر نمی‎آیند، از موانع فرهنگی عبور می‎كند. مسلماً «كوزینس» اولین كسی نبود كه از مشرب خوش به عنوان روشی مقابله‎‎ای استفاده نمود. انسان از روزی كه احساس كرد اگر خودش را غلغلك بدهد خنده‎اش می‎گیرد، از مشرب خوش استفاده كرده است. یونانیان قدیم، مشرب خوش را یك فضیلت می‎دانستند. از جمله افلاطون معتقد بود كه مشرب خوش، پرورش دهنده‎ی روح و روان است و آن را به عنوان عاملی التیام بخش توصیه می‎كرد. از یونان باستان بود كه تئاتر و از جمله كمدی شكل گرفت كه تا به امروز نیز ادامه دارد. در بسیاری از مذاهب و ادیان الهی، به مشرب خوش تأكید شده است. در واقع مشرب خوش به عنوان دارویی التیام بخش در تمامی فرهنگ‎های روی زمین ریشه دوانده است، از بومیان آفریقا گرفته تا سرخپوستان آمریكا، همگی به مشرب خوش بها می‎دادند. چنین به نظر می‎رسد كه مشرب خوش و ویروسی كه در اثر این مشرب نابود می‎شود، هر دو واگیردار هستند.دكتر «ریموند مودی»، تحت تأثیر قدرت التیام بخشی مشرب خوش و بذله در سال ۱۹۷۸ اقدام به مطالعه كتاب‎های مختلفی در همین زمینه نمود. از جمله اطلاعاتی كه به دست آورد مطلبی است كه در ادامه شرح داده‎ایم. در سال ۱۲۶۰، یك پزشك روشنفكر و پیشرفته‎ی فرانسوی به نام «هانری دوموندویل» به رابطه‎ی مهمی میان احساسات مثبت و سلامتی پی برد. او به بستگان و دوستان و بیمارانش توصیه می‎كرد كه برای آن‎ها لطیفه بگویند، با آ‎ن‎ها مزاح كنند و آن‎ها را بخندانند. پادشاهان اروپایی نیز در سال‎های دور، همیشه كسانی را در قصر خود داشتند كه آن‎ها را می‎خنداندند. شاید مشهورترین این بذله‎گویان، «ریچارد تارلتون» بود كه در دربار ملكه الیزابت اول خدمت می‎كرد و می‎گویند كه او بیش از گروه پزشكی ملكه، به سلامتی او كمك كرد.

گونه‎های مشرب خوش و شوخ طبعی

به رغم بررسی‎های مختلفی كه درباره‎ی مشرب خوش به عمل آمده، هنوز میان كارشناسان، بر سر این‎ كه مشرب خوش به راستی چیست، وحدت نظری وجود ندارد. در واقع هنوز تعریف واحد و جامعی از آن ارائه نشده است. به اعتقاد اغلب صاحب‎نظران، مشرب خوش، به خودی خود یك احساس مثبت نیست، اما می‎تواند منجر به احساسات خوب شود كه از جمله‎ی آن‎ها می‎توان به شادی، سعادت، خوشی، عشق، امید، ایمان و قدرت اراده اشاره كرد مشرب خوش یك رفتار نیست، گر چه می‎تواند اقدامات و رفتارهایی از قبیل تبسم و خنده را به وجود آورد. با این حال می‎توان گفت كه مشرب خوش و بذله، یك ادراك و تصور است؛ به این علت كه ممكن است كسی از یك حرف بامزه خنده‎اش بگیرد و دیگری به همان حرف نخندد. با این حال، با توجه به بعضی از تعاریفی كه درباره‎ی مشرب خوش ارائه شده، می‎توان گفت كه مشرب خوش دارای دو جنبه‎ی اصولی است كه به زبان ساده نوعی بده و بستان هستند. یكی آن‎ كه بذله و مشرب خوش را می‎توان جذب نمود یا آن را تجربه كرد و دیگر این كه می‎توان آن را ابراز كرد و با دیگران در میان گذاشت. هر كسی به گونه‎ای دارای مشرب خوش است، هر چند ممكن است كسی با توجه به تجارب خود منكر این كیفیت باشد. در میان كسانی كه درباره‎ی مشرب خوش مطالعه كرده‎‎اند. «مك گی» به سه عاملی اشاره می‎كند كه باید وجود داشته باشند تا مشرب خوش شكل بگیرد:

۱- منبعی كه بتواند محرك بالقوه‎‎‎ای به حساب آید.

۲- شناختی كه بتواند این بذله یا مشرب را درك كند.

۳- پاسخی كه خنده‎‎دار بودن رفتار یا گفتار را نشان دهد.

انواع بذله و مشرب خوش

بذله‎گویی و زدن حرف‎های بامزه و نشان دادن مشرب خوش، انواع مختلفی دارد كه در بسیاری از موارد با یكدیگر همپوشی‎هایی پیدا می‎كنند. در ادامه‎ی مطلب، به انواع بذله‎ها اشاره كرده‎ایم.

۱- تقلید و ادای كسی را درآوردن: می‎‎توان با تقلید از كسی یا چیزی سبب خنده شد. ثابت شده است كه این رفتار می‎تواند در برخورد و مقابله با استرس مفید واقع گردد، مشروط بر آن كه به عزت نفس خدشه‎ای وارد نكند. برخورد مبالغه‎آمیز با رفتارها و ویژگی‎های شخصیتی، نمونه‎هایی هستند كه می‎توان به آن اشاره كرد.

۲- طنز: در حالی كه تقلید و طنزگویی وجوه مشترك فراوان دارند، طنز معمولاً حالت نوشته دارد كه اشكالات اجتماعی و شخصی را بیان می‎كند.

۳- دلقك‎بازی: در روزگار گذشته، بسیاری از بازیگران سینما با ادا درآوردن و با دلقك‎بازی درصدد خنداندن اشخاص بودند. سر خوردن روی پوست موز، پرتاب كردن بشقاب خامه و بستنی به صورت دیگران نمونه‎هایی بود كه برای خنداندن دیگران از آن استفاده می‎شد.

۴- مسخره‎بازی: نوع دیگر مشرب خوش و بذله، مسخره‎بازی و رفتارهای چرند است. مثل این كه فیلمی تهیه كنیم كه در آن مثلاً پلنگ بستنی بفروشد، یا گاوها پشت فرمان اتومبیل رانندگی كنند.

۵- رویدادهای شگفت‎انگیز، طنز و طعنه: اشاره به دو رویدادی است كه به اتفاق، بذله‎‎ای را می‎سازند. مثل این كه كسی برای شما پاكتی بفرستد، آن را باز كنید و ببینید كه یك اسكناس یك صد دلاری به شما هدیه كرده است و لحظه‎ای بعد پاكت دیگری به دستتان برسد كه نشان بدهد مبلغ یك صد دلار از حساب بانكی شما برداشت شده است.

۶- ایهام و جناس: صحبت‎ها و رفتارهای بامزه‎ای هستند كه به شكلی مدبرانه، در قالب ایهام بیان می‎شوند. استفاده از یك كلمه با معانی مختلف، نمونه‎ای است كه می‎توان به آن اشاره كرد.

۷- زخم زبان و تمسخر: زخم زبان، نوعی بذله‎گویی است كه با خود، نیشی به همراه دارد و در واقع خشمی را بیان می‎كند. در واقع می‎توان گفت كه زخم زبان نوعی انتقام كلامی است. كسی كه زخم زبان می‎زند، می‎خواهد به طرزی اجتماع پسند، منظور و ناراحتی خود را بیان كند. خیلی‎ها پس از آن كه حرفشان را در قالب زخم زبان زدند، می‎گویند: «شوخی می‎كنم.»

۸- طنز تلخ: و بالاخره می‎توان به طنز تلخ اشاره كرد كه معمولاً به شكلی با حادثه‎ی مرگ در ارتباط است. بعضی‎ها به طنز تلخ «لاس زدن با موضوع مرگ» می‎گویند. توجه داشته باشید كه مرگ، یكی از هراس‎های انسان است و معمولاً سعی می‎شود با حرف‎‎های خنده‎دار با آن برخورد شود تا از شدت نگرانی‎ ناشی از آن بكاهد.

---