یکشنبه, ۲۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 12 May, 2024
مجله ویستا

نگاهی به آدم دودی ها


نگاهی به آدم دودی ها

زمان ماشین دودی سپری شده است امروز انسان ها در شهرهای آلوده هر کدام به اندازه همان ماشین دودی دود می خورند و این دودها جسم و جان آنها را می خورد و از بین می برد آلودگی هوا روی تمام اعضای بدن اثرات زیانباری دارد از ریه که دود وارد آن می شود تا حتی روی موها

زمان ماشین دودی سپری شده است. امروز انسان‌ها در شهرهای آلوده هر کدام به اندازه همان ماشین دودی دود می‌خورند و این دودها جسم و جان آنها را می‌خورد و از بین می‌برد. آلودگی هوا روی تمام اعضای بدن اثرات زیانباری دارد. از ریه که دود وارد آن می‌شود تا حتی روی موها.

● ریه‌ای دودی

احتمالا برای همه شما پیش آمده که در روزهای آلوده سال دچار سرفه و خارش گلو شوید. مجاری تنفسی و ریه‌ها اولین عضوی هستند که قربانی آلودگی هوا می‌شوند. در آلودگی شدید هوا، ذرات موجود در هوای استنشاقی و همچنین گاز دی اکسیدسولفور روی مجاری هوایی رسوب و این نواحی را تحریک می‌کنند. تحریک مخاط گلو و مجاری هوا به صورت یک واکنش التهابی ظاهر می‌شود و با تورم و افزایش ترشحات خود را نشان می‌دهد. این حالات به‌صورت علائمی مانند سوزش گلو، سرفه، خلط، عطسه و احساس تنگی نفس و گرفتگی قفسه سینه خود را نشان می‌دهد. آلودگی هوا سبب می‌شود علائم سرماخوردگی شدیدتر شده و واکنش بدن نسبت به درمان مشکل‌تر ‌شود. سرطان ریه هم یکی دیگر از هدایای آلودگی هواست، البته این تنها سرطان ریه نیست که از آلودگی هوا ناشی می‌‌شود، بلکه بروز سرطان مثانه نیز ارتباط تنگاتنگی با آلودگی هوا دارد.

● کسی اعصاب ندارد

دستگاه عصبی، قربانی دیگر آلودگی هواست. سرب به عنوان یکی از محصولات سوخت بنزین از مهم‌ترین آلاینده‌های هواست. دستگاه عصبی بسیار به این ماده حساس است. بیشترین حساسیت مغز نسبت به آسیب‌های حاصل از سرب طی همان ۲ سال نخستین زندگی است. رویارویی طولانی مدت با سرب باعث کاهش توان فکری و ضریب هوشی بچه‌ها می‌شود. دانشمندان بلژیکی ثابت کرده‌اند آلودگی هوا و بویژه سرب باعث عقب افتادن هوش بچه‌ها به اندازه ۱۷ درجه می‌شود. در پژوهش این دانشمندان، کودکانی که آلودگی سرب در خونشان داشتند ضریب هوشی‌شان ۱۷درجه پایین‌تر از همسالان سالمشان بود.

حتی وضعیت روانی ما نیز از دود بی‌تاثیر نیست. آلودگی هوا در شهرهای بزرگ، مردم را از جنبه‌های مختلف روانی و رفتاری، خلقی و عاطفی تحت تاثیر قرار می‌دهد. وجود گازهای آلاینده می‌تواند موجب بروز انواع بیماری‌های عصبی و بخصوص اضطراب و افسردگی و سردردهای میگرنی شود. آلودگی هوا استرس‌ها و فشارهای روحی را نیز تشدید می‌کند.

● سرب جای کلسیم

استخوان‌های بدن به طور مرتب در حال بازسازی خود هستند. یعنی بافت‌های پیر و فرسوده تخریب شده و با کمک املاح موجود در خون، بافت‌های جدید ساخته می‌شوند. به این ترتیب کلسیم مرتب بین گردش خون و بافت استخوانی در حرکت است. سرب مولکولی بسیار شبیه کلسیم است، به‌گونه‌ای که در بدن این دو مولکول می‌توانند جایگزین هم شوند. این اتفاق در استخوان‌ها رخ می‌دهد. استخوان‌ها در هنگام بازسازی خود از این ماده استفاده می‌کنند و پس از مدتی تبدیل به منبعی از سرب می‌شوند.

از اینجا به بعد فرد یک ربات متحرک می‌شود. البته این تمام مشکل نیست. از این مرحله به بعد استخوان‌ها به عنوان مخزنی همیشگی به صورت دائمی مقدار مشخصی سرب در خون آزاد می‌کنند. نتیجه این که میزان سرب خون همواره بالا مانده و باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر سیستم اعصاب می‌شود. آسیب‌های ناشی از سرب در زمان یائسگی به حداکثر خود می‌رسد، چرا که در این زمان حجم استخوان‌ها به میزان ۲ تا ۳ درصد کاهش می‌یابد. در صورتی که فرد به میزان کافی کلسیم مصرف نکند، این آسیب دوچندان می‌شود. سرب از سوی دیگر باعث کاهش حجم استخوانی می‌شود، چرا که سلول‌های استخوان‌ساز در حضور سرب کمتر می‌توانند استخوان بسازند. حالا شاید بهتر متوجه شوید چرا به کسانی که در محیط‌های آلوده به سرب کار می‌کنند، توصیه می‌شود روزانه حتما یک لیوان شیر بخورند.

● گیج و خسته

سردرد، خستگی، بی‌قراری و عدم تمرکز کافی تنها بخشی از اثرات مسمومیت خون با منواکسیدکربن است. از منواکسیدکربن که بگذریم سرب ناشی از آلودگی هوا موجب مسمومیت دستگاه عصبی می‌شود.

احساس گیجی و خستگی، تشدید سردردهای میگرنی، افزایش استرس‌ها و افت قابلیت‌های تفکر همگی از علائم کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز در آلودگی هوا هستند. با توجه به افزایش قابل توجه خطر سکته‌های مغزی در افراد سالخورده هنگام آلودگی شدید هوا، این افراد باید تا حد امکان موارد احتیاط را رعایت کنند.

در بزرگسالان و بویژه افراد مسن مشخص شده است که آلودگی هوا خطر لخته شدن خون در عروق مغزی و احتمال سکته مغزی را به طور قابل توجهی بالا می‌برد. سطح فعالیت‌های مغزی افراد بزرگسال هم در آب و هوای آلوده افت پیدا می‌کند.

● چشم‌های گریان

چشم‌ها اعضای حساس و آسیب‌پذیری دیگر هستند. به دنبال آلودگی هوا به صورت ناگهانی اشک ریزش، سوزش و خارش در چشم‌ها ایجاد می‌شود. حتی در موارد شدید آلودگی هوا قدرت تیزبینی افراد نیز کم و فرد دچار کاهش بینایی می‌شود.

● کلیه‌های سربی

سرب موجود در آلودگی هوا سال‌هاست که به عنوان یکی از عوامل موثر در اختلال عملکرد کلیه‌ها و کبد شناخته شده است، هرچند برای اختلال عملکرد کلیه‌ها و کبد به سرب زیادی در هوا نیاز است ما در طولانی‌مدت ممکن است همین میزان به کبد و کلیه‌ها آسیب وارد کند.

● قلب‌های شکسته

در روزهای آلوده به مبتلایان به بیماری‌های قلبی توصیه می‌شود از منازل خود خارج نشوند؛ اما هوای آلوده حتی انسان‌های سالم را نیز دچار ناراحتی قلبی می‌کند. وجود رابطه‌ای محکم میان آلودگی هوا و بیماری‌های قلبی عروقی بارها در مطالعات مختلف نشان داده شده است. این رابطه به حدی آشکار است که حتی تلاش‌های قانونی صاحبان صنایع خودروسازی نیز نتوانسته است آن را کمرنگ کند. آلاینده‌های هوا، مانع اکسیژن‌رسانی کافی به ارگان‌های حیاتی بدن مانند قلب می‌شود و بروز ناراحتی‌های قلبی و سکته‌های قلب را تشدید می‌کند.

● سرطان معده با هواخوری

هوا خوردن در روزهای آلوده کاری منطقی محسوب نمی‌شود. سرب به عنوان یکی از آلاینده‌های هوا ممکن است در صورت ایجاد مسمومیت با علائمی نظیر دل‌درد همراه باشد. ابتلا به سرطان معده هم از دیگر عوارض مواجهه طولانی‌مدت با آلاینده‌های هوا ذکر شده است.

● هوا بخورید، چاق بشوید

بعضی‌ها معتقدند حتی اگر آب بخورند هم چاق می‌شوند؛ اما کسی فکر نمی‌کند هوا نیز موجب چاقی شود. تحقیقات جدید نشان داده است آلودگی هوا می‌تواند باعث عدم‌سوخت و ساز چربی بدن شود و حتی موجبات افزایش سلول‌های چربی در بدن و چاقی انسان را نیز فراهم آورد.