۲۷ توصیه به والدین کلاس اولی ها

اگرچه در دنیای آموزشی امروز, فرزندان قبل از بازگشایی رسمی مدارس و حضور در کلاس اول به مراکز آموزشی مثل مهدکودک و پیش دبستانی پا می گذارند و معنا و مفهوم معلم, مربی, آموزش و درس و نظم و انضباط را می آموزند

اگرچه در دنیای آموزشی امروز، فرزندان قبل از بازگشایی رسمی‌ مدارس و حضور در کلاس اول به مراکز آموزشی مثل مهدکودک و پیش‌دبستانی پا می‌گذارند و معنا و مفهوم معلم، مربی، آموزش و درس و نظم و انضباط را می‌آموزند...

اما هیچ چیزی تجربه اول نمی‌شود. اول همیشه جذاب و زیباست؛ اول بهار (نوروز)، اولین روز تولد، اول ماه مهر (بازگشایی مدارس)، اولین شب زمستان (چله)، خلاصه همیشه اول بودن خوب است. به همین بهانه و در آغاز فصل بازگشایی مدارس می‌خواهم نکاتی درباره کلاس اولی‌ها و وظایف روان‌شناختی مدرسه و خانواده ارایه دهم.

۱) همراهی کردن کودک در روزهای اول سال تحصیلی بسیار مهم است. حتی اگر فرصت کافی نداشته باشید، در چند روز اول مدرسه، فرزندتان را هنگام رفتن به مدرسه و برگشتن همراهی کنید.

۲) در روزها و هفته‌های آغازین به کودک خود اطمینان بدهید که دنبال‌اش می‌روید.

۳) سعی کنید هنگام ورود کودک به منزل غذا آماده باشد، زیرا تغذیه نامناسب و گرسنه ماندن از عوامل بروز پرخاشگری و لجبازی در کودک است.

۴) وقتی کودک از مدرسه به منزل برمی‌گردد، حداقل یکی از اعضای خانواده (مخصوصا مادر) در انتظار او باشد. بهتر است پدر و مادر در هفته‌های آغازین ورود دانش‌آموز به مدرسه ساعت کاری خود را طوری تنظیم کنند که یکی از آنها حتما در خانه باشد. در روزهای دیگر نیز بهتر است از اقوام نزدیک مثل مادربزرگ کمک بخواهید. حتی‌المقدور از دادن کلید به فرزند یا پشت در منتظر گذاشتن او بپرهیزید زیرا اضطراب در این‌گونه فرزندان (بچه‌های کلیدبه‌دست و پشت‌دری) بسیار بیشتر از بچه‌های دیگر است.

۵) فرزندان‌تان را هر شب به موقع و در ساعت معینی (مثلا ۹ شب) بخوابانید. معمولا کودکان دوست دارند تا آخر شب بیدار بمانند ‌اگر فرزندی زود و به موقع به رختخواب نرفت، در صورت لزوم برنامه خواب خانواده باید تغییر کند به عبارتی همه اعضای خانواده باید زودتر بخوابند تا کودک دلواپسی نداشته باشد که «من خوابم ولی دیگران در حال تماشای تلویزیون هستند.»

۶) به فرزندتان آموزش دهید به تنهایی وسایل مدرسه‌اش را جمع کند و از شما انتظار انجام آن را نداشته باشد.

۷) به حرف‌ها و احساسات بچه‌های کلاس اول توجه دقیقی داشته باشید.

۸)‌ خاطرات خوب و خوش خود یا خواهر و برادر بزرگ‌تر او را از مدرسه برایش بازگو کنید.

۹) دانش‌آموز خود را با ظاهر آراسته به مدرسه بفرستید تا نزد هم‌کلاسی‌های خود شرمنده و خجالت‌زده نشود.

۱۰)‌بهتر است نام دانش‌آموز توسط خود دانش‌آموز روی وسایل شخصی مدرسه‌اش نوشته شود.

۱۱) بهتر است در انجام تکالیف کودک، نظارت و همراهی داشته باشید و به جای او کاری انجام ندهید.

۱۲)‌ از مدرسه به عنوان حربه‌ای برای تنبیه استفاده نکنید. مثلا نگویید: «اگر مشق‌هایت را ننویسی، به معلمت می‌گویم!»

۱۳) بهتر است معلمان بیشتر از نیرو و توان کودک از او تکالیف درسی نخواهند.

۱۴)‌برای سازگاری بیشتر دانش‌آموز با مدرسه، به او اجازه بدهید با اولیای مدرسه به بازدید و اردوهای تفریحی کوتاه‌مدت (باغ‌وحش، پارک و موزه) برود.

۱۵)‌ از سرزنش و تحقیر فرزندتان به خاطر رفتارهای نادرست او، به ویژه در حضور دیگران، خودداری کنید.

۱۶) نباید فکر کنید حالا که فرزندتان به مدرسه می‌رود، دیگر مسوولیتی متوجه شما نیست و همه کارها بر عهده مسوولان مدرسه است.

۱۷)‌ وقتی به فرزندتان وعده‌ای می‌دهید حتما به وعده خود عمل کنید. باید سعی کنید وعده‌های شما با عمل او متناسب باشد، یعنی در مقابل کار کوچک او، وعده‌های بزرگ و طولانی ندهید: «اگر درس بخوانی، تابستان برایت دوچرخه می‌خرم!»

۱۸) با برنامه‌ریزی نامناسب برای انجام تکالیف و درس خواندن، تمام اوقات فراغت و استراحت را از فرزندان‌تان نگیرید.

۱۹) هنگامی‌ که با فرزندتان نزد معلم او می‌روید باید سعی کنید حرمت و احترام معلم و فرزندتان را کاملا حفظ کنید.

۲۰) اگر فرزندتان مشکل جسمی‌ و روانی خاصی دارد، حتما با اولیای مدرسه در میان بگذارید.

۲۱) در تمام مدارس برای والدین، به ویژه والدین کلاس‌اولی‌ها، جلسه‌های آموزش خانواده برگزار می‌شود.در این جلسات فعالانه شرکت کنید.

۲۲) به گونه‌ای برخورد نکنید که کودک به خاطر رفتن به مدرسه احساس گناه کند. هنگامی‌ که می‌گویید: «بابا کار می‌کند و زحمت می‌کشد تا تو درس بخوانی» کودک فکر می‌کند مرتکب گناه و جرم بزرگی شده است.

۲۳) شما والدین و اعضای خانواده باید از هر گونه درگیری لفظی و فیزیکی خودداری کنید و محیط منزل را برای فرزند‌تان شاد و آرام نگاه دارید تا کودک‌تان احساس امنیت کند. به‌طورکلی فضای مطلوب رفتاری و عاطفی خانواده موجب شکوفا شدن استعداد فرزندان می‌شود.

۲۴) اگر فرزندتان یکی از وسایل مدرسه‌اش را گم کرده است، حتما از او بخواهید فردا در مدرسه جست‌و‌جو و آن را پیدا کند و از معلم و همکلاسی‌هایش نیز کمک بگیرد. نباید او را به خاطر این بی‌توجهی تنبیه کنید و یا او را بترسانید.

۲۵)‌ اگر فرزندتان کار خوبی انجام داده، بلافاصله پس از بازگشت از مدرسه به او پاداش بدهید تا رفتارهای مثبت را در او تثبیت کنید.

۲۶)‌ فرزندتان را با توانمندی‌ها و مهارت‌هایش آشنا کنید.

۲۷) از این خطای رایج که فرزندتان را به‌صورت کودکی خودتان تصور کنید و بخواهید نیازهای ارضانشده کودکی‌تان به وسیله او برآورده شود، بپرهیزید. به یاد داشته باشید که او انسانی دیگر است و احساسات خودش را دارد.

دکتر پرویز رزاقی

روان‌شناس و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی