دیسك های زنده چه هستند و چگونه كار می كنند

یك دیسك زنده یا Live CD یك دیسك قابل بوت شدن است كه حاوی نرم افزار از پیش پیكربندی شده می باشد این دیسك ها این امكان را برای كاربر فراهم می كنند تا بدون نیاز به دسترسی به دیسك های سخت بتواند امور خود را انجام دهد در صورتی كه نخواهد اطلاعاتی را ذخیره كند شاید از خود بپرسیم كه چه دلیلی دارد كه كسی بخواهد از یك دیسك بجای یك كامپیوتر دسكتاپ یا لب تاپ با نرم افزارهای نصب شده و آماده استفاده كند

یك دیسك زنده یا Live CD یك دیسك قابل بوت شدن است كه حاوی نرم افزار از پیش پیكربندی شده می باشد. این دیسك ها این امكان را برای كاربر فراهم می كنند تا بدون نیاز به دسترسی به دیسك های سخت بتواند امور خود را انجام دهد (در صورتی كه نخواهد اطلاعاتی را ذخیره كند). شاید از خود بپرسیم كه چه دلیلی دارد كه كسی بخواهد از یك دیسك بجای یك كامپیوتر دسكتاپ یا لب تاپ با نرم افزارهای نصب شده و آماده استفاده كند؟

ارزش دیسك های زنده در ابتدای امر برای بسیاری از كاربران روشن نیست. مخصوصا كسانی كه عادت به نصب و یا استفاده از نرم افزارهای از پیش نصب شده دارند. برای درك بهتر ارزش دیسك های زنده مثالی می زنیم. تصور كنید كامپیوتری را با توجه به نوع سخت افزار و بودجه خود خریداری می كنید. هنگامی كه آنرا دریافت كردید دیسك زنده خود را در آن قرار داده و در عرض ۳۰ تا ۴۵ ثانیه كامپیوتر جدیدتان آماده كار می باشد. شما از دیسك سخت آن تنها برای ذخیره داده ها استفاده می كنید. وقتی كارتان تمام شد دیسك زنده را خارج و كامپیوترتان را خاموش می كنید. حتی اگر كامپیوتر شما دزدیده شود اطلاعات موجود بر روی آن به درد كسی نخواهد خورد زیرا شما آنها را توسط Private Key خود رمزنگاری كرده اید. همچنین بجای دیسك سخت می توانید اطلاعات خود را بر روی دیسك های USB ذخیره نمایید. از نظر امنیتی CD شما نمی تواند دستكاری یا آلوده شود زیرا فقط خواندنی است

●تاریخچه مختصر دیسك های زنده

یكی از نخستین دیسك های زنده دیسكی بود در قطع یك كارت اعتباری به نام The Linux Bootable Business Card. حجم كلی این دیسك حدود ۵۰ مگابایت است. یكی دیگر از مهمترین دیسك های زنده دیگر Knoppix است كه توسط Klaus Knopper ایجاد شده است. پروژه Knoppix توسط Linux Tag حمایت می شود. دیسك كلاوس برای ایجاد تمامی اكوسیستم دیسك های مشابه Knoppix و برای اهداف مختلفی مانند Bioinformatic آموزش، جرایم كامپیوتری، بازی و میزكار استفاده شده است. امروزه به حدی انواع مختلف دیسك های مبتنی بر Knoppix گسترده شده اند كه تقریبا برای تمامی نیازها راه حلی به صورت دیسك زنده وجود دارد.

بیشتر دیسك های زنده امروزی بر پایه لینوكس هستند بجز دیسك Free SBIE كه مبتنی بر Free BSD است. بطور عمده دیسك های زنده حاوی نرم افزارهای آزاد تحت مجوزهای GPL یا BSD هستند و می توان آنها را بدون محدودیت تكثیر و استفاده كرد بجز تعداد خاصی كه حاوی نرم افزارهای غیرآزاد نیز هستند و تكثیر و توزیع مجدد آنها ممكن است دارای محدودیت هایی باشد.

امروزه پروژه مورفیكس كه بر پایه Knoppix بنا نهاده شده است امكان ساخت دیسك های زنده را به آسانی تمام فراهم ساخته است. در وب سایت این پروژه می خوانیم: مورفیكس یك سیستم عامل كامل است. برنامه هایتان را در آن نصب كنید و به دیگران بدهید. چرا باید دیسك های نصب ایجاد كنید به كاربران تان یك سیستم عامل كامل به همراه فایل های خودتان ارائه كنید.

در صورتی كه شما یك مدیر IT در یك سازمان هستید می توانید دیسك زنده ای مبتنی بر RPM یا دبیان ایجاد كرده نرم افزارهای لازم را بر روی آن قرار داده آنرا رمزنگاری و به سازمان خود ارائه كنید. به این صورت می توانید كل سازمان خود را در برابر ویروس ها و Spyware ها ایمن سازید.

هنگامی كه بر روی سیستم خود كار می كنید نیاز به ذخیره سازی داده دارید. مثلا فایل هایی را ایجاد می كنید كه باید ذخیره و نگهداری شوند. هنگامی كه از یك دیسك زنده استفاده می كنید چندین گزینه در اختیار دارید. شما می توانید از كلیدهای USB كه امروزه با ظرفیت های گیگابایت و حتی بالاتر نیز موجود هستند استفاده كنید و یا می توانید فایل های خود را بر روی سرویس دهنده های راه دور كه بر روی اینترنت قرار دارند و شما با استفاده از VPNبه آنها متصل می شوید ذخیره نمایید. همچنین راه هایی وجود دارد تا اطلاعات خود را در پوشه Gmail تان ذخیره نمایید.

●گردشی در دنیای دیسك های زنده

آزادی كه جامعه نرم افزارهای آزاد بر آن بنا نهاده شده امكان ایجاد گستره روز افزونی از دیسك های زنده را فراهم ساخته است. اكنون مروری بر این دیسك های زنده خواهیم داشت.

●دیسك ADIOS

دیسك زنده ADIOS دیسك زنده ای مبتنی بر Fedora است. هنگامی كه بوت شده و وارد سیستم می شود به ظاهر شبیه RHEL است و دارای مجموعه نرم افزارهای اداری كاملی است. مانند Open Office، موزیلا و Evolution. هدف از ایجاد ADIOS در حقیقت به عنوان ابزاری آموزشی برای مبانی شبكه و پردازش های توزیع شده می باشد. نكته قابل توجه در آن این است كه مبتنی بر فدورا است.

●دیسك Dyne: bolic

هدف از تهیه این دیسك پوشش نیازهای چند رسانه ای و تولیدات چند رسانه ای است. با استفاده از این دیسك شما می توانید صوت و ویدئو تولید كرده و آنها را در اینترنت پخش (Broadcast) كنید. شما قادر خواهید بود تا با استفاده از ابزارهای نصب شده در یك كامپیوتر معمولی صوت و تصویر را ضبط، ویرایش و endode كرده و بصورت stream در اینترنت پخش كنید. این امكان وجود دارد تا در عرض ۶۰ ثانیه یك ایستگاه رادیو و تلویزیونی اینترنتی را با استفاده از این دیسك برپا كنید.

●دیسك Knoppix

همانطور كه در بالا نیز اشاره شد این دیسك استاندارد طلایی دیسك های زنده به شمار می رود. این دیسك دارای انواع منشعب شده بسیار گسترده ای برای نیازها و محیط های مختلف است.

●دیسك SLAX

این دیسك زنده مبتنی بر توزیع Slackware كه یكی از توزیع های بسیار قدیمی لینوكس است می باشد. این دیسك ادامه دهنده سنت Slackware بوده و به همین دلیل نیز مورد توجه قرار گرفته است.

●دیسك Geex Box

این دیسك یكی از دیسك های منشعب شده از Knoppix است كه می تواند كامپیوتر شما را به یك پخش كننده دیجیتالی تبدیل كند. این دیسك می تواند Divx، DVD، VCD، SVCD و Audio CDها را به راحتی پخش كند. كافی است تا تلویزیون خود را به خروجی TV كامپیوتر مجهز به Geex Box متصل كرده و یك پخش كننده تمام عیار داشته باشید.

●دیسك های زنده آموزشی

تعداد زیادی دیسك زنده برای مقاصد آموزشی ایجاد شده است. آموزش جایی است كه در آن موج آینده نوآوران یك جامعه تربیت می شوند.

●●نتیجه گیری

سیستم های مبتنی بر CD روز به روز گسترش می یابند. این حقیقت كه دیسك های CD كندتر از دیسك های سخت هستند نباید باعث نادیده یا كم اهمیت انگاشتن ارزش والای دیسك های زنده در سازمان ها شود. برخی از پروژه هایی كه برای از میان بردن این محدودیت ها فعال هستند عبارتند از Stateless Linux Project at Red Hat و FreeNX Project. با استفاده از محصولات این پروژه ها می توانید ایستگاه های كاری بدون دیسك سخت در شبكه خود راه اندازی نمایید.

فریماسادات میری