هدر رفت آب

پژوهشها حاکی از این است که با توجه به قرار گرفتن ایران در مناطقی که در آینده با بحران آب مواجه خواهند شد, پیش بینی می شود تا سال ۲۰۵۰ سهم سرانه آب هر نفر به کمتر از هزار مترمکعب برسد

دوم فروردین ماه (۲۲ مارس) هرسال روز جهانی آب به‌منظور تحرک‌بخشیدن به عزم و اراده ملتها در حل «بحران مدیریت منابع آب» است. این بحران به معنای فقدان قانون‌گذاری صحیح و عدم اراده سیاسی برای حل وضعیت نامطلوب منابع آب جهانی می‌باشد. یکی از مشکلات عمده درخصوص منابع محدود آب، افزایش روزافزون تعداد افرادی است که در مصرف آب شریک می‌شوند. ازآنجاکه همگان به آب شیرین و پاک نیاز دارند، دور از ذهن نیست تا جنگهای آینده جهان بر سر منابع آب صورت گیرد.

در ۵۰ سال گذشته ۳۷ مورد خشونت بین کشورها بر سر آب گزارش شده است که همه آنها به‌جز ۷ مورد به خاورمیانه مربوط می‌شود. چنان‌که طبق اعلام مطالعات سازمان‌ملل‌متحد کمبود آب مشکلی حاد در سراسر خاورمیانه می‌باشد. اگرچه طبق این مطالعات ایران و عراق تنها کشورهای منطقه هستند که هنوز در آستانه بحران آب قرار ندارند، لیکن پیش‌بینی می‌شود که درصورت ادامه روند کنونی وضعیت کمبود و آلودگی آب در منطقه، این دو کشور نیز در آینده‌ای نه‌چندان‌دور با بحران آب مواجه شوند. چنانچه پژوهشها حاکی از این است که با توجه به قرار گرفتن ایران در مناطقی که در آینده با بحران آب مواجه خواهند شد، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ سهم سرانه آب هر نفر به کمتر از هزار مترمکعب برسد. معضل مطرح شده را می توان با دو دیدگاه مطالعه نمود، دیدگاه ماکروسکوپیک و دیگری دیدگاه میکروسکوپیک در این یاداشت ما با دیدگاه دوم به مسئله پرداخته ایم بطوریکه با جزء کردن موارد مصرف آب روزانه هر خانوار ایرانی به ارائه روشی ساده برای کاهش مصرف پرداخته ایم.

در این یادداشت سعی شده تا راهکاری ساده و ارزان برای مصرف بهینه آب ارائه شود از آنجا که ایرانیان الگوی مناسب و استانداردی برای مصرف آب نداشته و عدم آگاهی عمومی بر سرعت روند کاهش منابع آب افزوده است در جدول زیر لیست مصارف معمول یک خانواده ایرانی نشان داده شده است با توجه به جدول زیر مشاهده می شود که مصرف آب در بخش شستشو (استحمام، شستشوی ظروف، لباس و غیره) بسیار بالا بوده بطوریکه ۸۰.۳ درصد از کل مصارف روزانه را به خود اختصاص می دهد. نگارنده این سطور با دقت در نحوه مصرف خانوارهای ایرانی متوجه این موضوع شده است که بخش اعظمی از آبهای بکار رفته در شستشو بلااستفاده هدر می رود بطور مثال برای استحمام، عموم ایرانی ها پس از تنظیم شیر آب سرد و گرم تا موقع خروج از حمام آنها را باز نگه می دارند و علت آن هم نگرانی از تنظیم دوباره آن برای رسیدن به آب ولرم می باشد و یا در هنگام شستشوی ظروف شیر آب ولرم باز می ماند تا ظرفهای شسته شده، آب کشیده شوند آنچه که بنده استنباط می کنم این است که پروسه قطع آب دو شیر سرد و گرم و تنظیم دوباره آن برای ما زمان بر بوده و رضایت بخش نمی باشد بنابراین آنها را تا اتمام فرایند باز نگه میداریم.

در یک تحلیل گذرا و ساده با توجه به جدول فوق آن قبیل از مصارفی که عموما با تنظیم شیر آب سرد و گرم برای رسیدن به آب ولرم سر کار دارند عبارت اند از: استحمام، شستشوی ظروف و گاها البسه که حجم مصرف آبی معادل با ۶۳.۳ درصد از کل حجم آب مصرفی روزانه را بخود اختصاص می دهند که حقیقتا فاجعه محسوب می شود این مقدار معادل ۹۷.۹۲ لیتر آب در روز که به عبارتی می شود ۳۵.۷۴ مترمکعب در سال. با توجه به اینکه بر اساس آمار موجود میزان هدر رفت آب حدود ۳۰ درصد می باشد با یک فرض ساده و خوشبینانه مبنی بر اینکه همین میزان آب در فرایند سه گانه شستشوی (استحمام، البسه و ظروف) هدر رود مشاهده می شود که عملا هر خانوار ایرانی در سال ۱۰.۷۲ مترمکعب آب را در این سه بخش هدر خواهد داد که خوب البته قابل توجه می باشد کوتاه سخن اینکه نگارنده این یادداشت در کنار مسائل فرهنگی قسمت اعظم معضل هدر رفت در بخش سه گانه شستشو را در طراحی ناکارآمد شیرهای آب می بیند به عبارت دیگر عدم وجود بخش سومی در شیرهای طراحی شده باعث می شود تا مصرف کننده زحمت تنظیم دوباره و چندباره آب سرد و گرم را بخود نداده و شیر را تا اتمام فرایند شستشو باز نگه دارد بطوریکه بخش زیادی از آب در زمانهایی که باید شیرآب بسته باشد هدر می رود بنده پیشنهادم این است که شاسی مجزایی در شیرهای حمام، آشپزخانه و سایر بخش ها تعبیه شود که تنها مختص قطع و وصل آب ولرم باشد بطوریکه وقتی مصرف کننده برای اولین با شیر آب سرد و گرم را برای رسیدن به آب ولرم تنظیم نمود دیگر نیاز به باز نگه داشت آب و هدر رفت آن نباشد و تنها با چرخاندن شیر سوم (شاسی سوم) آب ولرم قطع شود و دوباره در زمان مورد نیاز تنها با باز کردن همان شیر ولرم آب ولرم جاری گردد این پروسه بسیار ساده و ارزان می باشد و پیش بینی بنده این است که حجم عظیمی از هدر رفت آب در این بخش ها را جبران خواهد نمود خاطر نشان نمایم که این شاسی سوم (شیر آب ولرم) می تواند یک دکمه و یا هر چیز ساده ای باشد.

اسماعیل صادقیان