گریه، ترفند بعضی بچه‌هاست

باید بودید و می‌دید که آرمان، همان هم‌بازی آرین که خانواده‌اش در همسایگی مادرم زندگی می‌کنند، چه نمایشی اجرا کرد. مادرش از او خواست که اسباب‌بازی‌هایش را از روی زمین جمع کند …

باید بودید و می‌دید که آرمان، همان هم‌بازی آرین که خانواده‌اش در همسایگی مادرم زندگی می‌کنند، چه نمایشی اجرا کرد. مادرش از او خواست که اسباب‌بازی‌هایش را از روی زمین جمع کند و آرمان هم دایما پاسخ می‌داد: «الان مامان، یه دقیقه دیگه!»

و سرانجام مادر را عصبانی کرد و وقتی مریم خانم، مادرش، بر سر او فریاد کشید؛ آرمان شروع کرد به گریستن و فریاد کشیدن و مدام خودش را به زمین می‌کوبید و ... در حالی که آرمان مشغول گریه کردن بود، مادرش با عصبانیت، اسبا‌ب‌بازی‌های او را از روی زمین جمع‌آوری کرد و بنابراین، آرمان وقتی ساکت شد و از اتاق‌اش بیرون ‌آمد، دیگر لازم نبود اسباب‌بازی‌هایش را جمع‌آوری کند.

به همین راحتی، آرمان توانست با ناآرام کردن اوضاع، از زیر بار مسوولیت‌اش شانه خالی کند. مریم خانم متوجه این موضوع شده بود و یواشکی به من گفت: «می‌بینی؟! این کار همیشه آرمانه، به هر حال از زیر بار مسوولیت شانه خالی می‌کند. مواظب باش گرفتار این تله آنها نشوی، امان از بچه‌ها!»

با خودم خوب فکر کردم و پرسیدم چه طور می‌شود چنین الگویی اتفاق نیفتد؟ به این راه‌حل رسیدم، اگر آرین چنین رفتاری می‌کرد و مدام می‌گفت «یه دقیقه دیگه» توجه او را به خودم جلب می‌کردم، مستقیم در چشم‌اش‌ می‌نگریستم و می‌گفتم: «همین الان اسباب‌بازی‌ها تو جمع کن!» و دوباره اگر بعد از چند ثانیه توجه نمی‌کرد، دستور را تکرار می‌کردم.

اما خانم دکتر حکیم شوشتری، متخصص روان‌پزشکی اطفال، که داستانم را شنید، گفت نباید مدام دستورات را تکرار کنی و نکات مهمی را در این زمینه به من آموزش داد: «قدم اولت درست بود. مریم خانم باید دقیقا به آرمان می‌گفت چه کاری انتظار دارد و پیامد انجام ندادن‌اش چیست؟

اگر توجهی نمی‌کرد، او را برای مدت مشخصی از کاری که مشغول انجام آن بود، محروم می‌کرد. اگر آرمان شروع به گریه می‌کرد باید به ازای هر دقیقه گریه یک دقیقه به مدت جریمه می‌افزود. به این ترتیب پس از پایان کج‌خلقی‌ها و مدت جریمه، مجبور می‌شد هم اسباب‌بازی‌اش را جمع کند و هم مثلا لباس‌هایش را تا کند.»

دکتر حکیم شوشتری می‌گفت وقتی برای چند بار به اجرای این الگو بپردازیم، کودک خواهد فهمید که گریه و زاری‌اش نمی‌تواند باعث شود کاری را که به او محول شده انجام ندهد و در واقع با چنین رویدادی مجبور خواهد شد کار اضافی هم بکند. البته مدت زمان محرومیت باید متناسب با سن کودک باشد. برای آرمان چهارساله، چهار دقیقه اخراج مناسب است، یعنی باید فعالیت مورد علاقه‌اش را قطع کند و همین محرومیت جریمه خوبی برای اصلاح اوست.