ایستاده بر لبه دیوانگی

چند سالی است که گمانه زنی درباره حمله آمریکا و یا رژیم اسرائیل به ایران, ذهن سیاستمداران را به خود مشغول داشته و به سرگرمی فرحبخشی برای رسانه ها مبدل شده است از سناتورهای مجالس آمریکا و وزاری اروپایی گرفته تا مقامات ریز و درشت کشورهای همجوار, همگی خود را در وسط این ماجرا, صاحب خبر احساس می کنند و مرتب دوست دارند در این باره اظهارنظری کرده و خود را حامل پیام مهمی معرفی کنند

چند سالی است که گمانه‌زنی درباره حمله آمریکا (و یا رژیم اسرائیل) به ایران، ذهن سیاستمداران را به خود مشغول داشته و به سرگرمی فرحبخشی برای رسانه‌ها مبدل شده است؛ از سناتورهای مجالس آمریکا و وزاری اروپایی گرفته تا مقامات ریز و درشت کشورهای همجوار، همگی خود را در وسط این ماجرا، صاحب‌خبر احساس می‌کنند و مرتب دوست دارند در این باره اظهارنظری کرده و خود را حامل پیام مهمی معرفی کنند.

از آذر سال گذشته که گزارش ۱۶ نهاد امنیتی آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران منتشر شد و مهر پایانی بر ادعاهای واهی دولت بوش و سایر غربی‌ها زد، شایعه حمله اندکی فرونشست و ناظران آگاه و ناآگاه می‌کوشیدند در گفته‌های خود صرفا در تایید این موضوع یا رد اصل آن سخن بگویند؛ چهره‌هایی ستیزه‌جویی همچون جان بولتون هر جا که می‌نشستند با ابراز تاسف از گزارش ۱۶ می‌خواستند لزوم تهاجم را تایید کنند و افرادی مانند محمد البرادعی و هانس بلیکس درصدد بودند نشان دهند که با نفی حمله، می‌بایست دیپلماسی به میدان بیاید.

حالا روزهایی است که گویی دوباره سیری از اطلاعات به ناگزیر ذهن را متوجه یک اقدام غیرمترقبه می‌کند؛‌ بوش که حدود شش‌ماهی تنها به پایان کارش مانده، پس از سفر پر سر و صدایش به خاورمیانه (و در راس آن تل‌آویو)، راهی اروپا شده تا با سران لندن، برلین، پاریس و رم، دیدار و درباره ایران گفت‌وگو کند. سفری که به ادعای منابع رسمی خبری صهیونیست‌ها برای ارزیابی میزان آمادگی کشورهای اروپایی در همراهی با اجرای یک عملیات نظامی علیه تاسیسات اتمی ایران است. مقامات اسرائیل دور تازه‌ای از حملات را علیه ایران آغاز کرده‌اند و تایم و نیوزویک (دو هفته‌نامه مشهور آمریکایی) طی یک ماه گذشته در دو گزارش مجزا از تکمیل آمادگی‌هایی برای اقدام نظامی علیه ایران خبر داده‌اند.

اینها شاید بافته‌های رسانه‌ای‌ها تعبیر شود، اما «نفت دیوانه» (تعبیری که محمد البدری دبیر کل اوپک درباره رشد قیمت نفت ابراز داشته) را نمی‌توان دست کم‌گرفت، نفتی که هر روز گران‌تر معامله می‌شود و در بازار اشباع‌شده بهاری، در حال نزدیک شدن به قیمت افسانه‌ای ۱۵۰ دلار است؛ حالا حتی ایران هم از این رشد بی‌سابقه ابراز تعجب می‌کند و همه بوی ناخوشایندی را از اوضاع استشمام می‌کنند. پیوند نفت با گرفتاری وسیع اقتصادی آمریکا که رکود آن، جهان را به بحران کشانده ممکن است اهرم مخالفت مسکو و پکن را سست کرده و لندن و پاریس و برلین را در یاری واشنگتن راسخ کرده باشد.

یوشکا فیشر، وزیر امور خارجه پیشین آلمان که از ارتباطات وسیعی در تهران نیز برخوردار است، چند روز پیش در مقاله‌ای در روزنامه هاآرتص نوشت که به نظر می رسد اولمرت و بوش تصمیم دارند از طریق اقدام نظامی به برنامه هسته‌ای ایران پایان دهند، نه از طرق اقدامات دیپلماتیک. نکته‌ای که سیلویو برلوسکونی نخست وزیر ایتالیا هم پس از دیدار با رئیس‌جمهوری آمریکا به آن اشاره کرد و گفت: بوش در قبال ایران بسیار جدی و مصمم است و از این می‌ترسم که شرایط به سرعت خراب شود‏.‏

ایران البته که سال‌هاست حمله را انتظار می‌کشد؛ حمله‌ای که اوج احتمال وقوع آن در ۱۳۷۵ بود و موج پی در پی گمانه‌زنی درباره آن، سال گذشته. این‌که کدام موقعیت زمان احتمالی حمله بوده، چندان آسان نیست،‌ هر چند می‌توان از خلال برخی نشانه‌ها، حدس‌هایی درباره‌اش زد. و حتی می‌توان به‌سیاق برخی دپیلمات‌های ناشناس غربی ادعا کرد که ممکن است بوش در فاصله میان انتخابات آمریکا تا پایان صدارت‌اش (مرداد تا دی) دست به این دیوانگی بزند. اما روشن است «که حمله به ایران به معنای خودکشی است... ایران، با هر مهاجمی سرسخت مقابله خواهد کرد.»

مقامات ارشد نظامی ایران تاکید کرده‌اند که «اطلاعات به دست آمده حاکی از تحرکات فتنه‌آمیزی است که تل‌آویو در صدد انجام آن در منطقه است» اما ایران به‌وضوح وعده کرده است «که هرگونه تعرض، عکس العمل همه جانبه‌ای را نسبت به متعرضان و منافع آنها در همه نقاط جهان به دنبال خواهد داشت.»

شواهد حکایت از آن دارد که تابستان گرمی برای نفت و سیاست در پیش است.

فرشاد مهدی‏پور