چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا

دنیا رو بدون چیپس نمی خوام حتی یه لحظه


دنیا رو بدون چیپس نمی خوام حتی یه لحظه

دست خودمان نیست, در بسته اش را که باز می کنیم و بوی سیب زمینی به مشام مان می خورد باید تا انتها پایش بایستیم, باید تمامش کنیم و هزار درود بر مخترع این خوراکی ترد که زیر دندان مان خرد می شود, بفرستیم

در زندگی به بسیاری افراد برمی‌خوریم که یک جمله کلیدی برای زندگی‏شان دارند و یکی از جمله‌های محبوب این است که «اگر شروع کردی تا انتهایش باید بری، باید.» اما شاید موقعیتی که بیشتر از همیشه این جمله را سرلوحه عمل‌مان قرار می‌دهیم زمان خوردن چیپس باشد. دست خودمان نیست، در بسته‌اش را که باز می‌کنیم و بوی سیب‌زمینی به مشام‌مان می‌خورد باید تا انتها پایش بایستیم، باید تمامش کنیم و هزار درود بر مخترع این خوراکی ترد که زیر دندان‌مان خرد می‌شود، بفرستیم.

دم آن مشتری گرم که در سال ۱۸۵۳ به سیب‌زمینی سرخ کرده رستوران دریاچه ماه ساراتوگا در ایالات متحده انتقاد کرد و آشپز عصبانی مخترع آن برای انتقام از مشتری سیب‌زمینی‌هایش را به شکل چیپس امروزی خرد و پرنمک و برشته کرد. خوراکی که امروزه با توصیه متخصصان تغذیه می‌دانیم روغن و نمک فراوانش باعث پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود و باز هم از خوردن آن و خاطره‌بازی با مدل‌های قدیمی و سنتی مثل چیپس سنتی باغستان و استقلال دهه ۶۰ دست بر نمی‌داریم. محبوب‌ترین خوراکی دو قرن چیست؟

پدر و پسر محبوب قرن را می‌شناسید؟ می‌دانید محبوب‌ترین خوراکی قرن از کجا آمد و چطور به وجود آمد؟ بد نیست بدانیم این ورقه‌های نازک و طلایی از کجا آمدند. در قدم اول چیپس را نمی‌توان بدون پدر خوش‌طعمش تصور کرد. سیب‌زمینی سرخ‌کرده پدر چیپس امروزی است؛ پدری که در اواخر قرن ۱۸ توسط توماس جفرسون در ایالات متحده معرفی شد. او این کشف را از پاریس آورده بود و خیلی زود سیب‌زمینی سرخ‌کرده او مورد استقبال مردم ایالات متحده قرار گرفت و در اوایل قرن ۱۹، سیب‌زمینی سرخ شده آنقدر محبوبیت پیدا کرد که وارد فهرست غذایی رستوران‌ها شد.

تولد چیپس به خاطر انتقام آشپز

و اما چیپس چطور اختراع شد؟ داستان ساده‌ای دارد که نشان می‌دهد انتقاد از آشپز و انتقادپذیری یک آشپز تا چه حد می‌تواند ثمربخش باشد. یکی از شب‌های زمستان سال ۱۸۵۳ در رستوران دریاچه ماه در ساراتوگای ایالت نیویورک شخصی همراه شام، سیب‌زمینی سرخ شده سفارش داد. پس از دریافت غذا این شخص که ظاهرا کوریلیوس وندربیلت نام داشت با اعتراض به اینکه سیب‌زمینی‌ها خوب سرخ نشده‌اند و چندان ترد نیستند آنها را به آشپزخانه پس فرستاد.

جورج کرام، سرآشپز رستوران که از این انتقاد حسابی عصبانی شده بود برای تمسخر، سیب‌زمینی‌ها را به نازکی کاغذ برید به‌شدت به آنها نمک زد، دوباره سرخ‌شان کرد و محصول را به این خیال که غیرقابل خوردن است سر میز وندربیلت برد اما دستپخت کرام به جای یک غذای بی‌مصرف، یک شاهکار از آب درآمد و به همین راحتی چیپس اختراع شد.

چیپس وارد ادبیات غذایی می‌شود

قدیمی‌ها یک ضرب‌المثل دارند که می‌گوید «تا تنور گرم است باید نون رو چسباند.» کرام کسی که چیپس را اختراع کرد مطمئنا این ضرب‌المثل را سرلوحه زندگی خود کرد و بعد از اینکه صاحب رستوران دریاچه ماه این خوراکی را وارد فهرست غذای خود کرد، کرام نیز رستوران خودش را باز کرد که سیب‌زمینی نازک سرخ‌شده‌اش را به شهرت رساند. کرام اسم این اختراع را به یاد رستوران اول چیپس ساراتوگا گذاشت (چیپسChips جمعChip به معنی ورقه و لایه نازک است) به این ترتیب نام چیپس به‌طور رسمی وارد ادبیات غذایی شد و به‌زودی رستوران‌های دیگر نیز شروع به عرضه آن کردند.

طویله؛ اولین کارخانه چیپس‌پزی

همیشه در روزهای اول هر اختراعی امکانات کافی و وضعیت مناسبی ندارد، چیپس نیز از این قاعده مستثنا نبوده است. ویلیام تاپندون از اهالی اوهایو برای اولین‌بار چیپس سیب‌زمینی را از رستوران به مغازه‌های خواربارفروشی برد. در سال ۱۸۹۵ او فروش چیپس را به خواربار فروشی‌های محل شروع کرد و وقتی کارش گرفت، طویله‌اش را به اولین کارخانه چیپس سیب‌زمینی دنیا تبدیل کرد.

کم‌کم مصرف چیپس آنقدر زیاد شد که در اولین سال‌های قرن بیستم چند شرکت و کارخانه بزرگ، برای تولید انبوه آن بنا کردند. امروزه چیپس سیب‌زمینی در شکل‌ها، مزه‌ها و مارک‌های مختلفی تولید و عرضه می‌شود که بعضی از آنها به جای ورقه‌های سیب‌زمینی از قطعه‌های ریز به هم پیوسته آن استفاده می‌کنند.

پرینگلز؛ محبوب‌ترین برند چیپس در دنیا

شعار تبلیغاتی پرینگلز «once you pop, you just can’t stop » است که به معنای «وقتی بازش کنی دیگه نمی‌تونی بس کنی» است و اکثر کسانی که این چیپس را یک‌بار هم خریداری کرده‌اند می‌دانند این شعار چه می‌گوید. اما پرینگلز از کجا آمد؟ چیپس سیب‌زمینی پرینگلز اولین‌بار در اکتبر سال ۱۹۶۸ در ایالات متحده وارد بازار شد و حدود هفت سال بعد عرضه آن در سطح بین‌المللی شروع شد.

حکایت‌های مختلفی درباره نام پرینگلز شده است که یکی از آنها مربوط به شخصی به نام مارک پرینگلز است که در سال ۱۹۳۷ روشی در فرآوری سیب‌زمینی را در ایالات متحده به ثبت رساند و بعدا توسط شرکت P&G برای بهبود مزه سیب‌زمینی خشک شده و فرآوری شده مورد استفاده قرار گرفت. پرینگلز در دنیا جزء سه برند محبوب چیپس سیب‌زمینی است.

این برند در سال ۲۰۱۲ به شرکت معروف تولید کننده غلات صبحانه (کرن‌فلکس) واگذار شد و امروزه در بیش از ۱۴۰ کشور جهان به فروش می‌رسد و درآمدی سالانه معادل ۱/ ۴ میلیارد دلار دارد. در حال حاضر چیپس پرینگلز در ابعاد مختلف در ایران به فروش می‌رسد که قوطی‌های کوتاهش حدود ۱۲ هزار تومان است.

خوشمزه‌ترین چیپس جهان

به ادعای محققان، این خلال‌های سیب‌زمینی حاصل فناوری قرن ۲۱، با هر خلال سیب‌زمینی یا چیپسی که تا به حال خورده‌اید، فرق دارد. از لایه بیرونی حسابی تردی که زیر دندان صدا می‌دهد گرفته تا مغز حسابی نرمی که در دهان‌تان آب می‌شود.

به گزارش ساینتیفیک امریکن، ماکسیم بیلت و جانی ژو همراه عده‌ای دیگر از محققان سرآشپز (از جمله کریس یانگ) در آزمایشگاهی در واشنگتن دست به آزمودن راه‌های متنوع برای تولید چیپس‌های خوشمزه‌تر زده‌اند.

آنها سیب‌زمینی‌ها را با آب‌نمک ۲ درصد در خلأ بسته‌بندی می‌کنند که در حین جوشیدن دست‌نخورده باقی بمانند سپس سیب‌زمینی‌ها با همان دستگاهی که جواهرسازها و دندانپزشک‌ها استفاده می‌کنند، توسط امواج صوتی بمباران می‌شوند. امواج فراصوت ۴۰ کیلوهرتزی باعث می‌شوند سطح سیب‌زمینی ترک بخورد و با حباب‌هایی که به شکل هزاران تاول‌ ریز روی سطحش ظاهر می‌شوند پوشیده شود.

خلال‌های سیب‌زمینی در مرحله بعد در خلأ خشک می‌شوند و بعد سرآشپز آنها را می‌گذارد تا با رطوبت اطراف سازگار شوند. حالا نوبت سرخ‌شدن است!‌ سیب‌زمینی‌ها برای مدت کمی در روغن ۳۴۰ درجه فارنهایت ریخته می‌شوند تا شبکه در هم بافته نشاسته‌ای درون سیب‌زمینی به هم نزدیک‌تر شود. بعد از خنک کردن سیب‌زمینی‌ها، نوبت به آخرین مرحله می‌رسد. این دفعه سیب‌زمینی‌ها را ناگهان در روغن ۳۷۵ درجه فارنهایت می‌ریزند. بدین ترتیب آب درون ریزحباب‌های خلال‌های سیب‌زمینی ناگهان به بخار تبدیل شده و حجم سیب‌زمینی‌ها بیشتر می‌شود و به اصطلاح پف می‌کنند.

با تنها چند دقیقه غوطه‌ور ماندن در روغن، ‌خلال‌های سیب‌زمینی ظاهر جذابی پیدا می‌کنند. شنیده‌ها حاکی است که آخرین کارگاه‌های چیپس سنتی فله‌ای که کشف شده در کارگاهی غیراستاندارد و غیر بهداشتی بوده‌است.

این چیپس‌ها در کارگاه‌های غیرمجاز با روغن‌های حرارت‌بالا و بدون رعایت استانداردهای لازم تحت عنوان چیپس‌خانگی به مغازه‌ها راه می‌یابند، درحالی که این محصولات مورد تایید وزارت بهداشت نبوده و تمام این موارد نشان از بی‌اعتبار بودن و بدون مجوز کار کردن این گونه کارگاه‌ها و تولید مواد آلوده به‌عنوان هله‌هوله روزمره بسیاری از افراد است.

کسی به کارگاه‌های چیپس‌پزی اهمیت نمی‌دهد

انگار برای کسی اهمیت ندارد چیپسی که در دهان می‌گذارند کجا پخته شده است. اگر از سوپری محله‌تان بپرسید چیپس‌های بدون نام و هویت در کجا پخته شده جوابی ندارد که به شما بدهد و حتی ممکن است سوال شما درنظرش بیراه و کم ارزش باشد حتی اگر از کسانی که چیپس خانگی می‌فروشند بپرسید، باز هم جوابی ندارند که به شما بدهند. شاید دلیل این رفتارها این باشد که همه می‌دانند چیپس از خوراکی‌های مضر است. با این حال تعداد بسیار زیادی کارگاه چیپس سنتی غیربهداشتی و غیر قانونی در شش ماه اول سال توسط نیروی انتظامی کشف و پلمب شده است.

چند برخورد شهری با چیپس

خوشمزه‌‌های سـمی

یاد روزهای چیپس باغستان و استقلال بخیر. امروزه به چیپس‌های قدیمی، پرروغن، طلایی و ضخیم که در نایلکس‌هایی که سرشان مقوایی منگنه شده بود، چیپس سنتی یا دهه شصتی یا چیپس سنتی اصفهان می‌گویند؛ اما جوانان دهه ۶۰ و ۷۰ به خاطر دارند که آن روزها روی مقوایی که بالای فریزر چیپس منگنه می‌شد، باغستان یا استقلال نوشته بود. اوایل که استقلال آمد ۱۰تومان بود و پیش از آنکه وزارت بهداشت آن را جمع کند ۲۰ تومان شده بود.

قدیم‏تر‌ها یکی از مکان‌هایی که همیشه می‌توانستیم چیپس بخریم سینماها بود. خیلی از دهه شصتی‌ها از روزهایی که یک بسته چیپس می‌خریدند و وارد سینما می‌شدند و ترد بودن چیپس‌ها باعث ترق توروق زیاد می‌شد و کیف می‌کردند، خاطره دارند. پیش‌تر، طعم چیپس‌ها محدود به ساده نمکی بود. مثل امروز نبود که تنوع طعمی به حدی زیاد است که می‌تواند هر سلیقه‌ای را راضی کند. از طعم‌های عجیب و غریب مثل نمک کف دریا تا طعم‌های محبوبی چون فلفلی، سرکه‌ای، گوجه‌ای، پیتزا، پیاز جعفری، خامه‌ای و پیتزایی و همگی در ابعاد متفاوت.

میدان تجریش

چیپس‌های دهه شصتی

اگر از سر پل تجریش به سمت میدان قدس قدم بزنید، در میانه راه با یک سینی بزرگ که یک کوه چیپس روی آن تلنبار شده، مواجه می‌شوید. فروشنده هر بسته را پنج هزار تومان می‌فروشد و مردم روبه‌روی سینی می‌ایستند، نگاهی به چیپس‌های ضخیم و ترد می‌اندازند و اجازه دارند دانه‌ای بخورند و تست کنند. مریم یکی از کسانی بود که یک بسته چیپس سنتی خرید و گفت: «می‌دانم ضرر دارد، این بسته را برای پسرم که در ماشین نشسته خریدم.

هرچه می‌گویم خوب نیست، گوش نمی‌دهد. زمان ما به این نوع چیپس‌ها می‌گفتند، چیپس روغن سوخته که شور و خوشمزه بود اما نمک زیاد مضر است و روغن سوخته مضرتر.» فروشنده برحسب شیوه قدیم چیپس‌ها را داخل بسته‌هایی نایلکسی می‌ریزد. نایلکس‌ها برخلاف بسته‌های امروزی پر از فضای خالی و هوا نیستند، حتی فروشنده تا خرخره نایلون، چیپس می‌ریزد. امیر می‌گوید: «به این می‌گویند چیپس. چیپس‌هایی که در بسته‌بندی می‌خریم را نمی‌شود با لذت خورد، سه چهارم پاکتش خالیه.»

خیابان دولت

هرچه مضرتر،خوشمزه‌تر؟

یکی دیگر از مکان‌هایی که چیپس سنتی می‌فروشد، رستورانی است که دو سالی می‌شود در خیابان دولت باز شده. این رستوران چیپس دهه شصتی را داخل منو کنار غذاهای دهه شصتی ارزان‌قیمتش گذاشته و اکثرا زمانی که منتظر‌اند غذای‌شان آماده شود چیپس سفارش می‌دهند.

زن و مردی پشت میزی منتظر غذای‌شان نشسته بودند و جلوی‌شان ماست موسیر، دوغ و نان بود و از سم چیپس می‌گفتند: «تا جایی که یادم می‌آید هیچ‌وقت چیپس نمی‌خوردم، از نظرم باید خود ما به فکر سلامت‌مان باشیم. اینجا کسی شناختی از سم چیپس ندارد و نمی‌داند چقدر کشنده است. این چیپس‌ها احتمالا مانده و خشک شده‌اند، اگر چیپس دستگاهی در این شرایط قرار بگیرد ممکن است سم آکریلامید تولید کند.»

میدان قدس

چیپس سنتی و کارگاهی

در بعضی خواربارفروشی‌های مناطق مختلف هم می‌توان این چیپس‌های سنتی را پیدا کرد که با نام چیپس‌های سنتی اصفهان با قیمت سه هزار و ۵۰۰ تومان به فروش می‌رسند. سر میدان قدس مغازه‌ای به‌تازگی باز شده که می‌گوید اینجا هرچه بیاورید اگر کیفیت داشته باشد مهم نیست چه قیمتی دارد، مردم خریدار آن هستند. این مغازه هم چیپس‌های سنتی می‌فروشد و هم چیپس‌های جدید. فروشنده می‌گوید: «مشخص است دوره، دوره بازگشت به قدیم است؛ طب سنتی، چیپس سنتی و ...» و به‌دنبال آن می‌خندد.

یکی از خانم‌هایی که برای خرید آمده می‌گوید: «من نمی‌دانم چرا وزارت بهداشت به این چیپس‌هایی که فله‌ای درست می‌شوند واکنشی نشان نمی‌دهد، قدیم‌ها می‌گفتند به‌خاطر روغن‌شان سرطان‌زا هستند.»

نیاوران

برند جدید با طعم‌ قدیمی

یکی از دریانی‌های داخل نیاوران هم می‌گوید این روزها دقیقا همه طرفدار مزه و کتل چیپس شده‌اند. این چیپس‌ها مزه چیپس‌های قدیم را دارند اما با کیفیت بالاتر و پاکیزه‌تر هستند، همین عامل باعث شده موج جدیدی از فروش این مدل چیپس به وجود بیاید. یکی از خریداران مغازه می‌گوید: «از نظرم هیچ چیپسی طعم سیب‌زمینی سرخ کرده را نمی‌دهد و سلامت آن را هم ندارد. من نمی‌فهمم مردم چطور به این چیپس‌ها اعتماد می‌کنند.»

یکی دیگر از خریداران در جواب آن خانم گفت :«مردم زمانی که فرصت ندارند سیب‌زمینی سرخ کنند چیپس می‌خرند. چه کسی وقت دارد امروز برود سیب‌زمینی بخرد، پوست بکند، حواسش باشد سبز از آب درنیاید، سرخ کند و بدون سوختگی در بیاورد؟ بعد این بین هزینه خرید یک کیلو سیب‌زمینی، روغن، انرژی و وقت را حساب کنی، قدر یک بسته چیپس می‌شود دیگر.»

هفت تیر

تنقلات فقط چیپس

مغازه‌دار سر خیابان اراک در نجات‌اللهی_ هفت‌تیر می‌گوید: «یک سالی می‌شود که چیپس‌های ترد و نمکی برندهای مختلف را روی هوا می‌برند. ظهرها کارمندان می‌آیند با اولویه می‌خرند و چیزی باقی نمی‌گذارند. تنقلات دیگری هم هست، قیمتش هم زیاد نیست، اما مردم چیپس را انتخاب می‌کنند.

مثلا آلبالو خشکه، بادام هندی و تخم آفتابگردان در بسته‌بندی بهداشتی با مارک چیپس‌ها داریم اما مردم به‌خصوص جوان‌ها همه توجه‌شان به چیپس است.» چند قدم جلوتر از میدان تجریش مغازه‌ای کوچک و تنگ وجود دارد که اکثر رهگذران خیابان ولیعصر و تجریش خریدهای فوری‌شان را از آنجا می‌کنند.

فروشنده می‌گوید: «نزدیک به شش ماه می‌شود که دو مدل چیپس وارد بازار شده که طعم چیپس‌های قدیم را می‌دهند و مردم طرفدار این چیپس‌ها شده که پرفروش‌ترین چیپس‌های این مدت هم شده‌اند.» یکی از خریداران هم می‌گوید: «چی‌توز و مزمز با این چیپس‌های جدیدشان خاطرات ما را زنده کرده‌اند، هرکسی می‌خورد می‌گوید مزه چیپس‌های قدیم را می‌دهد.»

چیپس و پنیر و دیگر هیچ

کافی است وارد یکی از کافه‌های نزدیک خیابان انقلاب شوید و کسانی که عاشق پنیر، سس و چیپس هستند، را ببینید.آنها هر چیپس پنیری را نمی‌پسندند، عوامل تشکیل‌دهنده چیپس پنیر صددرصد عامل چاقی هستند و کسانی که در کافه‌ها آن را سفارش می‌دهند عموما مشکلی با این مسئله ندارند. اما مهران یکی از کسانی است که به دوستانش مدام هشدار می‌دهد و درباره چیپس و پنیر می‌گوید: «چرا هر چیزی که خوش مزه است ضرر دارد؟ من عموما سعی می‌کنم خیلی دیر به دیر چیپس و پنیر بخورم.»

دبیر انجمن تغذیه ایران درباره چیپس چه نظری دارد؟

یک میان وعده خطرناک

چیپس یکی از خوراکی‌هایی است که همیشه و در همه حال محبوب است. چه زمانی که در جاده چالوس هستید و دورهم می‌خوانید «یک عمر جاده شمال منتظر عبور ماست» و چه زمانی که حوصله‌تان سر رفته و کاری ندارید انجام دهید. لحظه‌ای که دل‌تان می‌خواهد یک ورق چیپس‌ بردارید و صدای خرچ‌خرچ خرد شدنش را در دهان‌تان بشنوید فکرش را هم نمی‌کنید چندین و چند ضرر پشت این خوراکی ترد و خوش طعم وجود دارد.

میان‌وعده‌ها را جدی بگیرید

دبیر انجمن تغذیه ایران، دکتر برلیانت بزرگمهر به اهمیت میان‌وعده‌ها در تغذیه روزانه اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما اگر میان‌وعده مصرف کنیم در وعده‌های ناهار یا شام مجبور به پرخوری نیستیم، پرخوری افراد به دلیل خالی بودن معده‌شان صورت می‌گیرد و موجب می‌شود در روز تنها سه وعده صبحانه، ناهار و شام بخورند. اگر میان‌وعده مختصری بین وعده‌های اصلی مصرف کنند برای‌شان بسیار مفید است. میان‌وعده‌ها هم جلوی اشتهای کاذب را می‌گیرند، هم از پرخوری جلوگیری کرده و هم به تامین قسمتی از نیازمندی‌های تغذیه روزانه کمک می‌کنند.»

میوه‌های تازه و خشک جایگزین چیپس شود

دکتر بزرگمهر در ادامه با اشاره به انتخاب میان‌وعده مناسب می‌گوید: «یادمان باشد میان‌وعده را نباید سنگین بخوریم به‌عنوان مثال بهتر است از این میان‌وعده‌ها استفاده کنیم؛ چند عدد میوه تازه فصلی یا میوه‌های خشک مثل انجیر، آلو، آلبالو، برگه خشک یا مغزدانه‌ها یا آجیل بدون نمک یا یک ساندویچ خانگی کوچک مثل پنیر، گردو، خیار، گوجه فرنگی، کاهو و مقدار کمی مرغ.» در ادامه این دکتر متخصص تغذیه هشدار می‌دهد: « در مصرف میان‌وعده‌ها به هیچ عنوان افراط نکنید زیرا موجب چاقی می‌شوند، همچنین نباید آنها را زمان نزدیک به وعده‌های اصلی مصرف کرد، چون جلوی اشتها را می‌گیرند و به هیچ عنوان نمی‌توانند جانشین وعده اصلی باشند.» دبیر انجمن تغذیه ایران درباره میان وعده‌های آماده فرآوری شده‌ای که جوان‌ها، نوجوان‌ها و کودکان بسیار به آن تمایل و علاقه دارند، می‌گوید: «مصرف میان‌وعده‌هایی چون چیپس، پفک، انواع کیک‌ها و نوشابه و مانند اینها به هیچ عنوان مفید نیستند.»چیپس چه ضربه‌هایی به سلامت ما می‌زند؟

دکتر بزرگمهر توضیح می‌دهد: «چیپس ماده اصلی‌اش سیب‌زمینی است و قاعدتا باید از خانواده سبزیجات باشد اما ما در گروه‌های تغذیه به دلیل چربی و نمک فراوان، آن را در گروه متفرقه تعریف می‌کنیم. چربی بالا باعث چاقی می‌شود و افزایش چربی‌های عروقی و اختلالات قلبی- عروقی را ایجاد می‌کند. از طرف دیگر نمک زیاد چیپس فشار خون را بالا می‌برد، به سلامت قلب و عروق لطمه می‌زند، باعث پوکی استخوان می‌شود و جذب ثانویه کلسیم را در کلیه‌ها کاهش می‌دهد؛ یعنی باعث دفع کلسیم از طریق ادرار می‌شود. نمک زیاد به رشد صدمه می‌زند، در نوجوانان و جوانان موجب نرمی استخوان می‌شود و در میانسالان و افراد سالمند پوکی استخوان به وجود می‌آورد؛ ضمنا باعث ایجاد ورم می‌شود و وزن را بالاتر نشان می‌دهد.»

برای بازگشت چیپس‌های غیربهداشتی جا باز نکنیم

در گزارشی میدانی که در سطح شهر گرفته بودیم یک‌نفر اشاره به سم کشنده چیپس کرد. دکتر بزرگمهر در این باره توضیح داد: «ممکن است چیپس‌ها حاوی سم آکریلامید باشند، این سم خطرناک اغلب در غذاهایی که با حرارت بالا فرآوری می‌شوند، وجود دارد. آکریلامید با خطر بروز اختلالات در سیستم عصبی و احتمالا بروز سرطان در ارتباط است، البته همه چیپس‌ها اینگونه نیستند.

در این راستا ممکن است ماهی‌ها هم به خاطر آلودگی دریاها، این سم را داشته باشند.» این متخصص تغذیه درباره چیپس‌های سنتی که به همان شکل و شمایل قدیم به صورت فله‌ای روی سینی وسط خیابان به بعضی میدان‌های شهر بازگشته‌اند می‌گوید: «نباید این چیپس‌ها برگردند. چیپس‌هایی که وزارت بهداشت از رده خارج کرده است نباید به بازار برگردند و باید نظارت دقیق‌تری صورت گیرد و این چیپس‌ها و ترکیب‌شان باید مشخص و آزمایش شوند تا بتوانیم درباره‌شان نتیجه‌گیری کنیم.» دبیر انجمن تغذیه ایران در آخر به خوانندگان نشریه سیب سبز توصیه کرد: « بهتر است خود ما سیب‌زمینی را در خانه سرخ کنیم و چیپس مصرف نکنیم.»

چیپس چگونه آماده می‌شود؟

در مرحله بعدی دکتر بزرگمهر به عدم آگاهی ما از نحوه آماده‌سازی چیپس اشاره می‌کند و می‌گوید: «سیب‌زمینی‌ها را در ظرف‌های بزرگ سرخ‌کن با روغن بسیار می‌ریزند و حرارت می‌دهند سپس بیرون می‌آورند و می‌گذارند روغن سرد شود و سه یا چهار بار، گاهی بیشتر با همان روغن سیب‌زمینی‌ها را سرخ می‌کنند که این شیوه بسیار برای سلامت مضر است. اگر روغن چند بار سرد و گرم شود برای سلامت خوب نیست. نحوه درست کردن چیپس از لحاظ بهداشتی به سلامت لطمه می‌زند و بهتر است میان‌وعده‌های مفید را جایگزین‌ چیپس کنیم.»