هشدار برای بوفه های مدارس

عوامل بسیار زیادی برای حفظ بهداشت محیط مدارس مد نظر است كه رسیدن به استاندارد در همه آنها بار مالی زیادی در بر دارد
هرچند رسیدگی به وضعیت بهداشتی بوفه ها ی مدارس طی سال های گذشته از اولویت های اصلی وزاتخانه های بهداشت و آموزش و پرورش بوده است, اما هنوز هم گاهی خبرهای ناراحت كننده ای از وضعیت بهداشتی انها به گوش می رسد

عوامل بسیار زیادی برای حفظ بهداشت محیط مدارس مد نظر است كه رسیدن به استاندارد در همه آنها بار مالی زیادی در بر دارد

هرچند رسیدگی به وضعیت بهداشتی بوفه‌ها‌ی مدارس طی سال‌های گذشته از اولویت‌های اصلی وزاتخانه‌های بهداشت و آموزش و پرورش بوده است، اما هنوز هم گاهی خبرهای ناراحت‌كننده‌ای از وضعیت بهداشتی انها به گوش می‌رسد، خبرهایی كه مسئولا‌ن این ۲ وزارتخانه قول‌داده‌اند در سال جاری از هرزمان دیگری كم‌تر بشود..در سال ۱۳۸۲ دفتر بهداشت و تغذیه وزارت آموزش و پرورش در بخشنامه‌ای سازمان‌های آموزش و پرورش سراسر كشور را موظف كرد تا با نظارت دقیق و مستمر بر بوفه‌های مدارس، از بهداشت مكان و مواد عرضه شده در این بوفه‌ها اطمینان حاصل كنند. براساس این دستورالعمل، مكان بوفه با توجه به استانداردهای بهداشت محیط و با مشاركت انجمن اولیا و مربیان، باید مورد بهسازی قرار گیرد. بوفه مدرسه باید در مكان قابل دسترسی و در معرض دید و كنترل مسئولان مدرسه باشد. همچنین از محل جمع آوری زباله دور بوده و در و پنجره آن به توری مجهز باشد. همچنین برای نظارت بر بوفه مدارس، از مشاركت انجمن اولیا و مربیان و كارشناس ارشد بهداشت محیط و مواد غذایی دانشگاه علوم پزشكی استان، بهره گرفته می شود. كاركنان بوفه‌ها هم باید دارای كارت بهداشتی باشند. همچنین بر اساس این بخشنامه عرضه انواع محصول خوراكی در بوفه مدارس سراسر كشور ممنوع گردید .در این بخشنامه از مسئولان مدارس و اولیا خواسته شده از عرضه اقلامی كه ارزش غذایی كم دارند مانند انواع پفك، یخمك، نوشابه، آدامس، شكلات، سوسیس، كالباس، الویه، همبرگر و كباب لقمه و نیز محصولات غذایی بدون بسته بندی و یا فاقد پروانه ساخت و كد بهداشتی و تاریخ مصرف جلوگیری شود. این بوفه ها باید به عرضه موادی مانند ساندویچ نان و پنیر، نان و تخم مرغ، شیر پاستوریزه، استرلیزه و فرآورده های آن مانند دوغ، پنیر، و... بیسكویت، كلوچه و كیك هایی كه كد بهداشتی و پروانه ساخت دارند و به طریق بهداشتی تهیه و بسته بندی شده است، انواع تنقلات سنتی مثل نخودچی و كشمش، خرما، انواع خشكبار، انواع میوه ها مثل سیب و گلابی، نارنگی، پرتقال و سبزیجاتی مانند هویج كه كاملا شسته شده است تشویق شوند. گفتنی است، نظارت و ارزشیابی در سطح استان، بر عهده كمیته استانی برنامه ریزی و نظارت بر تغذیه مدارس گذاشته شده است و این كمیته وظیفه دارد گزارش عملكرد خود را هر سه ماه یك بار، به دفتر بهداشت و تغذیه وزارت آموزش و پرورش ارسال دارد.

اجرا نمی‌شود

دكتر‌ ‌ربابه شیخ‌الاسلام، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و‌ ‌آموزش پزشكی با اشاره به این بخشنامه‌ می‌گوید: <سال گذشته علی‌رغم صدور این بخشنامه شاهد فروش اقلام غذایی غیرمجاز در بوفه‌ها بودیم و باید به خاطر داشته‌ ‌باشیم برای هرچیزی نباید بخشنامه و ناظری وجود داشته باشد لذا یك حس مسئولیت‌ ‌اجتماعی باید در همه از جمله مدیران، ‌ناظمان، معلمان، دانش‌آموزان و والدین ایجاد‌ ‌شود‌.

بوفه‌های بهداشتی

دكتر شیخ‌الاسلام بهترین میان‌وعده در مدرسه را <شیر> می‌داند و می‌گوید: <شیر به همراه بیسكویت سبوس‌دار، می‌تواند میان وعده مفیدی برای دانش‌آموزان محسوب شود؛ دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت نیز كیك و كلوچه غنی‌شده با ویتامین‌ A+D را تهیه‌ ‌كرده كه پس از طی مراحل كنترلی و دریافت پروانه از وزارت بهداشت به بوفه‌های مدارس‌ ‌عرضه خواهد شد. این محصول تا ۳۰ درصد نیاز به ویتامین‌ Aو آهن را تامین می‌كند‌.> ‌وی فروش میوه در بوفه مدارس‌ ‌را روشی پسندیده‌ ‌دانسته و اظهار می‌دارد: < از آنجایی كه میوه‌ها سرشار از ویتامین ‌و املاح هستند می‌توانند میان وعده مناسبی برای كودكان باشند‌. > وی می‌افزاید: <انتظار ما این است كه همه گروه‌های سنی، صبحانه كاملی را صرف و یك میان وعده مغذی را نیز قبل از صرف ناهار میل كنند و از آنجایی كه كودكان‌ ‌كوچك‌تر، نیاز به حجم غذای كمتری دارند لذا بخشی از نیاز روزانه‌شان را باید از این‌ ‌میان وعده تامین كنند‌. دكتر شیخ‌الاسلام درباره دانش‌آموزان مقطع متوسطه می‌گوید: <گاهی این دانش‌آموزان مجبور هستند برای انجام فعالیت‌های فوق برنامه تا مدت‌ها در مدرسه‌ ‌باقی بمانند بنابراین نیازمند صرف یك وعده غذایی كامل به عنوان ناهار هستند و از‌ ‌آنجا كه شرایط نگهداری سالم غذا در مدرسه برای دانش‌آموزان وجود ندارد لذا از آوردن‌ ‌غذای گرم به مدرسه امتناع و به سوی غذاهای سرد نظیر ساندویچ روی می‌آورند كه روی‌ ‌سلامت بهداشت و ایمنی این ساندویچ‌ها باید دقت شود‌.> ‌به علت اهمیت این موضوع دو وزارتخانه بهداشت و آموزش و‌ ‌پرورش در برخی مدارس، بوفه‌های بهداشتی را طراحی كه در آن به صورت كلاس‌های درسی از‌ ‌كارشناسان تغذیه كمك گرفته می‌شود كه به آموزش تغذیه به دانش‌آموزان می‌پردازند كه‌ ‌این طرح در برخی مدارس به صورت نمونه اجرا می‌شود‌. ‌وی ادامه می‌دهد:‌ <بحث چگونگی سرو غذاهای گرم در مدارس همواره مطرح بوده‌ ‌است؛ در برخی مناطق و استان‌ها والدین دانش‌آموزان این مسئولیت را پذیرفته و اقدام به سرو غذاهای گرمی نظیر آش، لوبیا پخته، عدسی، ‌ساندویچ تخم مرغ، خیار و گوجه و یا‌ ‌ساندویچ كوكو در فصل زمستان كرده‌اند كه مشاركت انجمن اولیا و مربیان در این زمینه‌ ‌نقش بسیار چشمگیری دارد‌. آیین نامه جدید هنوز نیامده

طیبه الهی، كارشناس بهداشت محیط وزارت بهداشت می‌گوید: <آیین‌نامه جدید بهداشت محیط مدارس فروردین ماه امسال به امضای دو وزیر آموزش و پرورش و بهداشت رسیده و برای تامین بودجه به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ارسال شده كه هنوز به تصویب این سازمان نرسیده است. بنابراین وزارت بهداشت با توجه به تصویب نشدن آیین‌نامه‌ ‌جدید بهداشت محیط مدارس همچنان بر اساس آیین نامه قبلی عمل می كند.وی اضافه‌ ‌می‌كند: <در زمان حاضر علاوه بر تلاش برای عملیاتی كردن آیین نامه جدید، ۷ اولویت اساسی‌ ‌برای كنترل بهداشت مدارس بر اساس آیین‌نامه قدیم پیگیری می شود كه دسترسی به آب‌ ‌آشامیدنی سالم در مدارس، دسترسی به سرویس‌های بهداشتی، بوفه مدارس و مواد غذایی عرضه‌ ‌شده در مدارس، وضعیت بهداشت كلاس‌های درس و وضعیت ایمنی ساختمان مدارس مهمترین‌ ‌آنهاست‌.وی می‌افزاید: <عوامل بسیار زیادی برای حفظ بهداشت محیط مدارس مد نظر است كه رسیدن به استاندارد در همه آنها بار مالی زیادی را به وزارت آموزش و پرورش تحمیل می‌‌‌كند برای همین تلاش می‌كنیم حداقل استانداردها را در مدارس داشته باشیم.> ‌الهی ادامه می‌دهد: <وضعیت بهداشت محیط در مدارس دولتی به مراتب بدتر از مدارس غیردولتی است و‌ ‌البته میزان رعایت شاخص‌های بهداشت محیط در هریك از اولویت‌های ذكر شده در مدارس‌ ‌متفاوت است و نمی توان با اعلام آمار كلی به عنوان میانگین در مورد میزان رعایت‌ ‌استانداردهای بهداشت محیط در مدارس اظهار نظر كرد‌.> ‌وی تصریح می‌كند:‌ <سال گذشته به علت وضعیت بسیار نامطلوب سرویس‌های بهداشتی مدارس، رسیدگی به این مسئله و بهسازی‌ ‌آنها در اولویت كاری قرار گرفت و امسال رسیدگی به وضعیت بوفه مدارس و توجه به عرضه‌ ‌مواد غذایی در آنها اولویت اصلی است.>

الگوی صحیح از منزل

با تغذیه دانش آموزان چه باید كرد؟ آیا دانش آموزان باید تنها از طریق مدرسه تغذیه خود را تهیه كنند یا حتما باید خوراكی های خاصی را از خانه با خود بیاورند؟ آیا تمام بوفه‌های مدرسه مناسب ترین تغذیه را در اختیار بچه ها قرار می دهند؟ آیا تمام خوراكی های خانگی خوب و مغذی هستند؟ با دوره‌گردهای خیابانی چه باید كرد؟ جای خوشحالی است كه بالاخره بوفه مدارس نیز مورد توجه قرار گرفته است. این اقدام دیر هنگام كه هنوز هم به درستی در مدارس به اجرا در نیامده، پس از آن آغاز شد كه از حدود یك دهه پیش كارشناسان تغذیه و بهداشت در این موارد هشدار داده اند. هشداری كه كاش هرچه زودتر جدی گرفته شود.‌