جمعه, ۵ بهمن, ۱۴۰۳ / 24 January, 2025
تغییرات محسوس است
بویژه برای آنهایی كه در تابستان و در روزهای تعطیل حتی برای چند ساعت هم كه شده به این منطقه می آیند تا بدون دغدغه از شلوغی و دود و دم شهر اوقاتی را سپری كنند. فرحزاد كه صورت قدیمی و درستش «فرزاد» یا «فره‌زاد» كه فر یا فره به معنی شان و شوكت است در قدیم به شكل یك ده كوچكی بود كه جزو بخش شمیران محسوب می‌شد. این منطقه كه در ناحیه‌یی در دامنه كوهستان سردسیر و در شمال غربی تهران واقع شده است، از شمال به كوه‌های توچال، از جنوب به شهرك قدس (غرب) از شرق به سعادت آباد و از غرب به مرادآباد منتهی می‌شود. فرحزاد همیشه از قدیم به دلیل داشتن آب و هوایی مطبوع بویژه در فصل تابستان به عنوان یكی از تفرجگاه‌های تهرانی‌ها، مورد توجه بوده است. اگر كمی به عقب برگردیم و گذشته فرحزاد را مرور كنیم، در قدیم مردم این محله به دلیل دارا بودن بافت روستایی، به كشاورزی، باغداری و دامداری مشغول بوده‌اند. اما این روستای قدیمی همزمان با رشد جمعیت در تهران و تغییر و تحولات شهری و همجوار بودن آن با محله‌های جدید با تغییراتی در بافت سنتی خود مواجه بوده است. اغلب كسانی كه در گذشته، در محله فرحزاد زندگی می‌كردند در طول سال زندگی خود را از طریق كار و فعالیت بر روی زمین‌های كشاورزی و نگهداری دام می‌گذراندند. اما هم اكنون به دلیل تحولات كلی كه حاصل شده است، دیگر نه تنها از كشاورزی خبری نیست بلكه اكثر افراد به شغل‌های دیگری روی آورده‌اند. میرابراهیم فرحزادی یكی از ساكنان قدیمی فرحزاد كه تمام سال‌های عمر خود را در این منطقه گذرانده، فرحزاد را چنین توصیف می‌كند: «فرحزاد در قدیم دارای باغ‌های كوچك و بزرگ و زمین‌های كشاورزی فراوانی بود كه به شكل ارباب و رعیتی اداره می‌شد. خیلی از افراد از طریق كشاورزی به كاشت گندم، جو و سیب زمینی اشتغال داشتند و عده‌یی دیگر نیز با دامداری و تهیه ماست، شیر و پنیر از طریق فروش آنها گذران زندگی می‌كردند. البته در حال حاضر بسیاری از باغ‌ها و زمین‌های كشاورزی با گذشت زمان در اثر بی‌آبی از بین رفته و بسیاری دیگر نیز از طریق ساخت و سازهایی كه صورت گرفته به آپارتمان‌های چند طبقه و نوساز تبدیل شده است.» میرابراهیم فرحزادی از هوای پاك و مطبوع كوچه‌های خاكی و توتستان‌های قدیم فرحزاد یاد كرده و می‌گوید: «دیگر در فرحزاد نمی‌توان باغ و زمین‌های كشاورزی را به شكل قدیم پیدا كرد. در اینجا دیگر مثل قدیم، خبری از كشاورزی، دامداری و باغ های میوه نیست.»البته با گذری در فرحزاد براحتی می‌توان تغییرات را احساس كرد. از كوچه‌های خاكی و تودرتویش گرفته تا نوع شغل و كاسبی مردم. در حال حاضر اهالی فرحزاد سه قشر را شامل می‌شوند. مغازه‌داران، كارگران روزمزد ساختمانی و تعداد اندكی كه در این منطقه باغچه‌های كوچكی را به رستوران تبدیل كرده و كاسبی می‌كنند.هر چند اراضی فرحزاد كه هم‌اكنون بسیاری از آنها با ساخت و ساز همراه است تا قبل از ؤبت اراضی و املاك به خرده مالكان و اهالی روستا تعلق داشت اما بعد از تصویب قانون ؤبت و اسناد و املاك، عده‌یی از مالكان بزرگ این اراضی را به نام خود ؤبت كردند و زمین‌های زیادی را از دست صاحبانشان كه با زحمت، بر روی آن كار می‌كردند، در آوردند كه این باعث شد تا عده‌یی از اهالی بومی این منطقه كشاورزی را رها و از روی ناچاری به شغل‌های دیگری روی آورند و حتی از این منطقه نقل مكان كنند. حاج عبدالله عباسی یكی دیگر از اهالی قدیمی فرحزاد از این محله چنین می‌گوید: «روستای فرحزاد در قدیم نسبت به الان دارای جمعیت كمتری بود. افرادی كه در اینجا ساكن بودند زیدی مذهب و اجداد آنان به علویان زیدی مذهب مازندران می رسید. در اصل ساكنان اولیه اینجا عده‌یی از نور مازندران و عده‌یی دیگر از خراسانی‌ها بودند.» حاج عبدالله عباسی می‌گوید: «در حال حاضر خیلی از افراد قدیمی كه قبلا در اینجا سكونت داشتند از فرحزاد نقل مكان كرده و عده دیگری در اینجا ساكن شده‌اند. بخصوص در این چند ساله اخیر عده‌یی از قوچان و سنندج به اینجا مهاجرت و عده زیادی افغانی به همراه خانواده‌هایشان در فرحزاد زندگی می‌كنند كه اغلبشان نیز با كارگری، بخصوص به شكل كارگران روزمزد ساختمان در شهرك‌های اطراف تهران مشغول به كارند.» طبق گفته قدیمی‌های فرحزاد در گذشته مردم برای رفتن به امامزاده داود از فرحزاد و از مزرعه یونجه‌زار می‌گذشتند. این راه در آن زمان مالرو و صعب‌العبور بود. در فصل تابستان با كرایه كردن الاغ و قاطر، خود را به این امامزاده می‌رساندند و فقط در این فصل این امكان برای آنان وجود داشت تا به زیارت امامزاده بروند. چون در زمستان این مسیر پر از برف، و هرگونه رفت و آمدی از آن غیرممكن بود. البته به غیر از امامزاده داود كه مسیرش از فرحزاد می‌گذرد، امامزاده دیگری هم در این منطقه در شمال شرقی روستای فرحزاد قرار دارد كه قدمت آن چیزی نزدیك به هفتصد و پنجاه سال پیش است. در حال حاضر در فرحزاد یك میدان اصلی وجود دارد كه به عنوان مركز خرید اهالی محسوب می‌شود. در اطراف میدان و خیابان اصلی آن كه به اتوبان می‌رسد و سپس اتوبان را قطع می‌كند، تا انتها، مغازه‌های مختلفی دیده می‌شود. اما آنچه بیشتر به چشم می‌خورد، تعمیرگاه‌های ماشین، صافكاری، تعویض‌روغن، پنچرگیری، باتریسازی، آهنگری و نجاری است كه با انواع و اقسام سروصداها این محله را بیشتر به یك مركز كاری برای كسب درآمد تبدیل كرده‌اند تا یك مكان تفریحی! تا چشم كار می‌كند سرتاسر این خیابان باریك و پیچ در پیچ پر است از اینگونه مشاغل كه تعداد باغچه‌هایی كه برای پذیرایی میهمانان فرحزادی به شكل رستوران وجود دارند، در كنار دیگر صنوف بسیار كم و ناچیزند. صاحب یكی از این رستوران‌ها كه مردی حدودا شصت ساله است می‌گوید: «در این باغچه قدیمی كه ما تاكنون توانسته‌ایم آن را به شكل یك رستوران خانوادگی حفظ كنیم، قبلا متعلق به پدر من بوده است و هم اكنون هم توسط من اداره می‌شود. واقعیت این است كه ما در اینجا شاید فقط سه الی چهار ماه از سال باشد كه كاسبی خوبی داریم. یعنی درست در اواسط فصل بهار و تا پایان فصل تابستان است كه مردم برای هواخوری و صرف غذا به اینجا می‌آیند. ولی با شروع سرما و زمستان تعداد مشتریان ما به صفر می‌رسد اما باز با این وجود خدا را شاكریم. چون هر چه باشد اینجا متعلق به گذشته ما است و نمی‌شود از آن چشم پوشید. بخصوص این باغچه كه در قدیم متعلق به پدرم بود و هم‌اكنون نیز باید توسط من حفظ و نگهداری شود.» صاحب یكی دیگر از رستوران‌ها كه باغچه كوچك او هم پذیرای میهمانان متاهل و خانوادگی است می‌گوید: «به هر حال شهری به این بزرگی به چنین مكان‌هایی نیاز دارد كه افراد خانواده هر از گاهی با آسودگی خیال چندساعتی را دور هم باشند و آب و هوایی عوض كنند. اما آنچه برای ما اهمیت دارد حفظ اینجا و جلب رضایت مشتری است.»در هر حال با توجه به اینكه فرحزاد هم مانند دیگر مناطق تهران دستخوش تغییر و تحول شده است اما با این وجود اگر همین تعداد اندك باغچه‌های باقیمانده از قدیم هم حفظ و نگهداری نشود دیری نمی‌پاید كه همه آنها كه تداعی‌كننده خاطرات گذشته سالخوردگان است به مكانیكی، صافكاری، پنچرگیری و شاید هم به ساختمان‌های بلندی تبدیل شوند كه اگر چنین شود دیگر نمی‌توان گوشه‌یی از ایام قدیم را در این منطقه پیدا كرد. با این اوصاف، فرحزاد كه زمانی با هزار و دویست تن سكنه به عنوان یك روستای مستقل و جدا از تهران قرار داشت، هم‌اكنون با توجه به رشد جمعیت در این منطقه و ساخت و سازهای انجام شده و زمین‌های در حال ساخت، دیگر نمی‌شود آن را محله‌یی جدا و دور از تهران به حساب آورد. چرا كه هم‌اكنون فرحزاد در دل تهران و بدون هیچ مرزی در دل این كلانشهر جای دارد اما با این تفاوت كه هنوز هم ذره‌یی از شمیم گذشته را با نشستن در همان باغچه‌های بازمانده از قدیم می‌توان حس كرد.
مهرنوش رجایی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست