حقوقی که هر همسایه باید رعایت کند

همسایه ای که روزی از همسایه ارث می برد, دیگر اوضاعش مثل قدیم ها نیست حالا همسایه ها رودرروی هم نیز می ایستند و کارشان به کلانتری و دادگاه هم می کشد آن هم به خاطر مسائل کم ارزش برای همین مدت هاست قانون بین همسایه ها میانداری می کند اگرچه نمی توان همه روابط انسان ها را با قانون تنظیم کرد و انتظار داشت هیچ تخلفی از کسی سر نزد

همسایه‌ای که روزی از همسایه ارث می‌برد، دیگر اوضاعش مثل قدیم‌ها نیست. حالا همسایه‌ها رودرروی هم نیز می‌ایستند و کارشان به کلانتری و دادگاه هم می‌کشد؛ آن هم به خاطر مسائل کم‌ارزش. برای همین مدت‌هاست قانون بین همسایه‌ها میانداری می‌کند؛ اگرچه نمی‌توان همه روابط انسان‌ها را با قانون تنظیم کرد و انتظار داشت هیچ تخلفی از کسی سر نزد.

با این حال آشنا بودن با حدود و حریم همسایه‌ها مثلا در بخش تصرفاتی که ممکن است هر یک در ملک دیگری انجام دهند می‌تواند تا حدودی جلوی برخی اختلافات را بگیرد و راه ورود پرونده‌های زیادی به محاکم قضایی را سد کند. در این ارتباط پرسش‌های رایجی وجود دارد که کارشناسان معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه به آنها پاسخ داده‌اند.

▪ اگر شاخه درخت همسایه وارد حیاط منزل همسایه شد، آیا می‌توان آن را قطع کرد؟

برابر قانون اگر شاخه درخت کسی داخل فضای خانه یا زمین همسایه شود باید از آنجا برگردانده شود و اگر صاحب درخت چنین کاری نکرد، همسایه معترض می‌تواند این کار را انجام دهد. ولی اگر امکان بازگرداندن شاخه نباشد، همسایه می‌تواند آن را از حد خانه خود قطع کند. حالا اگر به جای شاخه درخت، ریشه وارد ملک همسایه شود نیز به همین ترتیب عمل می‌شود.

▪ آیا برای انجام این عمل به مجوز قضایی یا مراجعه به نیروی انتظامی نیاز است؟

برای این کار نیازی به اقامه دعوی یا کسب اجازه از دادگاه نیست. البته بدیهی است در صورت بروز اختلاف، طرفین حق مراجعه به دستگاه قضایی را دارند.

▪ همسایه‌ای برای نوسازی آپارتمان مبادرت به گودبرداری می‌کند و به این علت خانه مجاور ریزش پیدا می‌کند. آیا برای این عمل باید خسارت بپردازد؟

برابر ماده ۱۳۲ قانون مدنی هیچ‌کس نمی‌تواند در ملک خود تصرفی کند که مستلزم ضرر همسایه شود؛ مگر تصرفی که به قدر متعارف و برای رفع حاجت یا رفع ضرر از خود باشد. پس اگر همسایه‌ای برای رفع حاجت یا دفع ضرر از خود چاهی برای فاضلاب حمام بکند و اتفاق این عمل موجب ضرر همسایه شود، مسوولیتی ندارد.

در مورد مساله گودبرداری هم باید گفت اول این‌ که عمل همسایه برای نوسازی باید با هدف رفع نیاز یا دفع ضرر از خودش باشد و دوم این‌ که گودبرداری باید با رعایت مقررات شهرداری و سایر نکات ایمنی صورت گرفته باشد که در این صورت حتی اگر این عمل موجب ضرر دیگری شود همسایه مسوولیتی نخواهد داشت.

این در حالی است که اگر این عمل بدون در نظر گرفتن نکات ایمنی و مقررات و آیین‌نامه‌های شهرداری و سایر مراجع ذی‌صلاح باشد، همسایه مکلف به جبران خسارت همسایه خود است.

▪ اگر مستاجر در ملک مورد اجاره تصرفی خارج از حد متعارف انجام دهد و موجب ورود خسارت به مالک ملک مجاور شود مالک ملک باید علیه چه کسی طرح دعوی کند؟

مالک ملک باید علیه مستاجر اقامه دعوی کند؛ اما اگر خسارت وارده نه ناشی از عمل مستاجر بلکه ناشی از وضعیت غیرمتعارف ساختمان مورد اجاره باشد باید علیه مالک ملک، اقامه دعوی شود.

▪ اگر همسایه‌ای در ملک خود پنجره‌ای به سمت خانه همسایه دیگر باز کند چه باید کرد؟

هیچ‌کسی حق ندارد از دیوار خانه خود به خانه همسایه، در باز کند اگر چه دیوار، ملک اختصاصی خودش باشد ولی می‌تواند از دیوار اختصاصی خود، روزنه یا شبکه باز کند و همسایه حق ندارد او را از عمل منع کند. البته در این حالت می‌تواند جلوی شبکه و روزنه، دیوار بکشد یا پرده بیاویزد که مانع رویت شود. پس اگر همسایه‌ای به ساخت طبقه دوم در ملک خود مبادرت کند به نحوی که این ساخت و ساز موجب دید از پنجره یا تراس طبقه دوم به خانه مجاور شود این عمل با رعایت موازین و مقررات ساخت، منعی ندارد، اما همسایه مجاور می‌تواند جلوی پنجره را دیوار بکشد یا پرده آویزان کند.

▪ چنانچه عمر مفید یک آپارتمان چند طبقه به پایان رسیده باشد و از ساکنان آن فقط یکی از طبقه‌ها حاضر به تجدید بنا نباشد چه باید کرد؟

در صورتی که به تشخیص ۳ نفر از کارشناسان رسمی دادگستری عمر مفید ساختمان به پایان رسیده یا به هر دلیل دیگر ساختمان دچار فرسودگی کلی شده باشد و بیم خطر یا ضرر مالی و جانی برود و اقلیت مالکان اختصاصی در تجدید بنای آن موافق نباشند، آن دسته از مالکان که قصد بازسازی مجموعه را دارند می‌توانند با حکم دادگاه با تامین مسکن استیجاری مناسب برای مالک یا مالکانی که از همکاری خودداری می‌کنند، نسبت به تجدید بنای مجموعه اقدام کنند و پس از پایان عملیات بازسازی و تعیین سهم هر یک از مالکان از بنا و هزینه‌های انجام شده، سهم آنها را به اضافه اجازه بهایی که برای مسکن اجاره‌ای پرداخت شده از اموالشان از جمله همان واحد ساخته شده برداشت کنند.

▪ در صورت خودداری از تخلیه واحد از سوی مالک یا مالکان مخالف چه باید کرد؟

مالکی که از همکاری برای تخلیه واحد متعلق به خود خودداری می‌کند با درخواست مدیر یا مدیران مجموعه از رئیس مجتمع قضایی محل وقوع آپارتمان و پس از احراز تامین مسکن مناسب برای مالک مخالف توسط سایر مالکان، دستور تخلیه آپارتمان صادر می‌شود.