مروری بر تاریخچه رمان های گرافیکی

رمان های گرافیکی یا گرافیک نوول ها، گونه ای از کتابهای تصویری همانند کمیک استریپ ها هستند که معمولا کلیه ویژگی های ساختاری یک رمان ادبی را دارا بوده و برای مخاطبان بزرگسال …

رمان های گرافیکی یا گرافیک نوول ها، گونه ای از کتابهای تصویری همانند کمیک استریپ ها هستند که معمولا کلیه ویژگی های ساختاری یک رمان ادبی را دارا بوده و برای مخاطبان بزرگسال طراحی می شوند. این اصطلاح گاهی در مورد داستان های کوتاه کمیک نیز به کار می رود. قدیمی ترین نمونه به دست آمده از رمان های گرافیکی را منسوب به غارنشینان عصر حجر می دانند. قصه گویی و ارتباط منطقی تصاویر منقوش بر دیوار غارها و موضوعات روزمره ای که نقاشان باستان به آن می پرداختند؛ دلیل این انتساب است. پس از آن دیوار نگاره هایی که نقاشان رنسانس از داستان های کتاب مقدس بر دیوارها و سقف کلیساها از خود به یادگار گذاشتند دیگر سند تاریخی رمان های گرافیکی به شمار می روند. حضور رمان های گرافیکی در قفسه های کتابفروشی ها به سال های ۱۹۷۰ باز می گردد. بسیاری از مورخان معتقدند که نام گرافیک نوول تنها برای جلب مشتریان از دست رفته کتاب های کمیک دهه هفتاد به کار برده شد. مجموعه داستان کوتاهی با عنوان «عهدی با خداوند و چند داستان کوتاه دیگر» کتابی بود که با انتشار خود در اکتبر ۱۹۷۸ جنبه رسمی به این عنوان داد.

داستان های این کتاب روایتگر حوادث روزمره زندگی مردم عامی بود و به خاطر آنکه از گونه کتاب های کمیک تمیز داده شود اصطلاح رمان گرافیکی را برای آن استفاده کردند. این نامگذاری که به زعم برخی از منتقدان بیشتر جنبه تبلیغاتی داشت، بعدها منجر به خلق آثاری شد که با کتاب های کمیک از لحاظ موضوع و مخاطب بسیار متفاوت بودند. گرچه شیوه اجرای تصویری رمان های گرافیکی و کتاب های کمیک مشابهات بسیاری با هم دارند ولی محتوای متفاوت این دو و نیز شیوه ارائه آنها سبب شده تا فاصله بسیاری بین علاقه مندان تصاویر کمیک و دوستداران رمان های گرافیکی به وجود آید. گرافیک نوول ها مشخصاً برای خوانندگان بزرگسال طراحی می شوند و گاهی رفتن سراغ سوژه های خشونت بار یا روانشناسی فهم آنها را برای مخاطبان متعارف کمیک های کلاسیک که همان نوجوانان خیال پرداز فانتزی دوست هستند مشکل می سازد. قصه هایی که در گرافیک نوول ها بازگو می شوند همانند یک داستان دارای ابتدا، میانه و پایان هستند و تنها می توان گفت که تصاویر به جای کلمات نقش قصه گویی را بر دوش دارند. رمان های گرافیکی در شکل و شمایل هم تفاوتهایی با کمیک های کلاسیک دارند. برخی از ناشران معتبر کتاب های کمیک همچون «دی سی کمیکس» یا «مارول» محصولاتشان را به صورت هفتگی و در مجلداتی نازک با قیمت نازل عرضه می کنند. این محصولات ـ که ممکن است از سری اسپایدرمن یا ایکس من یا بتمن و... ـ باشد معمولاً داستان های دنباله داری هستند که به نقطه انجام رسیدن هر داستان مستقل بین ۴ تا ۸ قسمت طول می کشد.

اما گرافیک نوول ها اغلب در همان نخستین چاپ به شکل مستقل و به صورت کتاب وارد بازار می شوند و اغلب در کتابفروشی ها عرضه می شوند و نه همانند کتاب های کمیک در دکه روزنامه فروشی ها. تصویرسازی نشریات هفتگی کمیک به علت سرعت کار مجال چندانی برای خلاقیت های هنری طراح باقی نمی گذارد. این تصاویر ابتدا به صورت اتودهای دستی زده شده، بعد توسط اشخاص دیگری تکمیل و رنگ می شوند. به همین دلیل در نشریات کمیک کلاسیک به ندرت به تصویرسازی متفاوت یا پرجزئیات و خیره کننده بر می خوریم. حال آنکه تصویرهای گرافیک نوول همپای قصه، سر فرصت و به عنوان یک کار هنری دقیق پرداخت و اجرا می شود و هر فریم به اندازه یک نقاشی خوب از جنبه ترکیب بندی، استفاده از فرم، رنگ، بافت و اجرا حائز اهمیت و جذاب است. علاوه بر این به تعداد تنوع سبک های تصویرسازی، تنوع اجرایی در رمان های گرافیکی وجود دارد.

سوپر قهرمانان کمیک های کلاسیک ممکن است در گرافیک نوول های بزرگسالان هم نقشی داشته باشند. بسیاری از این قهرمانان تصویری، مدیاهای متفاوتی را برای جانبخشی تجربه کرده اند. از بازی های رایانه ای تا فیلم های بلند سینمایی و انیمیشن. ولی همچنان با تصاویر جذابشان علاقه مندان خود را به مطالعه تصاویر داستان سرای رمان های گرافیکی تشویق می کنند.