هفت مثل هفت سین

عدد هفت از کهن ترین اعدادی است که مورد توجه بشر بوده ودر غالب امور به عنوان عددی خوش یمن و دارای تقدس از آن نامبرده شده است

عدد هفت از کهن ترین اعدادی است که مورد توجه بشر بوده ودر غالب امور به عنوان عددی خوش یمن و دارای تقدس از آن نامبرده شده است. حضور این عدد در بسیاری از امور دینی در دین مبین اسلام نقشی پر رنگ دارد. هفت سنگ به شیطان، هفت بار طواف کعبه، هفت طبقه دوزخ، هفت عضوی که در سجده می‌بایست بر زمین باشد نمونه‌هایی است که بر عقاید مردم ایران زمین می‌افزاید. در ایران باستان نیز عواملی همچون هفت سیاره مشخص آسمان، وجود هفت رنگ اصلی در طبیعت، هفت پاره یسینا، وجود هفت فرشته در دین زرتشت، هفت آوای موسیقی باستان و عباراتی نظیر هفت طبقه آسمان، هفت طبقه زمین، هفت ستاره، هفت روز هفته، هفت دریا، هفت پیکر نظامی و هفت روز عزا نیز علاوه بر مندرجات بالا مسبب اهمیت این عدد در سرزمین ایران و حتی استفاده از این عدد در ملت‌های دیگر شده است.

در ارتباط با نوروز و سفره هفت سین نیز باتوجه به روحیه شادمانی مردم ایران زمین و این مهم که همواره ایرانیان جشن و شادمانی را با الهام از طبیعت و عظمت خداوند یکتا برپا می‌داشتند ایرانیان باستان که غالبا دامدار و کشاورز بودند و زایش دوباره طبیعت را به نوعی آغاز تحرک قلمداد می‌نمودند به شکرانه این تغییرات خدادادی مراسم ویژه‌ای را برپا می‌داشتند که یکی از این سنتها سفره هفت سین است. خانواده‌های ایرانی هفت سین می‌گستراندند که حاوی مجموعه ای از نمادهای استقبال از بهار است. هفت سین حداقل باید حاوی هفت عنوان باشد که با حرف سین شروع می‌شوند.

سبزه: تولد دوباره، حیات نو و سبز بودن. قابل ذکر است که کشاورزان ایرانی اندکی از محصول سال گذشته خود را به جهت یمن و برکت سبز می‌کردند و با این کار حیات جدید را نمودار می‌کردند و نیز نشانه خرّمی و شادابی و خوش اخلاقی است. سبزی با خود شادابی، نیکویی و سرزندگی را به همراه می‌آورد. رنگ سبز ارتعاش افکار ما را موزون نگه می‌دارد و به ما آرامش می‌دهد.

سمنو: ثروت و فراوانی و وفور. این مائده که حاصل جوانه‌های گندم است نیز از سنن این سفره کهن است.

سنجد: عشق. روایت است که از دیر باز در بین مردم ایران بوی معطر برگ و شکوفه درخت سنجد بیانگر عشق و دلباختگی است ودر بعضی فرهنگها سنجد نماد سنجیده عمل کردن است. سنجد را بر این باور بر سفره می‌گذارند که هرکس با خویشتن عهد کند درآغاز سال هرکاری را سنجیده انجام دهد. سنجد نشانه گرایش به عقل است؛ احترام به تفکر و ترویج و خردمندی.

سیر: دارو و درمان و به عنوان ماده‌ای گندزدا است.

سیب: میوه‌ای بهشتی و نمادی از سلامت و زایش است.

سماق: رنگ طلوع آفتاب، از دیر باز تابش خورشید و زایش دوباره طبیعت در بین ایرانیان از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و در برخی فرهنگها سماق نماد صبر و بردباری و تحمل دیگران است. صبر به انسان می‌آموزد که در گذر زندگی، خستگی راباید خسته کرد و کامیابی را باید یافت.

سرکه: سن و صبر و عقل. سرکه نماد پذیرش ناملایمات و نماد رضا و تسلیم است. واقف بر این نکته هستیم که زندگی پیوسته توام با رنج و مشقت و زحمت است و هیچ انسان متعهد و با مسئولیتی نیست که بدون دغدغه بتواند به زندگی ادامه دهد.خداوند، زمین و آسمان و انسان را آسوده و بی غم نیافرید و در هر مشقتی که می‌رسد، حکمتی نهفته و سرکه گویای تسلیم در برابر حکمت خداوند بزرگ و حکیم است.

سنبل: آمدن بهار و نشان دهنده زیبائی، خوش بر و خوش بو است.

سکه: ثروت. از دیر باز سکه را نماد رزق و روزی می‌دانستند و برای داشتن سالی پر رزق و جیبی پر پول سکه و بعضا سکه‌های ضرب سال در سفره قرار می‌دادند.

کتاب آسمانی از اصلی ترین چیزهایی است که بر سفره می‏نهند. این کتاب آسمانی، برکت سفره به شمار می‏رفت و بدان معنا بود که امیدواریم خداوندگار امسال را نیکو گرداند، ایمان ما را حفظ کند و سال را به بهترین وجه ممکن رقم زند. شمع‌هایی روشن دربرابر آینه قرارمی‌دهند که نشان دهنده آینده ای روشن است .

تخم مرغ رنگ شده نیز نشانه باروری است.

آینه نیز نمادی از خلقت است.

ماهی قرمز نشانه زندگی است(البته برخی نیز بر وارداتی بودن این فرهنگ تاکید دارند). از دیگر عناصر سفره‌‌ ایرانیان نان بوده است به نماد فراوانی، شیر تازه به نشان غذای نوزادی که تازه متولد شده و با توجه به هر قوم و فرهنگی از اقلام گوناگون استفاده می‌شود اما نکته قابل تامل آن است که تمامی این عناصر نمادی از خلقت و عظمت خداوند یکتاست. به هر حال امید است در آستانه سال نو تمامی مردم سرزمین عظیم و پهناور ایران زمین در کنار سفره هفت سین تمامی خواسته‌های خیرشان مورد اجابت خداوند منان قرار گیرد.

نویسنده : امیر پویان رفیعی شاد

مدرس دانشگاه، عضو هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر و گردشگری استان تهران و مسئول شاخه گردشگری حزب مردم‌سالاری