غبار زمان و ارغوان رنگ و رو رفته

چیزی از جشنواره فیلم فجر و جنجال های جشنواره ای اش نگذشته است, پس مطمئنا شما نام «به رنگ ارغوان» را به خاطر دارید البته درگیری ها و حواشی این فیلم به قدری گسترده بود که کمتر کسی نام این فیلم و کارگردانش را فراموش کرده است

چیزی از جشنواره فیلم فجر و جنجال های جشنواره ای اش نگذشته است، پس مطمئنا شما نام «به رنگ ارغوان» را به خاطر دارید؛ البته درگیری ها و حواشی این فیلم به قدری گسترده بود که کمتر کسی نام این فیلم و کارگردانش را فراموش کرده است.

پس از دردسرهای فراوانی که عوامل این اثر به خاطر توقیف فیلم داشتند، سرانجام با تغییرهایی که در مدیریت فرهنگی کشور ایجاد شد این فیلم در جشنواره فجر امسال به نمایش درآمد و بالاخره براساس وعده و وعیدهای داده شده به اکران عمومی رسید و اکنون این اتفاق خوشایند بر پرده اکران است.

قبل از هر بررسی و تحلیلی بهتر است بدانید «به رنگ ارغوان» اکنون در سینما بهمن روی پرده است، تصور می کنیم دیدن یکی از جنجالی ترین تولیدات اخیر و همین طور بهترین سازه حداقل یک سال گذشته که در ۵ سال پیش ساخته شده است، ارزش دیدن را داشته باشد.

● «به رنگ ارغوان»، تولید و توقیف

فیلم برداری به رنگ ارغوان زمستان ۸۲ در منطقه فیروزکوه و جنگل های اطراف انجام شد. نسخه کنونی آن بدون هیچ تغییری پس از شش سال به نمایش درآمده است، به گفته جمال ساداتیان(تهیه کننده اثر) تنها تغییری که در فیلم صورت گرفته ارتقای سیستم صوتی آن بوده و حتی یک نما از فیلم دچار جابه جایی یا تغییر نشده است.

می دانید چگونه این فیلم پس از شش سال، بالاخره سدهای موجود را از سر راه برداشت و به پرده اکران رسید؛ شاید روند اجازه اکران عمومی اش برای شما هم جذاب باشد.

جمال ساداتیان که تهیه کنندگی این فیلم را بر عهده دارد درباره حواشی و اخبار مربوط به این فیلم گفته است( به نقل از مجله فیلم): سال ۱۳۸۲ تولید فیلم آغاز شد و قرار بود در جشنواره فجر سال ۸۳ به نمایش در آید ولی فیلم به دلایلی نامشخص توقیف شد و امکان نمایش آن از بین رفت.

در دولت نهم تلاش کردیم پرونده فیلم را به جریان بیندازیم و برای رفع توقیف آن اقدام کنیم. ولی با آن که هر بار خبرها و شایعه های مختلفی از گفته های متناقص مسئولان به گوش می رسید، ظاهرا حل مسئله در دستور کار وزیر ارشاد وقت نبود. ناچار دست به دامن رئیس جمهور شدیم.

در آن زمان آقای شمقدری در مسند مشاور فرهنگی و هنری رئیس جمهور فیلم را دید و از نظر او، فیلم هیچ مشکلی از لحاظ محتوا یا دلالت های معنایی نداشت.

تایید او باعث شد که رئیس جمهور برای حل مشکل فیلم دستور قاطع و صریح صادر کند، ولی این اتفاق نیفتاد.

پس از تغییر مدیریت وزارت ارشاد و انتصاب شمقدری در مقام معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، پرونده اداری فیلم به جریان افتاد و شمقدری تصمیمش را درباره نمایش عمومی فیلم اجرایی کرد.

● قصه ای که حاتمی کیا برایتان تعریف می کند

«به رنگ ارغوان» داستان یک رابطه عاشقانه است، یک قصه عشق، داستان یک مامور که عاشق شده و بعد میان عشق و وظیفه درگیر می شود.

در این فیلم حمید فرخ نژاد یک مامور مخفی اطلاعات است که در راستای ماموریتش و پی گیری اوضاع یک دختر دانشجوی مشکوک به فعالیت های سیاسی ضد رژیم، دل بسته او می شود و تمام ایدئولوژی های حرفه ای اش به هم می ریزد.

«خزر معصومی» در نقش «ارغوان» دختری است که از کودکی کنار مادر بزرگ پیرش زندگی کرده و به دلیل این که پدر و مادرش فعالیت سیاسی انجام می دهند، آن ها را ندیده است.

ارغوان، تنها، بی پناه، آزاد و در عین حال مستاصل است و همیشه به دنبال پناهگاه و پشتیبان بوده است.

فیلم روند داستانی جالبی از بی اعتمادی، شک تا ایثار و فداکاری را به تصویر می کشد.

● حاتمی کیا بعد از به رنگ ارغوان کجا ایستاده است

شاید بتوان به جرات گفت حاتمی کیا با «به رنگ ارغوان» اگر پسرفت نداشته، در جا زده و هیچ گونه پیشرفتی نداشته است، در حالی که تمام مخاطبان سینمای حاتمی کیا انتظار داشتند او را دوباره در اوج ببینند و سینمای از دست رفته اش را در «به رنگ ارغوان» جست وجو می کردند، اما متاسفانه این انتظارات برآورده نشد.

حاتمی کیا که «دعوت» را ساخت تا طرز تفکرش را عوض کند و مهر سینمای دفاع مقدس را از پیشانی اش بزداید، این بار با «به رنگ ارغوان» نه تنها راه گذشته را ادامه نداده بلکه اثری بلاتکلیف را ساخته است، فیلمی که اثری از ظرافت های کارگردانی حاتمی کیا را به همراه ندارد و در مقابل گاهی اشتباه های فاحش و غیر قابل چشم پوشی دارد.

به طور کلی می توان گفت به رنگ ارغوان با روبان قرمز، آژانس شیشه ای، ارتفاع پست قابل قیاس نیست، هر چند که دغدغه های همیشگی حاتمی کیا را یدک می کشد.

● نکات مثبت فیلم

۱) با آن که «حمید فرخ نژاد» نتوانست خاطره خوش«چهارشنبه سوری» را زنده کند، اما در کلیت برگ برنده «به رنگ ارغوان» بود، البته حاتمی کیا نیز تمام نیروی فیلم نامه ای و کارگردانی اش را روی کاراکتر «هوشنگ ستاری» گذاشته بود، اما فرخ نژاد نیز خوب از پس دو وجه شخصیتی ستاری برآمده بود، دو کاراکتر کاملا مجزا؛ یکی مردی با پای لنگ و عینک ته استکانی و لبخندهای کودکانه و دیگری ماموری کارکشته و زیرک که در انجام وظیفه اش کوتاهی نمی کند.

▪ به طور کلی با حذف فرخ نژاد از «به رنگ ارغوان » چیزی از آن باقی نمی ماند با این که در سکانس هایی دچار بازی کاملا بیرون زده، شاخص و برجسته می شود.

▪ خوشبختانه حاتمی کیا در به تصویر کشیدن عشق میان هوشنگ و ارغوان، دچار کلیشه گویی و زیاده روی نشده و قضیه را به ورطه لوث شدن نکشانده است.

البته این جریان در ابتدا برای مخاطب همیشه منتظر صحنه های رمانتیک کمی غیر ملموس است، اما ارزشمند بوده و رسالتش را به خوبی انجام داده است تا جایی که در نهایت گرمی این رابطه کاملا باورپذیر می شود.

▪ فیلم نامه ساده و بدون تظاهر «به رنگ ارغوان» یکی از نکات مثبت کار فیلم است؛ در فیلم نامه هیچ گونه پیچیدگی و با کش و قوس های بی خودی دیده نمی شود.

▪ تصاویر بسیار چشم نواز از طبیعت بکر و وحشی جنگل، کاملا در خدمت داستان و روند آن است، به تعبیری فضاسازی فیلم با داستان و روند آن هماهنگ می باشد و این باعث شده است تماشاگر با تمام وجود نگرانی و التهاب و شک موجود در داستان را حس کند.

▪ توانمندی های تکنیکی گروه در سکانس نهایی فیلم کاملا مشهود است، گذشته از تکنیک، پایان بندی فیلم به قدری جذاب و تاثیرگذار است که برخی کاستی های فیلم را از بین می برد.

● نکات منفی

شاید اگر «به رنگ ارغوان» در زمان خود دیده می شد و با زمان ساختش سنجیده می شد نکات منفی نداشت اما در این سال ها انتظار از این فیلم بالا رفته است و ممکن است وجه زمانی آن در نظر گرفته نشود.

▪به طور کلی فیلم دچار نوعی شتاب زدگی و گاهی اوقات از هم پاشیدگی قابل توجه است که متاسفانه توجیهی ندارد.

▪ به همان اندازه که حاتمی کیا در خلق شخصیت «هوشنگ ستاری» تلاش کرده، دیگر آدم های داستان را در هاله ای از ابهام نشان می دهد.

در خلق شخصیت های محسن و ارغوان، هیچ ظرافتی دیده نمی شود، ارغوان دختر دانشجویی که پدر و مادرش سیاسی و عضو گروه های معاند هستند، بیش از حد ساده و تک بعدی است. ارغوان ساده تر و کلیشه ای تر از آن است که ماموری کارکشته مانند هوشنگ جذب او شود و از دستور مافوقش به خاطر وی سرپیچی کند.

شخصیت محسن نیز پرداخت ضعیفی دارد و تناقض هایی در او دیده می شود، رابطه ارغوان و محسن نیز چندان خوب از کار در نیامده و پر از ابهام است و در پیشبرد داستان نقش مهم و حیاتی ندارد.

همکلاسی های ارغوان، صاحب قهوه خانه هیچ کدام به خوبی پرداخت نشده است و تاثیرگذار نیست.

▪ در صحنه ای که به خانه ارغوان حمله می شود، اغراق بیش از حدی دیده می شود، تا جایی که نه تنها باورپذیر نبوده بلکه بیشتر شبیه صحنه جنگی بود که نه تنها با عملکرد نیروهای امنیتی مغایرت دارد بلکه آن را زیر سوال می برد.

▪ در مقابل بازی نسبتا خوب «فرخ نژاد»، خزر معصومی انتخاب نادرستی برای نقش ارغوان است زیرا نتوانسته خشم و آرامش را توامان به تصویر بکشد.

▪ سوژه به رنگ ارغوان بارها و بارها، در سینمای جهان مورد توجه قرار گرفته است.

● بازیگران فیلم

▪ حمید فرخ نژاد(مامور دلباخته)،

▪ خزر معصومی(ارغوان)،

▪ رضا بابک(با گریمی جالب و البته متفاوت در نقش مافوق هوشنگ)،

▪ فرهاد قائمیان (پدر ارغوان و کورش تهامی محسن)

چرا«به رنگ ارغوان» تا امروز فروش قابل توجهی داشته است

اصل منع کردن و مشتاق شدن را شنیده اید؛ «به رنگ ارغوان» نیز به همین دلیل، با استقبال تماشاگران مواجه شده است. فیلمی که شش سال در قرنطینه توقیف بوده است، مطمئنا حواشی و اخبار پیرامونش به قدری جذابیت دارد که مخاطب را به سینما بکشاند.

بالاخره بیشتر انسان ها حس کنجکاوی دارند، پس لطفا شما هم به صف تماشاگران کنجکاو و پنج سال منع شده این سینمایی بپوندید، شاید فیلم به گوشه ای از سوالات و کنجکاوی های درونی تان پاسخ دهد.