خرداد, ماه سیاست, ماه جنگ, ماه تغییر

ماه خرداد قرین خاطرات تلخ و شیرین و حوادث تاثیرگذاری برای جامعه ایران است آزادی خرمشهر, انتخاب سید محمد خاتم به ریاست جمهور که گشایش فصلی نو در سیاست ایران بود, فوت بنیانگذار کبیر انقلاب و حوادث ۱۵ خرداد و کشته شدن کثیری از مردم ایران به دست رژیم پهلوی از جمله مهمترین وقایع هستند که در خرداد ماه به وقوع پیوسته اند و جامعه ایران ماه اختتامیه بهار را به این وقایع می شناسد

ماه خرداد قرین خاطرات تلخ و شیرین و حوادث تاثیرگذاری برای جامعه ایران است. آزادی خرمشهر، انتخاب سید محمد خاتم به ریاست جمهور که گشایش فصلی نو در سیاست ایران بود، فوت بنیانگذار کبیر انقلاب و حوادث ۱۵ خرداد و کشته شدن کثیری از مردم ایران به دست رژیم پهلوی از جمله مهمترین وقایع هستند که در خرداد ماه به وقوع پیوسته اند و جامعه ایران ماه اختتامیه بهار را به این وقایع می شناسد.

در صبح روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ خرمشهر که پس از ۳۵ روز مقاومت در تاریخ ۴ آبان ماه ۱۳۵۹ اشغال شده بود، پس از ۵۷۵ روز اشغال آزاد شد.

ارتش عراق که در جریان عملیات بیت المقدس غافلگیر شده بود با به جا گذاشتن ۱۶ هزار کشته و ۱۹ هزار اسیر مجبور به عقب نشینی در داخل خاک عراق شد. شاید مهمترین نتیجه پیروزی رزمندگان ایرانی در نبرد حساس خرمشهر بازگشت روحیه اعتماد به نفس به قوای ایرانی و پایان بلوف صدام حسین درباره تسخیر دو هفته ای تهران بود. هر چند که همان ۳۵ روز مقاومت اولیه در خرمشهر این پیام را به عراق مخابره کرد که سرزمین پهناوری چون ایران، با عمق استراتژیک مطلوب و مرزنشینانی که بنا بر روایت تاریخ از کهن تاکنون حفاظت از مرزهای ایران زمین را از وظایف خود می دانند، کار ساده ای نخواهد بود. صدام سال ها بعد در روزهایی که نیروهای آمریکا و متحدانش ظرف کمتر از یک ماه به پشت دروازه های بغداد رسیدند و در نهایت جسم گریخته و روح تحقیرشده اش را در چاله های تکریت به بند کشیدند حسرت مدافعان خرمشهر را می خورد که سال ها قبل ارتش تا به دندان مسلحش را ۳۵ روز با دستان خالی زمین گیر کردند.

پیچ و خم های سرنوشت در خرداد ماه این بار در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ با فوت بنیانگذار انقلا ب امام خمینی(ره) همراه بود. وه که این خرداد روز اتفاق های بزرگ برای این مردم است. خبر فوت امام(ره) از رادیو پخش شد. صدای حیاتی مجری رادیو و تلویزیون همچنان در ۱۴ خردادها و در تمام این سال ها در گوش بسیاری زنگ می زند «انا لله و انا الیه ... روح بزرگ ... به ملکوت اعلی پیوست».

در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و به تعبیر سید محمدخاتمی آغاز انفجار نهضت انقلا بی، صحنه ای دیگر از تظلم خواهی ملت ایران در برابر زیرپا گذاشتن اعتقادات دینی و اسارت مرجع بزرگ آیت اله خمینی بود. پانزدهمین روز از سومین ماه تقویم تاریخی ایران مردم در اعتراض به دستگیری آیت الله خمینی که پس از فوت آیت الله بروجردی به عنوان مرجع تقلید بخش عمده ای از مردم ایران محسوب می شد به کوچه و خیابان ریختند و خواستار آزادی وی شدند پهلوی پسر با گسترش رو به تزاید اعتراض ها دستور شلیک به سوی مردم و در واقع به سوی خود را صادر کرد. ۱۵ سال بعد از این فرمان گلوله های اعتراض های مردم در قالب ایدئولوژی انقلاب اسلامی بر تن صادر کننده فرمان نشست و برگی دیگر از تاریخ ایران ورق خورد. تاریخ نشان داده است که مردم ایران زمین همیشه در گرو اعتقادی زی کرده اند و فارغ از محتوای این اعتقاد با تعصب بر سر آن ایستاده اند. نیک می گفت ظریفی که بهترین راه تسخیر ملت ایران بی اعتقاد کردن این ملت است مصیبتی که تاکنون در بزنگاه های حساسی چون انقلا ب سال ۵۷ و هشت سال جنگ تحمیلی ممکن نشده است، ان الحیات عقیده الجهاد. پیروزی سید محمد خاتمی وزیر فرهنگ و ارشاد دولت هاشمی رفسنجانی در انتخابات دوم خرداد (۱۳۷۶) حادثه ای دیگر اما متفاوت از سایر رخدادهای خرداد ماه است نتیجه انتخابات حاکی از پیروزی قاطع سید محمد خاتمی حکایت می کرد. خاتمی با به دست آوردن ۶۹ درصد آرا و به دست آوردن ۲۰ میلیون از ۲۹ میلیون رای ممکن و با پیروزی بر علی اکبر ناطق نوری نامزد محافظه کاران فصل جدیدی را در تاریخ جمهوری اسلا می رقم زد. مهمترین ویژگی حاکمیت ۸ ساله اصلاح طلبان در خیابان پاستور پویایی فضای سیاسی کشور بود که در کنار بازشدن فضای رسانه ای امکان حضور تاثیرگذار مردم را در عرصه سیاست بیش از پیش ممکن ساخت. اصلاح طلبان با اعتقاد به لزوم تغییرات در چارچوب قانون اساسی در مقابل محافظه کاران قرار گرفتند که این روزها در لفافه اصولگرایان در صحنه سیاسی قدم می زند. با باز شدن فضای سیاسی کشور احزاب جدیدی متولد شدند و رکود در عرصه مطبوعات رنگ باخت.

جریان دانشجویی حیاتی دوباره یافت به گونه ای که تاثیرگذارترین برهه حضور دانشجویان در عرصه سیاست پس از تسخیر لانه جاسوسی رقم خورد.

البته جریان اصلاح طلبی در تحقق آرمان هایش با بحران هایی از سوی جریان محافظه کار روبرو شد که سید اصلاحات را مجبور به افشاگری کرد واز مراکزی نام برد که در کشور بحران سازی می کنند. هرچند که امروز نمی توان گفت که اصلا حات در ایران به پایان رسیده است اما با شروع سال ۸۷، سه سال است که اصلا ح طلبان گرایش غالب در نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی نیستند اما حضور تاثیرگذار آنان در دوم خرداد ۷۶ تا سوم تیر ۸۴ بر پوست و گوشت جامعه ایران قابل مشاهده است.

هر چند که رخدادهای پیش آمده در خرداد ماه از یک موضوع برخوردار نیستند اما تغییر و تحولا تی که در پس هر کدام از وقایع مذکور بر جامعه ایران عارض شده است به نوبه خود تاثیری عمیق و سرنوشت ساز در آنچه که اکنون هستیم داشته اند.

خرداد، ماه اضطراب، گویی هنوز هم ماه امتحان است، سیاست در این ماه به رنگ غریبی است، انتخاب رئیس مجلس و حتی رئیس بعدی و بعدی و... باید منتظر ماند و دید که قافله خرداد این بار چه بسته ای در جامعه ایران به جا می گذارد.

نویسنده : آرش محبی