سوخت های گیاهی, افسانه ای برای نجات از کمبود نفت

«لو فیگارو» پیش بینی کرد که بخش ناخوشایندتر ماجرا در آینده رخ خواهد داد, زیرا به نظر می رسد کشورهای اوپک نه تنها تلاشی مضاعف برای جبران دیرکرد خود در سرمایه گذاری, انجام نخواهند داد بلکه به عکس, تهدید می کنند که سرمایه گذاری های خود را کاملا متوقف خواهند کرد

این تهدیدی برای زندگی ماست، اما گویا چاره دیگری نداریم: باید به قیمت بالای نفت عادت کنیم.روزنامه فرانسوی «لو فیگارو» در گزارشی به قیمت بالای نفت و امید واهی استفاده از سوخت های گیاهی برای رهایی از این وضع پرداخت و نوشت: اوج گرفتن های اخیر قیمت نفت نشانه «بیمار بودن عرضه نفت در جهان» است.

کارشناسان معتقدند تصمیم اخیر ونزوئلا، پنجمین صادرکننده نفت در جهان، مبنی بر ملی کردن صنعت نفت خود فقط سبب کندی تولید این کشور خواهد شد.

در برابر این تنش جدید بازار، هیچ تضمینی نیست که دیگر اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) بتوانند تولید خود را برای جبران کاهش صادرات ونزوئلا افزایش دهند.

دلیل این موضوع هم کاملا آشکار است: کشورهای عضو اوپک عطش انرژی چین و هند را پیش بینی نکرده بوده اند و در نتیجه برای توسعه میدان های جدید خود به اندازه لازم سرمایه گذاری نکرده اند. به همین دلیل، با کوچک ترین ناملایمت سیاسی، جوی و یا فصلی، قیمت نفت اوج می گیرد؛ به طوری که شاهد بودیم قیمت نفت در روزهای اخیر به رکوردهایی بی سابقه ظرف حدود یک سال اخیر رسید.

«لو فیگارو» پیش بینی کرد که بخش ناخوشایندتر ماجرا در آینده رخ خواهد داد، زیرا به نظر می رسد کشورهای اوپک نه تنها تلاشی مضاعف برای جبران دیرکرد خود در سرمایه گذاری، انجام نخواهند داد بلکه به عکس، تهدید می کنند که سرمایه گذاری های خود را کاملا متوقف خواهند کرد.

این کشورها، طبق گفته خود آنها، بیم آن دارند که مبادا سرمایه های خود را برای تولید نفت «هدر دهند» اما نتوانند نفت تولیدی خود را بفروشند.

اعضای اوپک می ترسند مبادا سرمایه های خود را برای تولید نفت «هدر دهند» اما نتوانند نفت تولیدی خود را بفروشند.

یکی از دلایل نگرانی اوپک، تمایل جورج بوش، رئیس جمهوری آمریکا، بزرگ ترین مصرف کننده انرژی در جهان، به کاهش مصرف نفت در این کشور به میزان ۲۰ درصد ظرف ده سال آینده و استفاده بیشتر از اتانول است.

اتحادیه اروپا نیز دستور داده است که از سال ۲۰۱۰ میلادی باید ۷۵/۵ درصد از ترکیب بنزین و گازوییل را سوخت های گیاهی تشکیل دهند؛ به همین دلیل با قاطعیت نمی توان در باره تقاضای نفت در سال های آینده پیش بینی کرد.

طبق برآوردهای اوپک، در شرایط عادی یعنی در صورتی که تغییراتی عمده در زمینه فناوری و سیاست های انرژی کشورها ایجاد نشود، میزان تقاضای جهانی نفت تا سال ۲۰۳۰ میلادی بیش از ۴۲ درصد افزایش خواهد یافت.

برای پاسخگویی به چنین افزایش تقاضایی، اوپک برآورد کرده است که حداقل به ۲۴۰۰ میلیارد دلار هزینه برای اکتشاف و تجهیزات نیاز است! به گفته اوپک، هر چند این رقم نجومی است، اما دور از دسترس و غیرعملی نیست؛ البته به شرط آن که همزمان با این سرمایه گذاری های کشورهای اوپک، کشورهای مصرف کننده در بخش سوخت های جایگزین و سوخت های گیاهی سرمایه گذاری نکنند؛ به همین دلیل از کشورهای مصرف کننده خواسته شده است تا مزایا و معایب سیاست های خود برای حمایت از سوخت های گیاهی را به دقت سبک سنگین کنند و به ویژه در زمینه زیست محیطی همه چیز را به خوبی بسنجند.

● استفاده از سوخت های گیاهی = کمبود غذا

چندی پیش وزارت اقتصاد، بازرگانی و صنعت فرانسه در گزارشی اعلام کرد میزان گاز کربنیکی که با استفاده از سوخت های گیاهی در این کشور کمتر تولید خواهد شد، فقط ۵ درصد از کل گازهای گلخانه ای خواهد بود که بر اثر حمل و نقل جاده ای در کشور تولید می شود. ۵ درصد رقم بسیار ناچیزی است، به ویژه آن که هزینه دستیابی به این نقطه، پنج برابر مقدار سرمایه گذاری هایی است که برای کاهش تولید همین میزان گازکربنیک از راه های دیگر لازم است.

وقتی پیامدهای راهبردهای کشورهای در حال توسعه برای استفاده از سوخت های گیاهی را در کنار این گزارش منفی زیست محیطی قرار دهیم، به نتایج زیست محیطی بسیار ناخوشایندتری می رسیم.

● جنگل ها، قربانی تولید نفت سبز

بانک جهانی در مهر ماه سال گذشته در گزارشی اعلام کرد: برای تولید «نفت سبز» باید سالانه میلیون ها هکتار جنگل در برزیل و اندونزی به آتش کشیده شوند. این نابودی جنگل ها، منشأ تولید ۲۰ درصد گازکربنیک در سال است. به عبارت دیگر، سالانه ۳ میلیارد تن co۲ تولید خواهد شد، زیرا جنگل ها، عاملی مهم برای «به دام انداختن» گازکربنیک هستند و گازهای گلخانه ای را به خود جذب می کنند؛ بنابر این باید جنگل ها را حفظ کرد نه آن که برای تولید «نفت سبز» آنها را نابود کرد.

دیگر ایراد استفاده از سوخت های گیاهی، ضرری است که به تغذیه بشر وارد می کنند. برای برآورده کردن نیاز به گیاهان لازم برای تولید اتانول، باید هر روز زمین های کشاورزی بیشتری را به این نوع گیاهان اختصاص دهیم و از زمین های کشاورزی غذایی بکاهیم.

در آمریکا سال گذشته میزان زمینی که زیر کشت ذرت رفت، ۵ میلیون هکتار بیش از دو سال قبل بود که این رقم برابر با کل مساحت کشور سوییس است!

نتیجه این وضعیت، بالا رفتن قیمت زمین های قابل کشت بود؛ به طوری که قیمت این نوع زمین ها سال گذشته در ایالت «آیداهو» آمریکا ۳۵ درصد افزایش یافت.

در کشور چین نیز شاهد بودیم که افزایش استفاده از ذرت برای تولید اتانول موجب افزایش ۲۵ درصدی قیمت خوراک دام شد.

«سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد» (فائو) چندی پیش در باره این وضعیت هشدار داد و اعلام کرد که هزینه واردات مواد غذایی در کشورهای در حال توسعه امسال ۹ درصد افزایش یافته است.

استفاده از سوخت های گیاهی، بر خلاف تصور عمومی، موجب افزایش تولید گاز کربنیک می شود.

در چنین شرایطی، چرا در طبقه سیاسی دنیا در زمینه استفاده از سوخت های گیاهی تقریبا اجماع کامل وجود دارد؟

مهم ترین دلیل این موضوع می تواند این باشد که سوخت های گیاهی می توانند محل فرار و راه حلی برای کشاورزان، پس از پایان «سیاست مشترک کشاورزی»* اروپا در سال ۲۰۱۲ میلادی باشد.

در شرایطی که کشاورزی اروپا ممکن است به دلیل رقابت های بین المللی در معرض بحرانی بزرگ قرار گیرد، سوخت های گیاهی می توانند بسیار امید بخش باشند، اما بهتر است به سوخت های گیاهی به چشم مکملی برای کسب درآمدهای باثبات در آشفته بازار کنونی جهانی نگریسته شود و نه به عنوان راه حلی معجزه آمیز برای نجات کشاورزی اروپا.

«لو فیگارو» در پایان چنین جمع بندی کرد که استفاده از سوخت های گیاهی در بردارنده مشکلاتی جدی برای قیمت نفت، تغذیه بشر و محیط زیست خواهد بود.

«سیاست مشترک کشاورزی»، سیاستی است که در سطح اتحادیه اروپا اجرا می شود. در این سیاست تلاش می شود که با حمایت از قیمت ها و پرداخت یارانه، کشاورزی هر چه بیشتر مدرن و توسعه یافته شود.