کلافی که باران سردرگمش می‌کند

سرگذشت تاکسی و تاکسیرانی در ایران همیشه همانی بوده که اکنون هست، هر کس که خواسته چیزی درباره آن بنویسد، آن گونه که خود در برخورد روزمره‌اش، به اندازه یک مسیر که درگیرش بوده، …

سرگذشت تاکسی و تاکسیرانی در ایران همیشه همانی بوده که اکنون هست، هر کس که خواسته چیزی درباره آن بنویسد، آن گونه که خود در برخورد روزمره‌اش، به اندازه یک مسیر که درگیرش بوده، به آن پرداخته است. انتظار در صف‌های طولانی، دربستی، هزینه بالا، برخورد بد برخی از راننده‌ها، نداشتن پول خرد، نداشتن لباس مرتب یا تمیز نبودن خودرو برخی از رانندگان و... البته بی‌انصافی است بخواهیم این صفات را تعمیم دهیم و زحمات رانندگانی که همچون خون در رگ‌های یک شهر جاری هستند.

زیر سوال ببریم، اما همین چند مورد که آن را برشمردیم، نشان می‌دهد نقش تاکسی در فضای شهری و حمل و نقل عمومی بسیار حساس و قابل توجه است. توجه و حساسیت به تاکسی‌های درون شهر البته در روزهایی از فصول سال که شرایط جوی متغیر است، کمی با این تعاریف متفاوت است؛ انتظار، انتظار، ازدحام، انتظار، ازدحام، ازدحام و... نیش‌ترمز تاکسی خالی و فهمیدن این که دربست نمی‌خواهید و تیک آف راننده، ازدحام، کشیده شدن به کمی جلوتر از وسط خیابان و لولیدن خودروها در میان مسافران در انتظار.

اما براستی چرا افکار عمومی چنین برداشتی از مفهومی به نام تاکسی در شهر دارد؟ آیا فرهنگ نانوشته مسافر و تاکسی بازخوردی از رفتار متقابل یکدیگر است؟ یا الگویی کلیشه‌ای بر این شغل حاکم است.

واقعیت آن است که رانندگی تاکسی جزو ده شغل پراسترس دنیاست و به دلیل سطوح استرس بالا، سطح پرخاشگری نیز در بین رانندگان آن رواج دارد. علاوه بر این با وجود آسیب‌های فراوان شغلی و مشکلات ارتوپدی که رانندگان تاکسی از آن رنج می‌برند، جامعه توجهی در خور شان این شغل به آن ندارد. این شاخص‌ها موارد مشترک شغل تاکسیرانی در تمام دنیاست. البته این داستان در کشور ما شکل‌های دیگری نیز به خود می‌گیرد.

در بسیاری از کشورهای دنیا، تاکسیرانی در دست شرکت‌های خصوصی است و آنها نیز برای کاهش مشکلاتی که بخشی از آن را برشمردیم، رانندگان را استخدام و خودرو در اختیار آنان می‌گذارند، در چنین شرایطی استرس استهلاک سرمایه، معطل ماندن یا خواب سرمایه در صورت خرابی خودرو، ورود اشخاص غیرمرتبط به این شغل (که گاهی برایشان شغل دوم یا سوم است) و بسیاری از مسائل دیگر کمتر بر شرایط کار تاثیر می‌گذارد.

بر کسی پوشیده نیست تاکسی‌هایی که زیر نظر شرکت تاکسیرانی در ایران در حال خدمت به جامعه هستند، درصدی از اعتماد عمومی و اطمینان اجتماعی را به خود جلب کرده‌اند که این اتفاق در سایه کنترل و بازرسی‌های مداوم تا حدودی میسر شده است. در چنین شرایطی است که انتظار برای حل این مشکل به همتی مضاعف‌تر از آنچه تاکنون بوده نیاز دارد بخصوص که بارش کمی باران نیز امید به حل آن را دشوارتر کرده باشد.

عظیم رجب‌پور