این تنها یک شکست نبود, یک فاجعه بود

۶۴ سال از این اتفاق تکراری گذشت

در این جام جهانی برای نخستین‌بار بعد از پایان هر بازی گوینده ورزشگاه نتیجه بازی را اعلام می‌کند، کاری که شاید هیچ لزومی نداشته باشد. اما دست کم این‌بار وقتی گویند، ورزشگاه فونته نووا گفت: «نتیجه نهایی هلند ۵ اسپانیا ۱» نه تنها کارش بی‌مورد به نظر نمی‌رسد که بسیار معنا‌دار بود: بله، پنج تا!هلندی‌ها در این بازی به قول اسپانیایی‌ها یک «مانیتا» به معنی «دست کوچک» کسب کردند؛ یک گل برای هر انگشت. این بدترین شکستی است که تا به حال یک مدافع عنوان قهرمانی در تاریخ جام جهانی تجربه کرده است. همچنین این نخستین‌باری است که اسپانیا از ۶۴ سال پیش تا به حال و باز هم در خاک برزیل پنج گل در این تورنمنت دریافت می‌کند. وقتی داور سوت پایان بازی را به صدا درآورد داریل یانمات، بازیکن تیم هلند خود را روی چمن ورزشگاه انداخت و بر آن بوسه زد. او برای لحظاتی در ناباوری تمام در همین وضعیت باقی ماند. شگفت‌آور و باورنکردنی بود. چهار سال قبل، هلند جام جهانی را به اسپانیا باخته بود و حالا می‌توانست آنها را خوار و خفیف کند. آنها پنج گل زده بودند و حتی می‌توانستند گل‌های بیشتری هم بزنند.

ایکر کاسیاس، دروازه بان تیم ملی اسپانیا در دقایق پایانی با دو عکس العمل فوق‌العاده دروازه‌اش را نجات داد اما این هرگز برای جبران مافات کافی نبود. علاوه بر این روبین فن پرسی یک شوت سهمگین دیگر نیز به تیرک دروازه اسپانیا کوبید. در پایان بازی هلندی‌ها ۱۳ شوت به سمت دروازه اسپانیا شلیک کرده بودند. هر چه به پایان مسابقه نزدیک‌تر می‌شدیم هلندی‌ها توقف‌ناپذیرتر به نظر می‌رسیدند، آبی پوشان بی‌وقفه برای دستیابی به گل‌های بیشتر یورش می‌آوردند. سرود پیروزی آنها سر داده شده بود اما آنها تنها به پاسکاری برای حفظ نتیجه راضی نبودند، آنها با میلی سیری‌ناپذیر و دیوانه‌وار می‌خواستند چاقو را تا دسته در پیکر رنجور اسپانیا فرو کنند. آنها خونی که از بدن زخم خورده اسپانیا جاری بود را بو کشیده بودند. گل‌های هلند به خصوص گل پنجم آرین روبین به گونه‌یی بود که یک برتری خارق العاده را به نمایش می‌گذاشت. هلند از برتری‌اش لذت می‌برد. فن پرسی بعد از پایان بازی گفت: «شما معمولاً بعد از سه یا چهار گل آرام می‌شوید، اما ما ادامه دادیم و ادامه دادیم و ادامه دادیم». او اغراق نمی‌کند آنها فرصت‌های بسیاری را از دست می‌دادند و باز هم موقعیت‌های بیشتر و بیشتری خلق می‌کردند. اسپانیا به معنی واقعی کلمه هیچ مقاومتی از خود نشان نداد. آنها شکست خورده، ضعیف و ناتوان از انجام هر کاری برای سبک‌تر کردن این شکست، تنها با درماندگی به ساعت نگاه می‌کردند تا وقت بازی زودتر به پایان برسد. آنها هم باخته بودند و هم خود گم شده بودند. شاید نکته مهم همین باشد. اسپانیا چهار سال پیش هم در بازی اول خود شکست خورد و در پایان هم در گروه خود صدرنشین شد و هم به قهرمانی رسید. اما این شکست متفاوت بود: چهار سال قبل اسپانیا برابر سوییس بداقبال بود، اما این‌بار آنها نمی‌توانند شکست خود را به گردن بخت و اقبال بیندازند. یک شکست الزاما پایان جام جهانی نیست، اسپانیا هنوز هم روی کاغذ شانس صعود از گروه خود را دارد، اما شکستی مانند این بدون شک اثری ویران‌کننده روی هر تیمی دارد. حریف بعدی اسپانیا شیلی است. ماتادورها برای آن بازی باید خود را به لحاظ جسمی و روحی بازسازی کنند. همچنین سوالات تاکتیکی و تکنیکی زیادی هم برای پاسخ دادن وجود دارد. همان زمانی که یانمات، مدافع هلند روی زمین دراز کشیده بود، بازیکنان اسپانیا سرهای خود را به زیر انداخته و در سکوت راهی تونل ورودی رختکن بودند. چهره کاسیاس گویای همه‌چیز بود، بعد از هر گلی که هلند به ثمر می‌رساند عجز و ناتوانی در چهره او موج می‌زد. کاپیتان اسپانیا می‌دانست باید منتظر مجازات این شکست باشد.

او روی ضربه سر فن پرسی کاملا جا ماند. گل سوم روی سانتر وسلی اسنایدر به ثمر رسید و اگر چه اسپانیایی‌ها معتقد بودند روی کاسیاس خطا انجام شده اما به هر حال او در خروج خود از دروازه دچار اشتباه محاسبه شد و گل چهارم زمانی به ثمر رسید که او نتوانست یک پاس رو به عقب را خوب کنترل کند تا توپ به فضای بین او و فن پرسی برود و وقتی هم که برای جبران اشتباهش شیرجه رفت، تنها باعث شد توپ مقابل پاهای فن پرسی قرار بگیرد تا او توپ را به تور دروازه اسپانیا بچسباند. پیش از شروع بازی کاسیاس و ژاوی هرناندز در برابر رسانه‌ها ظاهر شدند، کاپیتان‌های اول و دوم تیم ملی اسپانیا، نمادهای موفق‌ترین دوران تاریخ فوتبال اسپانیا، مردانی با مجموع ۲۸۶ بازی ملی، اما حالا آنها در خط مقدم آتش انتقادها قرار دارند. فصل گذشته، هم کاسیاس بیشتر اوقات را روی نیمکت رئال مادرید نشست و هم برای نخستین‌بار توانایی‌های ژاوی ۳۴ ساله در کاتالونیا مورد تردید قرار گرفت. هر دو این بازیکنان در این بازی در ترکیب اصلی قرار داشتند و بسیاری معتقدند که این تصمیم درستی نبوده است. ویسنته دل بوسکه، سرمربی تیم ملی فوتبال اسپانیا احتمالاً باز هم در برابر ایجاد یک انقلاب در ترکیب تیمش مقاومت خواهد کرد و در بازی‌های بعدی هم دست به تغییرات عمده نخواهد زد. او همواره از کسانی که اینقدر به اسپانیا خدمت کرده‌اند دفاع کرده است. او باز هم به آنها وفادار خواهد ماند. اما او باید به سوال‌هایی پاسخ دهد، سوالاتی که بعضی از آنها مضمونی فلسفی دارند.

درست همانند سوالاتی که پس از شکست‌های بارسلونا و بایرن مونیخ در لیگ قهرمانان دو فصل اخیر اروپا مطرح شد و از مرگ فوتبال مبتنی بر مالکیت توپ خبر می‌داد. ژاوی درباره این ناکامی‌ها گفته بود: «تغییر دادن سبک بازی اشتباه است». شاید سبک به خودی خود مشکل ساز نباشد، اما نحوه به کارگیری آن و شرایط و فرم کسانی که اجرای این سبک به آنها محول شده قطعا می‌تواند دردسرساز شود. ژاوی آلونسو به درستی تایید کرد که «بهترین نیت‌ها هم اگر نتوانیم آنها را در زمین مسابقه عملی کنیم هیچ ارزشی ندارند.»بارسلونا فصل بسیار ناامیدکننده‌یی را پشت سر گذاشت، آنها برای نخستین‌بار در شش سال اخیر هیچ قهرمانی به دست نیاوردند، اما در تیم ملی اسپانیا نقش عمده‌یی به آنها واگذار شده است در حالی که آتلتیکو مادرید قهرمان لیگ این کشور تنها یک نماینده در زمین مسابقه داشت. اساس بازی اسپانیا در شش سال گذشته مبتنی بر کنترل بازی بود، اما این سبک در این مسابقه شکست خورد. آنها نه به اندازه کافی سریع بودند، نه قوی و نه حتی منظم و سازمان یافته، تا بتوانند هلند را متوقف کنند.

وقتی ژاوی آلونسو از بازی بیرون کشیده شد کنترل اسپانیا بر بازی باز هم بیشتر تحلیل رفت. آنها با وجود به ثمر رساندن گل اول بازی که معمولاً می‌تواند موجب شود یک تیم با خیال آسوده‌تری بازی را دنبال کند، نه توانستند توپ را کنترل کنند و نه قادر به خلق موقعیت‌های کافی روی دروازه حریف شدند. برای اسپانیایی‌ها شاید حتی مهم‌تر از ناکامی در گل زدن، ناتوانی آنها در کنترل بازی باشد یعنی آنچه که همیشه هسته مرکزی هویت آنها را شکل می‌داد. بنابراین این تنها یک شکست ساده برای اسپانیا نبود، بلکه یک فاجعه بود. در چند روز آینده بدون شک پرسش‌هایی به همان بی‌رحمی هلندی‌ها پیش روی اسپانیا قرار خواهد گرفت.

مترجم: امیر طلوعی

منبع: گاردین