دردسرهای بلوغ زودرس

بلوغ زودرس برای دختران جامعه ما یک پدیده منفی اما برای بیشتر پسران, مثبت در نظر گرفته می شود

● برای بالغ شدن عجله نکنید

طی ۱۰ سال اخیر سن بلوغ دختران دانش‌آموز ایرانی به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته و این بلوغ زودرس به اختلالات ساختاری و کوتاهی قد دختران منجر شده است. پژوهشگران یکی از عوامل محیطی مؤثر در تاخیر سن بلوغ را ورزش نامنظم و نداشتن فعالیت‌های جسمی‌ می‌دانند. درباره بلوغ زودرس و عوارض آن، گفتگویی کردیم با کارشناسان مختلف این حوزه که هم‌اکنون پیش روی شماست.

به ظاهر شدن زودرس علایم بلوغ از جهت فیزیکی و هورمونی (در دختران قبل از سن ۸سالگی و در پسران قبل از سن ۹سالگی) بلوغ زودرس اطلاق می‌شود. بلوغ زودرس در دختران پنج برابر شایع‌تر از پسرها است. در اغلب موارد، علت آن ناشناخته است، بعضی بیماری‌های تخمدان یا بعضی بیماری‌های دیگر و مصرف بعضی از داروها ممکن است موجب بلوغ زودرس شوند که در صورت بروز آن باید به پزشک مراجعه کرد. بلوغ زودرس در دختران با بزرگ شدن پستان‌ها و شروع دوره ماهانه ظاهر شده و در پسران به صورت اختلالات رفتاری تظاهر می‌کند.

● کارشناسان از بلوغ زودرس می‌گویند

دکتر محسن خوش‌نیت، فوق‌تخصص غدد و متابولیسم گفت:

«والدین باید به بلوغ زودرس کودکان خود توجه کنند و آن را جدی بگیرند. در زمینه بلوغ جنسی، نژاد و موقعیت جغرافیایی نیز دخیل است.» او با اعلام اینکه موارد بلوغ زودرس در سطح‌ کشور بسیار مشاهده ‌می‌شود، گفت:

«فرد مبتلا علاوه بر بیماری جسمی ‌به بیماری روحی نیز مبتلا می‌شود.»

بهنام حکمتی، معاون مدیریت امور مشاوره و هدایت شغلی و تحصیلی وزارت آموزش و پرورش نیز ضمن بیان این مطلب که سن بلوغ، سن مشخصی ندارد، می‌گوید:

«بلوغ زودرس فرد به محرک‌های محیطی برمی‌گردد که طی آن کودکان و نوجوانان، اطلاعاتی را از طریق شنیدن صحبت‌های گروه همسالان یا خانواده و رسانه‌های گروهی دریافت می‌کنند که دانستن آنها برای سن آنها زود است.» او با اشاره به اینکه به طور معمول بلوغ جسمی‌ همراه با بلوغ شناختی و عاطفی است، بیان می‌کند: «به طور کلی می‌توان گفت، بلوغ زودرس برای دختران جامعه ما یک پدیده منفی تلقی می‌شود اما برای بیشتر پسران مثبت در نظر گرفته می‌شود؛ نوعی نماد مردانگی و رسیدن به مرحله تصمیم‌گیری. با این وجود میزان شیوع آن در دختران بیشتر است.»

● استرس و بلوغ زودرس

روانشناسان رشد معتقدند که آغاز سن بلوغ از قرن بیستم تا دهه نخست قرن بیست و یکم طی چند مرحله کاهش یافته است. به عبارتی در اوایل قرن بیستم، سن آغاز بلوغ در اروپا و آمریکای شمالی به طور متوسط شانزده سالگی محاسبه می‌شد که در دهه شصت به زیر پانزده سال و در دهه نود به کمتر از چهارده سال رسید و هم اکنون این عدد در اروپا و آمریکا بین دوازده تا سیزده سال است.

بررسی‌ها نشان داده که پدر و نحوه برقراری ارتباط وی با دختر نیز می‌تواند نقش قابل ملاحظه‌ای در آرامش دختران در سنین بلوغ و نوجوانی داشته باشد. کمبود توجه و محبت و احساس تنهایی و نداشتن حامی‌ از دیگر دلایلی است که باعث بلوغ زودرس در دختران می‌شود. کارشناسان معتقدند در چنین شرایطی به طور طبیعی بدن دختران از طریق بلوغ زودرس نسبت به محیط ناآرام اطراف واکنش نشان می‌دهد.

با توسعه فناوری علمی ‌و اطلاعاتی، خانواده‌ها فرصت کمتری برای فرزندان خود دارند و به دلیل کاهش زمینه‌های نظارتی و مراقبتی والدین، کودکان و نوجوانان زودتر از موعد مقرر مسایلی را که باید در سنین بالاتر بفهمند، متوجه می‌شوند.

خانواده‌هایی که امکانات لازم جهت رشد و پتانسیل‌های آموزشی مورد نیاز برای برقراری تعادل غریزه جنسی با مسایل اجتماعی را دارند، همه همت خود را برای هدایت صحیح این غریزه به کار می‌بندند که این زمینه‌ها شامل حضور کودکان و نوجوانان در عرصه‌های مختلف علمی، ورزشی و هنری است.

دوست‌یابی نا به‌هنگام، انحرافات اخلاقی در سنین پایین و گرایش به دوستی‌های خیابانی با جنس مخالف از بحران‌های بلوغ زودرس است و مدرسه و اجتماع اهمیت زیادی در جهت ایجاد اوقات فراغت و پرورش مناسب غرایز دارند.

در همه جوامع، سن بلوغ تعیین‌کننده آینده و شخصیت فرد است به همین خاطر برای هدایت صحیح آن همه افرادی که به نوعی با نوجوان و کودک تماس دارند، مسوول هستند.

مشکلات خانوادگی، حضور والدین در ساعت طولانی در خارج از خانه، تنها ماندن فرزندان در خانه و استفاده از وسایل ارتباطی جدید برای پرکردن خلأ ناشی از حضور نداشتن پدر، مادر یا سایر اعضای خانواده و عواملی از این دست از دیگر موضوعاتی هستند که به ایجاد بحرانی که ما آن را بلوغ زودرس می‌نامیم، دامن می‌زنند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، مسایل و محیطی نقش زیادی در بروز بحران فردی به نام بلوغ زودرس دارند و در این میان اضطراب و استرس، تاثیر زیادی در ایجاد این اختلال در دختران دارد. محققان ژاپنی دریافته‌اند که ارتباط خانوادگی و عاطفی آرام و محبت‌آمیز تا حد زیادی می‌تواند مانع از بروز بلوغ زودرس در دختران شود.

همچنین اضطراب و ناراحتی و نگرانی می‌تواند سن بلوغ را حتی تا ۱۸ ماه جلو بیندازد. این در حالی است که بر اساس آمار رسمی، نوجوانان حدود ۳۰ درصد از کل جمعیت جوان کشور را تشکیل می‌دهند.

● ۲ کلمه با والدین

▪ احساسات فرزند نوجوانتان را بپذیرید و اعتمادبه‏نفس او را بالا ببرید.

▪ نسبت به عقایدش بی‌اهمیت نباشید و او را مورد تمسخر قرار ندهید.

▪ در برخورد با نوجوان، هر زمان که سخنی را گفتید، نظر او را هم جویا شوید.

▪ جهت اصلاح رفتار، آنها را به طور غیر مستقیم نسبت به اعمال و رفتار نادرست‌شان آگاه کنید و خودتان الگویی برای آنها باشید.

▪ برای ارتباط با نوجوان وقت کافی بگذارید

▪ مشکلات اجتماعی آثار ناخوشایندی بر نوجوانان دارد. مداخله نکردن شما والدین و مربیان در بهبود شرایط اجتماعی، تاثیر تلاش‌هایتان را در خانه و مدرسه کمرنگ می‌‌کند.

▪ تشویق نوجوانان به انجام ورزش‏های مختلف، شرکت در فعالیت‏های الگوسازی برای آنان و تحریک آنها بر همانندسازی با آن الگوها موجب می‌‌شود تا آنها انرژی خود را به طریق منطقی تخلیه کنند.

▪ وضعیت تحصیلی نوجوان را پیگیری کنید

▪ علت بی‏‌توجهی او را نسبت به درس جستجو و سعی در برطرف کردن مشکل کنید.

▪ با شرکت دادن فرزند نوجوان‏تان در جمع دوستان و آشنایان مهارت روابط اجتماعی او را افزایش دهید.

▪ بهتر است همیشه با او به لحنی صحبت کنید که احساس نکند برایش تصمیم‏‌گیری می‌‌کنید.

▪ آزادی را به تدریج و متناسب با سنی که دارد به او عطا کنید و نظارت غیرمستقیم داشته باشید و اگر زمانی دریافتید که از این آزادی، سوءاستفاده کرده به او تذکر دهید و وی را متوجه اعمالش بکنید.