زمانی برای شست و شوی دهان

بعضی از مردم, استفاده از دهان شویه ها را در برنامه روزانه خود دارند تا این محصول از به وجود آمدن پلاک های دندانی و پوسیدگی دندان های شان جلوگیری کنند و با کمک گرفتن از آن دهان شان را خوشبو کنند

بعضی از مردم، استفاده از دهان‌شویه‌ها را در برنامه روزانه خود دارند تا این محصول از به‌وجود آمدن پلاک‌های دندانی و پوسیدگی دندان‌های‌شان جلوگیری کنند و با کمک گرفتن از آن دهان‌شان را خوشبو کنند. اگرچه دهان‌شویه‌ها نمی‌توانند جایگزین استفاده از مسواک و نخ دندان شوند اما مدت‌هاست یکی از توصیه‌های دندان‌پزشکان استفاده از دهان‌شویه به‌عنوان مکملی برای بهداشت دهان و دندان‌است. اما آیا ممکن است این کار آسیبی هم برای دندان‌های‌مان به همراه داشته باشد؟به گفته رابین سیمور، استاد دانشگاه نیوکاسل، استفاده نادرست از دهان‌شویه‌ها سبب می‌شود- به دلیل بعضی از موادی که در آن‌ها وجود دارند- اثرات مخربی روی دندان‌ها و لثه به جا بگذارند. بعضی ترکیبات موجود در خمیردندان‌ها نیز ممکن است نسبت به فلوراید موجود در دهان‌شویه واکنش نشان داده و آن را بی‌اثر کند.

● کلرهگزیدین؛ مفید یا مضر؟

بعضی دهان‌شویه‌ها ممکن است روی دندان‌ها لکه به جا بگذارند. این به‌دلیل وجود یک ماده شیمیایی به نام گلوکونات کلرهگزیدین است. این ماده ضدعفونی کننده‌ای است که وظیفه دارد از میزان باکتری‌ها کاسته و پلاک‌های موجود را از بین ببرد که هر دوی این‌ها می‌تواند به تنفسی بدبو منجر شود.

به گفته دکتر سیمور، کلرهگزیدین می‌تواند در طول ۱۰ روز استفاده، لکه‌هایی روی دندان ایجاد کند و به زردی دندان‌ها بینجامد زیرا مقابل مواد افزودنی غذا یا برخی مواد باقی مانده از نوشابه‌ها، چای و قهوه که ممکن است دندان‌ها باقی مانده باشند واکنش نشان می‌دهد.

● دهان شویه چه زمانی توصیه می‌شود؟

دکتر اوگو‌، در این رابطه می‌گوید: «اگر به‌عنوان مثال کسی ورم لثه داشته باشد برایش بسیار مهم و ضروری است که درجات پلاک را پایین نگه دارد چرا که ممکن است در غیراین صورت ورم لثه‌اش بدتر شود. در چنین حالتی ممکن است دندان‌پزشک برای مدت ۲ هفته مصرف یک دهان‌شویه با فلوراید بالا را پیشنهاد دهد که از به‌وجود آمدن مشکلات و خرابی‌های بعدی پیشگیری کند اما در شرایطی که شخص مشکل پزشکی خاصی نداشته باشد برای او محصولی که الکل نداشته باشد توصیه می‌شود. اما در شرایط عادی، برای پرهیز از ایجاد لک روی دندان، پیشنهاد می‌شود دهان‌شویه‌های دیگری غیر از کلرهگزیدین استفاده شود چرا که لکه‌گذاری و بد رنگ کردن دندان‌ها به وسیله سایر دهان‌شویه‌ها کمتر صورت می‌گیرد.» دندان‌پزشکان نیز به‌دلیل عوارض جانبی که این دهان‌شویه دارد آن را برای مصرف طولانی مدت توصیه نمی‌کنند و فقط در شرایط خاص استفاده از آن را به بیماران خود تجویز می‌کنند.

● چرا دهان شویه‌ها الکل دارند؟

در مورد دهان‌شویه‌هایی که الکل بیشتری در آن‌ها وجود دارد همچنین این مسائل مطرح است که خطر ابتلا به سرطان‌های مربوط به دهان را افزایش می‌دهند. در تحقیقی که سال ۲۰۰۹ در مجله دندان‌پزشکی استرالیا به چاپ رسید، دانشمندان اعلام کردند اتانول موجود در دهان‌شویه‌ها ممکن است اجازه دهد مواد سرطان‌زا مانند نیکوتین بسیار راحت‌تر به دهان نفوذ کنند، همچنین یک ترکیب سمی دیگر الکل به نام استالدهید در دهان جمع شود.

اما از آنجا که بسیاری از مواد ضد‌باکتری که در دهان‌شویه‌ها وجود دارند به نوعی به‌وجود الکل نیاز دارند تا بتوانند اثر ضد‌پلاک خود را اجرا کرده و به پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های لثه‌ای کمک کنند، به‌تازگی بنیاد سلامت دهان بریتانیا تمام مسائل را درباره وجود الکل در دهان‌شویه‌ها بررسی کرده و به این نتیجه رسیده مدرکی مبنی بر ارتباط بین سرطان دهان و وجود الکل در دهان‌شویه‌ها وجود ندارد.

به هر حال نباید فراموش کرد احتیاط شرط عقل است، پس بهتر است در این زمینه با دندان‌پزشک‌تان مشورت کرده و با توجه به نوع لثه و شرایط دندانی تان برای خرید بهترین انتخاب موجود در قفسه فروشگاه‌ها اقدام کنید.

● دهان‌شویه‌های الکل دار سرطان‌زا هستند؟

در بسیاری از دهان‌شویه‌ها، الکل وجود دارد و حتی در بعضی از آن‌ها وجود الکل تا ۲۶ درصد نیز ثابت شده است. این ماده کمک می‌کند ترکیباتی مانند مانتول، تیمول و... بهتر به فعالیت بپردازند؛ یعنی در نفوذ و در هم شکستن پلاک‌ها موثر واقع شوند؛ اما سوی دیگر قضیه که در واقع از مضرات آن شمرده می‌شود این است که الکل به‌خودی خود سبب خشکی دهان شده و به مواد مخاطی که در نقش پوششی برای مرطوب نگه‌داشتن دهان هستند آسیب می‌زند. این فرآیند می‌تواند به بوی بد دهان منجر شده و حس سوزش ناگوار و آزار دهنده‌ای نیز در دهان ایجاد کند.

نکته : محلول آب نمک یکی از بهترین گزینه‌‌هاست. برای این منظور باید از ترکیب نمک و آب ولرم استفاده کنید که برای ضد‌عفونی کردن دهان به کار می‌آیند

● چگونه مصرف کنیم؟

اگر با خواندن مطالبی که هر روزه درباره لزوم استفاده از دهان‌شویه‌ها می‌شنوید و می‌خوانید قانع شده‌اید که سراغ خرید یکی از این محصولات بروید یا اگر تا‌کنون پی برده بودید که استفاده از دهان‌شویه هم جزو کارهایی است که برای حفظ سلامت‌تان باید انجام دهید اما روش خاصی برای این کار نداشته و یک بار پیش از مسواک زدن، یک بار بلافاصله بعد از مسواک زدن و بار دیگر مدت‌ها بعد از آن، از دهان‌شویه استفاده می‌کردید، خوب است بدانید توصیه دندان‌پزشکان این است که دست کم نیم ساعت بعد از مسواک‌زدن، صبر کنید سپس از دهان‌شویه استفاده کنید. این توصیه بیشتر به‌دلیل تداخلی است که ممکن است عملکرد مواد تشکیل‌دهنده دهان‌شویه و مواد موجود در خمیردندان با یکدیگر پیدا کنند.همچنین متخصصان توصیه می‌کنند پس از استفاده از دهان‌شویه بهتر است تا نیم ساعت از خوردن و آشامیدن جلوگیری کنید و سراغ مواد‌غذایی رفتن را بگذارید برای بعد. کار دیگری که نباید بکنید نیز شستن دهان‌تان بلافاصله پس از استفاده از دهان‌شویه است؛ اگرچه ممکن است اوایل سخت به‌نظر برسد اما بهتر است ۳۰ دقیقه تحمل کنید.میزانی که باید در هر بار، از دهان‌شویه مورد نظر استفاده کنید براساس تجویز پزشک یا نوشته‌های روی بطری تعیین می‌شود. معمولا در بطری‌های دهان‌شویه پیمانه‌‌ای برای مصرف این کار درنظر گرفته می‌شود و تا مرز مشخصی علامت‌گذاری شده است که تا آن میزان از محلول را باید مصرف کنید و نه بیشتر.

نکته : انتخاب نادرست دهان‌شویه ممکن است موجب تاخیر در درمان بیماری‌هایی مانند التهابات شدید لثه و عفونت‌های چرکی دهان و لثه شود

● نکاتی تکمیلی

▪ در انتخاب دهان‌شویه حتما از متخصص مشورت بگیرید زیرا انتخاب نادرست ممکن است موجب تاخیر در درمان بیماری‌هایی مانند التهابات شدید لثه و عفونت‌های چرکی دهان و لثه شود.

▪ دهان‌شویه‌ها به‌طور کلی به ۲‌بخش درمانی و خوشبو‌کننده تقسیم می‌شوند. دهان‌شویه‌های خوشبو‌کننده را می‌توان بدون تجویز پزشک مصرف کرد اما دهان‌شویه‌های درمانی را باید با توصیه و تجویز پزشک استفاده کرد.

▪ دهان‌شویه‌های درمانی نیز انواع و کاربردهای متفاوتی دارند؛ گروهی که ضد‌باکتری بوده و معمولا برای درمان بیماری‌های لثه تجویز می‌شوند و گروهی که با هدف پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها توصیه شده و حاوی فلوراید هستند.

▪ معمولا اگر سرعت پوسیدگی دندان در افراد کند باشد به آنها توصیه می‌شود دهان‌شویه حاوی فلوراید را هفته‌ای یک بار استفاده کنند ولی اگر جنس دندان‌‌ها طوری باشد که پوسیدگی سریع‌تر اتفاق بیفتد، استفاده یک شب در میان از این محلول نتیجه بخش‌تر است.

▪ اگر با دهان‌شویه‌ها و مواد تشکیل‌‌دهنده آن‌ها میانه خوبی ندارید، باز هم راه‌هایی وجود دارد که بتوانید دهان‌تان را شست و شو دهید. محلول آب نمک یکی از بهترین گزینه‌‌هاست. برای این منظور باید از ترکیب نمک و آب ولرم استفاده کنید که برای ضد‌عفونی کردن دهان به کار می‌آیند. علاوه بر محلول آب‌نمک، جوش‌شیرین یا رزماری و نعنا نیز برای این منظور استفاده می‌‌شوند.

▪ به یاد داشته باشید برای برطرف کردن بوی بد دهان نباید به دهان‌شویه‌های معطر روی آورد و به‌عنوان یک راه فرار به آنها پناه برد چرا که ممکن است این بوی بد ناشی از یک بیماری جدی لثه یا دندان باشد و با این کار درمان را به تعویق می‌اندازید و آن را سخت‌تر می‌کنید.

▪ برخی تصور می‌کنند استفاده از محلول‌های دهان‌شویه فقط مخصوص بزرگسالان است درحالی‌که اینطور نیست. دندان‌پزشکان مصرف منظم دهان‌شویه حاوی فلوراید را برای کودکانی که دندان شیری داشته یا به تازگی دندان‌های دائمی درآورده‌اند توصیه می‌کنند چرا که مصرف این نوع دهان‌شویه‌ها موجب استحکام فک و دندان کودک می‌شود.

▪ قورت دادن برخی دهان‌شویه‌ها عوارضی را از جمله تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، تنگی‌ نفس و اختلال هوشیاری به‌دنبال خواهد داشت که درصورت بروز چنین اتفاقی باید بلافاصله با مرکز فوریت‌‌های پزشکی تماس بگیرید.

سیب سبز

باز نشر اختصاصی: مجله اینترنتی Bartarinha.ir