نفت و آینده امنیت خلیج فارس

تقریبا تمامی مراکز مطالعات راهبردی دنیا بر این نکته اتفاق نظر دارند که اهمیت استراتژیک منطقه خلیج فارس به شکل بی سابقه ای افزایش یافته است

تقریبا تمامی مراکز مطالعات راهبردی دنیا بر این نکته اتفاق نظر دارند که اهمیت استراتژیک منطقه خلیج فارس به شکل بی سابقه ای افزایش یافته است .

هر روز بر تعداد مشتریان نفت این منطقه بویژه از سوی شرکتهای چینی و حتی مصرف کنندگان سنتی آن (غرب ) افزوده می شود و همزمان نیز مناطق و حوزه های نفتی بسیار بزرگی کشف می شوند به طوری که می توان گفت پشتیبانی محکمی برای ذخایر نفتی منطقه است .

بر این اساس , اظهار این عقیده که جهان بدون برقراری ثبات در منطقه خلیج فارس روی آرامش به خود نخواهد دید شاید سخنی به گزاف نباشد.

همچنین ادامه صدور بدون مشکل نفت به تمامی کشورهای جهان نیز بستگی به وجود ثبات وآرامش در منطقه خواهد داشت .

قیمت نفت به شکل بی سابقه ای روند صعودی به خود گرفته تا جایی که کارشناسان اقتصادی پیش بینی کرده اند قیمت این طلای سیاه از مرز ۱۰۰ دلار در آینده نزدیک خواهد گذشت .

اینک این پرسش مطرح است که افزایش قیمت نفت آیا به نفع کشورهای تولید کننده است یابه ضرر آنها روند صعودی قیمت نفت چه تاثیری می تواند بر امنیت این منطقه بحران زا داشته باشد

از همین منظر با توجه به روند رو به رشد قیمت نفت , کارشناسان سیاسی منطقه شرایط کنونی را نیازمند قرائت هوشیارانه ای از سوی دولتها به ویژه کشورهای عربی می دانند.

با افزایش قیمت نفت , سیاستهای آمریکا و اروپا (به عنوان مصرف کنندگان سنتی نفت خاورمیانه ) به ویژه در خصوص امنیت دولتهای خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس بیش از گذشته به یکدیگر نزدیک خواهد شد.زیرا در نهایت این جامعه بین المللی است که از پیامدهای ناامنی در خاورمیانه متضرر خواهد شد.

از این منظر طرح ساده لوحانه ای که اخیرا با نام امکان خروج قریب الوقوع نیروهای آمریکایی از عراق مطرح می شود , قابل ارزیابی است … آمریکا نمی تواند تا تحقق خواسته هایش از عراق خارج شود… دولت آمریکا شاید آمادگی داشته باشد تا سربازان زیادتری را برای کشته شدن به عراق گسیل دارد اما هرگز حاضر نخواهد شد از برقراری ثبات مورد نظر خود در منطقه دست بکشد.

تحلیلگران معتقدند اگر چه شاید افزایش قیمت نفت تا حدودی بر افزایش توانایی های اقتصادی کشورهای تولید کننده در منطقه خلیج فارس بیفزاید , اما ثبات در قیمت آن نیز می تواند از طمع غرب به ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی به این منطقه با پوششی جدید بکاهد.

واشنگتن , افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی را افزایش بحران در منطقه نفت خیز خاورمیانه تعریف می کند و حضورش در این منطقه را کنترل روند تولید آن با هدف ثبات در بازارهای جهانی می داند.

آریل شارون نخست وزیر رژیم صهیونیستی زمانی که عهده دار ریاست ارتش این رژیم بود (۱۳۵۱ همزمان با جنگ لبنان ) در گفت و گویی با روزنامه یدیعوت احارنوت در خصوص امنیت خلیج فارس گفت : برای اینکه به مسئله فلسطین برای همیشه خاتمه دهیم و برگ نفت را از دولتهای اسلامی و عربی بگیریم لازم است ارتش اسرائیل پیشروی کرده و پس از عبور از اردن , کویت را به اشغال خود در آورد… سفر از امان (پایتخت اردن ) به کویت تنها دو روز بطول می انجامد… پس از اشغال کویت اسرائیل نفت دیگر نه یک سلاح عربی که یک نفت یهودی خواهد بود.

از سویی یوردیس فان لوهازن نظریه پرداز نظامی اروپایی نیز در خصوص اهمیت استراتژیک منطقه خلیج فارس تعبیری جالب دارد. وی در بخشی از کتابش تحت نام خلیج فارس , جنگی بر ضد اروپا نوشت : خاورمیانه مرکز دنیای قدیم است , مرکزی که در دل آن منطقه خلیج فارس قرار دارد… هر گونه آشفتگی که بر اثر عوامل بیرونی در این منطقه پدید آید , پیامدهایی برای دوقاره اروپا وآفریقا خواهد داشت … هر قدرتی که در اینجا استقرار یابد به صرف همین واقعیت (موقعیت استراتژیک ) می تواند به عنوان پشتیبان یا تهدیدی همه جانبه برای جناح ها و یا خطوط جبهه خلفی نه فقط کشورهای خاورمیانه که ورای آن , جناحها یا خطوط سومی را در برابر قدرت نظامی روسیه و حتی چین تشکیل دهد و خطوط جبهه خلفی کشور متحد آمریکا (ترکیه ) در برابر مسکو تقویت کند و بر کشورهای مصر , سوریه , ایران و نیز اروپا و ژاپن ـ عمدتا از طریق نفت ـ فشار وارد سازد.

حدود دو سوم انرژی جهان تا دست کم پنجاه سال آینده از منطقه خلیج فارس عبور خواهد کرد. این در حالی است که ذخایر نفتی آمریکا به شکل فزاینده ای رو به اتمام است .

پیش بینی امکان برخورد نظامی کم شدت میان آمریکا و چین توسط انستیتو مطالعات استراتژیک آمریکن اینترپرایز در چهار سال آینده بر سر دستیابی به منبع نفت خاورمیانه نیز دلیلی بر اهمیت استراتژیک منطقه خلیج فارس برای جامعه بین المللی است . در این میان وظیفه دولتهای منطقه چیست کمک از آمریکا برای برقراری امنیت در خانه خود یا مخالفت با کشورهای مستقل که با درک شرایط موجود و حساس حال و آینده منطقه با حضور آمریکا درمنطقه و عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی مخالف هستند

کشورهای حوزه خلیج فارس برای برقراری امنیت در منطقه سرشار از منابع غنی انرژی خدادادی بیشتر به نوعی همگرایی در برابر تهدیدات و چالشهای آینده نیاز دارند. بی شک تعریفی که واشنگتن و تل آویو از ثبات وآرامش در خلیج فارس دارند با تعریف کشورهای بومی این منطقه متفاوت است . یکی از نفت برای توسعه طلبی و بحران زایی برای تحقق دیگر اهداف در جهان نیاز دارد و دومی برای صلح و ثبات و همزیستی مسالمت آمیز.

صعود بی سابقه قیمت نفت با توجه به شرایط بالا به قرائت حکیمانه و هوشیارانه ای توسط دولتهای منطقه نیاز دارد.