بزرگ نمایی در سفرهای خارجی به صلاح نیست

تحلیل احمد زیدآبادی از تحولات اخیر روابط ایران اعراب

تحولات اخیری که در روابط ایران و اعراب خلیج فارس رخ داده از جمله موضوعاتی است که به رغم گذشت دو هفته از سفر احمدی نژاد به اجلاس شورای همکاری خلیج فارس در نظر همچنان محل بحث است. در این رابطه احمد زیدآبادی تحلیلگر مسائل خاورمیانه درباره این تحولات نظر خود را این گونه بیان کرده است؛

اصل سفر آقای احمدی نژاد به دوحه و شرکت در اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس به خودی خود امری منفی نیست و هر حرفی هم آنجا چه از جانب سران آن کشورها و چه از طرف آقای احمدی نژاد عنوان شده چندان محل مناقشه نیست، مساله اصلی این است که آقای احمدی نژاد سعی می کند این سفر را یک موفقیت ارزیابی کند در حالی که چنین نیست. به دلیل مواضعی که سران شورای همکاری خلیج فارس بعد از اجلاس اتخاذ کردند. بنابراین ضمن اینکه اصل مشارکت در این اجلاس می تواند امر معمول و معقولی باشد و به خودی خود بد نباشد اما اصرار بر یک تصویر غلوآمیز و متفاوت با واقعیت از نتیجه این کنفرانس قاعدتاً مذموم است.

مساله دیگر که در این سفر ایجاد اشکال می کند نوع نگاه به کشورهای منطقه است و تصور می شود که صرف وجود آقای احمدی نژاد به معنای بالا رفتن موقعیت ایران است، این نشان می دهد که به رغم اینکه در زبان و بیان رسمی دائم از بزرگی ایران و ملت ایران سخن می گویند در ذهنیت نسبت به این مساله یک عدم اعتماد وجود دارد و موقعیت ایران را آنچنان کوچک تصور می کنند که حضور در اجلاس شورای همکاری خلیج فارس را به معنای بالا رفتن موقعیت ایران می نامند. در واقع اینها مسائلی است که باید به آنها توجه کرد. بنابراین اصل حضور در آنجا اگر با درخواست خود ایران هم باشد به خودی خود چیز منفی نیست. البته ظاهراً آقای احمدی نژاد و اعضای دولت اصرار دارند بگویند که این دعوت با درخواست ایران صورت نگرفته است و قطری ها نامه فرستاده و از رئیس جمهور دعوت کرده اند. مسلماً قطری ها نامه فرستاده و دعوت هم کرده اند اما این دعوت بعد از درخواستی بوده که ظاهراً ایران برای حضور در آن اجلاس مطرح کرده است.

اگر غیر از این بود آنها در بیانیه نهایی باید آن را قید می کردند و اگر این نکته در بیانیه غیرواقعی بوده ایران باید راجع به آن قضیه موضع می گرفت که می بینید اصولاً دولت ایران چنین موضعی را اتخاذ نکرده است و در واقع در داخل سعی شده که ارسال نامه از سوی امیر قطر به معنای دعوت ابتدایی آنها تلقی شود در حالی که ظاهراً روال این بود که ایران درخواست حضور را مطرح کرده و طبیعتاً آنها از ایران برای حضور در این اجلاس دعوت کرده اند. در واقع این یک نوع مخدوش کردن واقعیت است. در مجموع به امور صوری و شکلی نباید خیلی متوسل شد یعنی اصل حضور نه آنچنان که منتقدان می گویند مذموم است و نه آنچنان که آقای احمدی نژاد می گوید ممدوح است، باید به نتیجه کار نگاه کرد. نتیجه کار اما مثبت نیست به دلیل اینکه تحول مثبتی در روابط میان ایران و کشورهای عربی اتفاق نیفتاده و قاعدتاً تا زمانی که سیاست های منطقه ایران به منوالی است که همیشه اعلام می شود تصور اینکه روابط ایران با این کشورها بهبود پیدا خواهد کرد تصور غلطی است، ضمن اینکه وقتی آنها مواضع خود را دارند، برخی منتقدان در ایران نباید به تحقیر این کشورها بپردازند و سعی کنند برای زیر سوال بردن اقدامات احمدی نژاد به همسایگان توهینی شود، این رفتار پسندیده یی نیست. در دنیا هر کشوری منافع خود را دنبال می کند و این منافع با توجه به ذهنیت خاص آن کشورها است که دنبال می شود. بنابراین هر کسی باید مواظب باشد که کلاه خودش را باد نبرد و پرخاش و توهین کردن به دیگران شایسته ایرانیان نیست.

در سفر اخیر احمدی نژاد موضع تندتری را از سوی سران این شورا ندیدم. در خصوص بحث جزایر سه گانه باید گفت آنها ۲۰ سال است که این موضع را به زبان های مختلف مطرح می کنند. در دوره هایی جدی تر و در دوره هایی کمتر اما من وقتی کل روند را مشاهده می کنم در این مورد خاص سیاست کمابیش همان سیاست گذشته است و اینکه اعلام کردند پیشنهاد های ایران در صورتی بررسی خواهد شد که بحث مربوط به جزایر سه گانه را ایران بپذیرد، این را هم پیش تر مطرح کرده بودند.