پدیده سند نمره کردن در سرقت خودرو

سرقت اتومبیل در جوامع کنونی, یکی از پدیده هایی است که با دیگر انواع سرقت تفاوت های اساسی و قابل توجهی دارد

سرقت اتومبیل در جوامع کنونی، یکی از پدیده‌هایی است که با دیگر انواع سرقت تفاوت‌های اساسی و قابل توجهی دارد؛ چراکه اتومبیل مسروقه، نه‌تنها با سهولت بیشتری وسیله ارتکاب جرم‌ها و جنایات تکان‌د‌هنده متعدد دیگر از جمله حمل سلاح و کالاهای قاچاق و موادمخدر، آدم‌ربایی، تجاوز به نوامیس مردم، قتل و نقل و انتقال جسد مقتول، ارتکاب انواع سرقت و دیگر اقدامات مجرمانه و فسادآمیز و خلاف قانون قرار می‌گیرد؛ بلکه موجب سرعت عمل در اختفای جرم نیز می‌شود.

بنابراین تردیدی نیست که سرقت اتومبیل نسبت به دیگر سرقت‌ها از ‌نظر اثرات سوء و مخرب در جامعه «مادر انواع سرقت» محسوب می‌شود. ازاین‌رو جا دارد این مسائل بیش از پیش مورد توجه قوای سه‌گانه کشور واقع شود.

با این که شناسایی و کشف خودروهای مسروقه، در بین اهداف هفتگانه طرح ملی تعویض پلاک وسایل نقلیه کشور، موضوع بند (ز)‌ تبصره ۹ قانون بودجه سال ۱۳۷۸ و ماده ۶ آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی، هدفی بسیار اساسی و مهم به شمار رفته، اخبار منتشره در جراید نشان می‌دهد نه‌تنها از میزان سرقت خودرو کاسته نشده؛ بلکه افزایش هم یافته است.

یکی از شیوه‌هایی که سارقان اتومبیل در سال‌های اخیر به منظور از بین بردن امکان ردیابی سرقت و بی‌اثر کردن اقدامات و پیگیری‌های پلیس در شناسایی و کشف خودروهای مسروقه و در عین حال تحصیل سود بیشتر از سرقت، در بسیاری از موارد سرقت به کار گرفته‌اند؛ سند نمره کردن یا اصطلاحا دو تا یکی کردن و فروش اتومبیل مسروقه پس از تغییر ارکان خودرو بوده است.

به این ترتیب که سارق یا سارقان به یکی از طرق معمول و از جمله درج آگهی خرید در بخش نیازمندی‌های روزنامه‌ها ابتدا نسبت به خرید اتومبیل‌های تصادفی اقدام و سپس مبادرت به سرقت اتومبیلی از همان نوع و مدل و رنگ کرده و در مرحله اول با تغییر علائم ظاهری و در مرحله بعد با انهدام یا دستکاری شماره موتور و شاسی، مشخصات و سند و پلاک اتومبیل تصادفی را به اتومبیل مسروقه منتقل می‌کنند و چون به اصل خرید اتومبیل تصادفی و مالکیت آن تا این مرحله خدشه‌ای وارد نبوده، در نتیجه سارق با اتومبیل مسروقه‌ای که اکنون تمامی علائم و مشخصات اتومبیل تصادفی را داراست، به سهولت و بدون ترس و واهمه از کشف و دستگیری، در خیابان‌های شهر و جاده‌ها و تمام نقاط کشور تردد می‌کند یا آن را با قیمت مطلوب به فروش می‌رساند که ای‌بسا یک اتومبیل مسروقه تاکنون چندین بار به طور قطعی یا وکالتی معامله شده باشد. ۹۰ درصد خودروهای مسروقه در ۲۰ سال اخیر که کشف نشده‌اند، با استفاده از اسناد و پلاک خودروهای تصادفی سند نمره شده‌اند.

در این نوع سرقت، یک فرد یا گروه سارق، تمامی مهارت‌ها، تجربیات، تدابیر و ورزیدگی‌های نیروهای شجاع و فداکار انتظامی را تحت‌الشعاع اقدامات تبهکارانه خود قرار می‌دهد و مالک زیان‌‌دیده هم که ای‌بسا با مشقت و به قیمت مقروض شدن به اشخاص حقیقی یا حقوقی وسیله نقلیه‌ای را برای رفاه خانواده خود فراهم کرده، فقط به عنوان مالباخته مفتخر می‌شود و دیگر راهی به دهی نمی‌برد.

از آنجا که تعدادی از سارقان مدت‌هاست این شگرد را در سرقت‌های خود به کار برده‌اند، طبق خبر اعلام شده در مطبوعات، از اواسط سال ۸۵ موضوع مورد توجه پلیس آگاهی قرار گرفت و معاونت وقت مبارزه با سرقت در اوایل سال ۸۶ اعلام داشت با توجه به افزایش این نوع سرقت، به دستور فرمانده نیروی انتظامی مقرر گردید از این پس خودروهای تصادفی که بیش از ۶۰ درصد به آنها خسارت وارد شده باشد، در اختیار افسر کارشناس قرار گیرد و مدارک مربوط ضمیمه پرونده شود تا در حقیقت خودرو تصادفی غیرقابل استفاده، از چرخه وسایل نقلیه دایر خارج شود و مورد سوءاستفاده مجرمان قرار نگیرد.

اجرای این دستور به موازات تلاش‌های مستمر و گسترده پلیس آگاهی از مهم‌ترین برنامه‌ها و اقداماتی است که تاکنون انجام و منجر به کشف هزاران خودروی مسروقه و دستگیری تعداد زیادی از سارقان باندی و انفرادی شده است؛ اما برای حصول نتایج موثرتر که متمرکز بر مسدود ساختن همه مجاری ممکن جهت جلوگیری از امکان سند نمره کردن خودروهای مسروقه باشد، پیشنهادی‌ ارائه و به شرح ذیل تشریح خواهد شد:

● اقدامات الزامی مربوط به آینده

الف)‌ اجرای دقیق و همه‌جانبه دستور صادره مبنی بر ممنوع‌المعامله بودن خودروهای تصادفی بیش از ۶۰ درصد آسیب‌ دیده که فقط باید با مجوز نیروی انتظامی به اوراقچیان فروخته شود.

ب) در مورد خودروهای تصادفی که مشمول بند الف این پیشنهاد نیست، گزارش معامله و اسامی و نشانی متعاملین (خریدار و فروشنده) باید از طریق دفاتر اسناد رسمی و بنگاه‌های معاملات اتومبیل به اطلاع پلیس آگاهی برسد تا از هر طریق امکان از بین بردن و حذف خودروی تصادفی از چرخه اتومبیل‌های دایر به صفر برسد و در نتیجه از عمل «دو تا یکی کردن» که کار سارقان حرفه‌ای است، به طور کامل و قابل اطمینان جلوگیری شود.

ج) برخورد قاطع و جدی با رانندگان خودروهای دارای پلاک مخدوش و دستکاری شده از نظر بررسی احتمال مسروقه بودن خودروهای مذکور.

د) اگر تاکنون خودروی مسروقه‌ای پس از مدت نسبتا طولانی با همان پلاک اصلی کشف شده باشد، این فرض را هم باید مورد توجه جدی قرار داد که ممکن است سارقی از اتومبیل مسروقه بدون تغییر در پلاک و مشخصات در اوقاتی از شبانه‌روز خصوصا نیمه‌شب‌ها تا سپیده‌دم در مسیری معین یا نامشخص کار و تردد نماید.

● اقدامات الزامی مربوط به زمان‌های گذشته

از آنجا که نیروی انتظامی تنها مرجعی است که با استفاده از اختیار و اقتدار قانونی خود می‌تواند از مجاری مختلف، سابقه معامله خودروهای تصادفی را در زمان‌های گذشته به دست آورد و هم به لحاظ این‌که به احتمال قریب به یقین راز عدم کشف هر اتومبیل مسروقه (اگر اوراق یا به خارج از کشور منتقل نشده باشد) در یک خودروی تصادفی که اکنون از چرخه استفاده خارج شده نهفته است، باید با توجه به امکان دسترسی به سوابق و پرونده‌های وقوع تصادفات شدید از طرق زیر اطلاعات مورد نیاز را به دست آورد.

۱) گزارش کلانتری‌ها و پاسگاه‌های پلیس راه هنگام وقوع تصادفات شدید.

۲) شرکت‌های بیمه که پس از پرداخت خسارت سابقه را نگهداری می‌کنند.

۳) دفاتر اسناد رسمی هنگام تنظیم سند قطعی معامله.

۴) بنگاه‌های معاملات اتومبیل هنگام تنظیم قولنامه.

۵) فراخوان عمومی از طریق رسانه‌ها تا هرکس اطلاعاتی خصوصا از طرف فروشنده در مورد خرید و فروش خودروهای تصادفی دارد، مراتب را از طرق مقتضی به اطلاع اداره آگاهی محل برساند.

جزئیات بیشتر موضوع در تخصص صاحب این قلم نیست. اما قدر مسلم این است که اگر پیشنهاد مطروحه عملی و قابل تحقق باشد ـ که از نظر نگارنده عملی است ـ تعداد زیادی از خودروهای مسروقه که تاکنون کشف نشده‌اند، به دست خواهند آمد و افتخارات فزون‌تری نصیب نیروهای انتظامی از جان گذشته خواهد شد.

رسول کاظم الوندی