چهارشنبه, ۲۴ بهمن, ۱۴۰۳ / 12 February, 2025
مجله ویستا

بیشاپور یكی از آثار باستانی بی همتای ایران است


بیشاپور یكی از آثار باستانی بی همتای ایران است

بیشاپور تنها كاخی است كه در ایران باستان با سنگ ساخته شده , دیوار كاخ های كوروش و داریوش در پاسارگاد, تخت جمشید و شوش از خشت خام بوده و كاخ های دوران ساسانیان با قلوه سنگ و گچ است

ساسانیان‌ بیشاپور را ساختند، برای‌ راه‌سازی‌ آن‌ را تخریب‌ می‌كنند!؟ یكصد سال‌ پیش‌! نیرومندی‌ از زمینداران‌ شیراز آب‌ رودخانه‌ شاپور را برای‌ رساندن‌ به‌ زمین‌ كشاورزیش‌ چنان‌ بالا آورد كه‌ سم‌ و ساق‌ اسب‌ بهرام‌ شاه‌ ساییده‌ شد و آسیب‌ دید. چنان‌ كوری‌، خودخواهی‌ و نادانی‌ او و همانندهای‌ او كه‌ در كشورها، همچون‌ ویران‌ كردن‌ تندیس‌ بودا در افغانستان‌ یا تندیس‌های‌ هنرمندانه‌یی‌ كه‌ در دگرگونی‌های‌ اجتماعی‌ سیاسی‌ به‌ جای‌ جای‌ دادن‌ آن‌ تندیس‌های‌ ارزشمند هنری‌ در موزه‌ یا در یك‌ زیرزمینی‌ با نوشته‌یی‌ زیر آنها مانند «تندیس‌ استالین‌ جنایتكار، بریای‌ خونخوار، لنین‌ فریبكار، چرچیل‌ روباه‌ بزرگ‌، هیتلر بی‌شرم‌ترین‌ مرد روزگار یا شاهی‌ كه‌ كشور را به‌ خاك‌ و خون‌ كشید و... می‌شكنند دلم‌ را به‌ درد می‌آورد كه‌ در درون‌ می‌گریم‌ و آرزو می‌كنم‌ روزی‌ فرا رسد كه‌ دریابیم‌ آنچه‌ به‌ عنوان‌ یك‌ اثر هنری‌ بویژه‌ از گذشته‌های‌ دور می‌ماند روز به‌ روز ارزشش‌ افزون‌ و بیشتر می‌شود بویژه‌ كه‌ بدون‌ مرز ارزش‌ دارند.

به‌ نقاشی‌ گل‌ آفتابگردان‌ ونگوگ‌، كوبیسم‌ پیكاسو یا مولن‌روژ رنوار صدها میلیون‌ دلار بها می‌دهیم‌. چرا؟ آیا كمال‌الملك‌ آن‌ نقاش‌ چیره‌دست‌ و هنرآفرین‌ نمی‌توانست‌ همانند آن‌ را بكشد؟ نه‌، اگر می‌كشید می‌شد كپی‌ و بدلی‌ نه‌ اصل‌.

برج‌ پیزا (در ایتالیا) كمی‌ كج‌ می‌شود. هزاران‌ هنرمند، كاردان‌ و ورزیده‌ برای‌ پیشگیری‌ از ویرانی‌ آن‌ و نابودی‌ نامش‌، ساعت‌ها و میلیون‌ها دلار هزینه‌ می‌كنند. ماه‌ها دیدارش‌ را به‌ روی‌ توریست‌ها می‌بندد (در این‌ میان‌ برخی‌ برای‌ آن‌ اشك‌ می‌ریزند) تا درست‌ و راست‌ سرپا شود.

در فلورانس‌ (ایتالیا) یك‌ پل‌ چوبی‌ ۸۵۰ ساله‌ بر روی‌ رودخانه‌ فلورانس‌ را چنان‌ نگهداری‌ می‌كنند كه‌ سال‌ها است‌ رفت‌ وآمد از روی‌ آن‌ را بر روی‌ مردم‌ بسته‌ اند تا از دیده‌ پنهان‌ و ویران‌ نشود، هم‌ یادگارند و سرمایه‌ و هم‌ پولساز.

هیچ‌كس‌ نمی‌داند سازنده‌ لاله‌ ساخته‌ شده‌ از سنگ‌ به‌ نازكی‌ یك‌ گلبرگ‌، مربوط‌ به‌ دوره‌ توتان‌ خامون‌، كه‌ اینك‌ در موزه‌ قاهره‌ نگهداری‌ می‌شود و با رقص شعله‌ درون‌ آن‌ رنگ‌ عوض‌ می‌كند و رنگ‌های‌ بژ، زرد، بنفش‌ و آبی‌ یكی‌ پس‌ از دیگری‌ را جلوی‌ چشمان‌ بیننده‌ پدید می‌آورد چه‌ كسی‌ بوده‌ است‌؟ اما آن‌ را موزه‌داران‌ از جان‌ شیرین‌ بیشتر دوست‌ می‌دارند و نگهبانی‌ می‌كنند و هزاران‌ گردشگر هر ماه‌ از آن‌ دیدن‌ می‌كنند. اما در برخی‌ كشورها با كلنگ‌ یا نه‌ چون‌ مدرن‌ شده‌اند با مته‌، بولدوزر یا بیل‌ مكانیكی‌ به‌ جان‌ تونل‌ ساخته‌ شده‌ در دوران‌ گذشته‌ (دوران‌ بیل‌، كلنگ‌، فرقون‌ و قاطر) به‌ دست‌ مهندس‌های‌ كاردان‌ و نیرو گرفته‌ از اراده‌های‌ آهنین‌، تندیس‌های‌ ارزنده‌یی‌ همچون‌ تندیس‌ بودا در افغانستان‌ می‌افتند و تا مرز نابودی‌ پیش‌ می‌روند. از دیدگاه‌ من‌ اینها همچون‌ كریستالند باید كوشید كه‌ خش‌ برندارند و برای‌ آیندگان‌ این‌ جهان‌ نگهداری‌ شوند.

مگر ندانم‌كاری‌ در مورد تونل‌ كندوان‌ كه‌ گزارشگر اطلاعات‌ اقتصادی‌ گسترده‌ ولی‌ دردناك‌ آن‌ را با نوشته‌یی‌ شیوا جلوی‌ چشمان‌ همه‌ و میهن‌دوستان‌ جای‌ داده‌ بود و از مهندس‌ بلورچی‌ آن‌ هنرمند كاردان‌ ستایش‌ كرده‌ بود، برای‌ همیشه‌ افسوس‌ ندارد. افسوسی‌ كه‌ راه‌ به‌ جایی‌ نمی‌برد. چون‌ آن‌ تونل‌ دیگر به‌ حالت‌ گذشته‌ بر نمی‌گردد.

● ویران‌ كردن‌ چه‌ آسان‌، آباد كردن‌ و ساختن‌ چه‌ دشوار.

خاك‌ از ما بهتر این‌ یادگارها، هم‌ چون‌ پیله‌ كه‌ پروانه‌ را، نگهبانی‌ می‌كند تا گزند نیابند تا روزی‌ به‌ دست‌ توانا و دانشمندی‌ همانند دكتر سجادی‌ شهر سوخته‌یی‌ دوباره‌ زاده‌ شود.

اگر كاخ‌ كنزك‌ (شیزكنونی‌ در آذربایجان)، با آنچه‌ درباره‌اش‌ نگاشته‌اند می‌خوانیم‌: هراكلیوس‌ كه‌ با شكست‌ پرویز بر آن‌ دست‌ یازید و از روی‌ كینه‌ توزی‌ و نادانی‌ با دیدن‌ تندیس‌ سترگ‌ اردشیر، به‌ گمان‌ اینكه‌ آن‌ بتی‌ است‌ برای‌ پرستش‌ (یاوه‌ اندیشی)، این‌ ساعت‌ جهان‌ نما را ویران‌ كرد. آیا اگر امروز زنده‌ می‌شد و به‌ كار زشت‌، ویرانگر و زیان‌آوری‌ كه‌ آن‌ روز انجام‌ داده‌ می‌نگریست‌، با افسوس‌ نمی‌نگریست‌؟

بنایی‌ كه‌ كاخ‌ شاهنشاهی‌ آذرگشسب‌ (تخت‌ سلیمان‌ امروز) ساخته‌ شده‌ بود و سایبان‌ گنبد گونه‌یی‌ داشت‌ چرخان‌، كه‌ بر آن‌ سیاره‌های‌ هفت‌گانه‌ و دوازده‌ برج‌ و تصویر گوناگون‌ بر آن‌ نقش‌ بسته‌ بودند و در زمان‌های‌ معینی‌ بانگ‌ تندر شنیده‌ می‌شد و باران‌ می‌بارید.

گذشته‌نگاری‌ از مردم‌ بیزانس‌ افزون‌ بر ایرانی‌ها درین‌ باره‌ به‌ روش‌ دیگر اما با شكوه‌تر از آن‌ نام‌ برده‌ است‌.

در برلن‌ (آلمان) ویرانی‌های‌ یك‌ كلیسا در نزدیكی‌ موزه‌ جنگ‌ را همانگونه‌ ویرانه‌ نگهداشته‌ و به‌ نمایش‌ گذاشته‌اند تا پندی‌ مغز استخوان‌ سوز برای‌ بینندگان‌ و شاید هشداری‌ به‌ جنگ‌ افروزان‌ و ویرانگران‌ باشد.

با این‌ همه‌ كوروش‌ بزرگ‌ قبرس‌ را می‌گشاید و گام‌ به‌ بندر فاماگوستا در آن‌ جزیره‌ می‌گذارد و بر آبادی‌ آن‌ می‌افزاید. و هنوز استازیوم‌، حمام‌ها و ستون‌های‌ مرمرین‌ آن‌ با موزاییك‌های‌ زیبا گردشگران‌ را به‌ سوی‌ خود می‌كشند، و چه‌ شادمان‌ هزینه‌ می‌كنند.

پاپیروسی‌، ۷۰ سال‌ پیش‌ در مصر یافته‌اند كه‌ پزشكی‌ مصری‌ نگاشته‌: داریوش‌ كه‌ از مصر می‌گذشت‌ (سرزمین‌ شاهنشاهی‌ ایران‌)، از جایگاه‌ دانشگاه‌ها و شمار آنها می‌پرسد، پاسخ‌ می‌شنود كه‌ دانشگاه‌ ساییس‌ دارد ویران‌ می‌شود، آنگاه‌ می‌پرسد كتابخانه‌ چی؟ باز پاسخ‌ می‌شنود كه‌ از كتاب‌ها چیزی‌ نمانده‌، نابود شده‌اند.

داریوش‌ به‌ همان‌ پزشك‌ دستور می‌دهد كه‌ دانشگاه‌ را بسازند و كتابخانه‌ها را از كتاب‌های‌ نوین‌ پر و ارزشمند سازند.

آنان‌ كه‌ كتاب‌ می‌سوزانند، چون‌ كتاب‌ زمان‌ سوختن‌ اشك‌ می‌ریزد كه‌ آبی‌ بر آتش‌ باشد و بسادگی‌ نمی‌سوزد، به‌ رودخانه‌ می‌اندازند یا همچون‌ كتابخانه‌ اسكندریه‌ كه‌ كلئوپاترا آن‌ را پر و رونق‌مند كرد، به‌ دست‌ یك‌ یونانی‌ نابخرد سوزانده‌ شد، چه‌ امتیازی‌، جز بدنامی‌، به‌ آنان‌ داد.

ایران‌ كشوری‌ است‌ پر از داده‌های‌ خداوندی‌، جنگل‌، سبزه‌، گل‌، رودخانه‌، پرنده‌های‌ زیبا و خوش‌آواز، چرنده‌ها، درنده‌ و غیر درنده‌ و اهلی‌، كوه‌، كویر، دریای‌ مازندران‌ یا كاسپین‌، خلیج‌ فارس‌، كان‌های‌ گوناگون‌ و ارزنده‌ در شمال‌، در جنوب‌، در خاور و در باختر، نفت‌ و گاز و... و آثار باستانی‌ بسیار ارزشمند و بیش‌ از همه‌ جا و بالاتر از همه‌ اندیشمندان‌ و بزرگانی‌ كه‌ از دیرباز همچون‌ حلاج‌ بر سر دار یا برزویه‌ پاره‌ پاره‌ گشته‌ در تنور جای‌ گرفتند و بر سرشان‌ همان‌ آمد كه‌ بر سر آثار باستانی‌ و پاره‌ پاره‌ كردن‌ ایران‌ به‌ افغانستان‌ و تركمنستان‌ وآذربایجان‌ و...

آیا بهره‌مند نشدن‌ از داده‌ها و به‌ كار نگرفتن‌ اندیشه‌ در راه‌ بهسازی‌ اینچنین‌ كشور و سرزمینی‌، ناسپاسی‌ از یزدان‌ نیست؟ زیرا خدا به‌ ما اندیشه‌ داد و این‌ طبیعت‌ با تمام‌ گستردگی‌اش‌ را هم‌.


شما در حال مطالعه صفحه 1 از یک مقاله 3 صفحه ای هستید. لطفا صفحات دیگر این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.