شیوه های موثر برای رفع برخی از ناهنجاری های رفتاری کودکان

ناهنجاری های رفتاری کودکان یکی از چالش های مربیان و والدین است

ناهنجاری های رفتاری کودکان یکی از چالش های مربیان و والدین است. از آن جا که انسان موجود پیچیده ای است بسیاری از والدین از مهارت کافی فرزندپروری اطلاع کافی ندارند،ناهنجاری های رفتاری در بسیاری از کودکان شکایت عمده والدین آن هاست و با شروع درس و مدرسه ممکن است این ناهنجاری ها خودنمایی بیشتری داشته باشد ،ناهنجاری هایی نظیر بدرفتاری با والدین، پرخاشگری، تیک های عصبی، شب ادراری ، دله دزدی، دروغگویی و بدزبانی که هر یک می تواند سلامت روانی و جسمانی کودک را تحت تاثیر قرار دهد . در این مطلب تلاش کرده ایم بعضی از این ناهنجاری ها را ذکر و شیوه های تربیتی موثر را برای افزایش اطلاعات والدین بازگو کنیم.

دکتر نسرین امیری فوق تخصص روان پزشکی اطفال و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در این باره به خراسان می گوید: ناهنجاری های رفتاری کودکان طیف وسیعی را در بر می گیرد که به ۲ دسته بزرگ تقسیم می شود یک دسته مشکلات رفتاری بیمارگونه است که ریشه پاتولوژیک دارد مثل تیک عصبی، شب ادراری و غیره اما یک دسته از رفتارها به استفاده نادرست از شیوه های تربیتی و نداشتن مهارت فرزندپروری مرتبط است و هر کدام از این مشکلات علل و عوامل جداگانه ای دارد. به عنوان مثال در «تیک عصبی» هسته های قاعده ای مغز تعادل شیمیایی- عصبی خود را از دست می دهند و کودک به تیک عصبی دچار می شود. این قبیل رفتارها غیرعمدی است زیرا ریشه پاتولوژی دارد، اما ممکن است والدین ناآگاه این تصور را داشته باشند که کودک به عمد به یک رفتار تکراری دست می زند.

تیک عصبی انواع مختلفی دارد تیک های حرکتی و صوتی، در تیک حرکتی پلک زدن مکرر، شانه بالا انداختن، تکان دادن سر، گاز گرفتن لب، لمس وسواس گونه یا تکراری بخشی از صورت یا اندام در کودکان مشاهده می شود و تیک های صوتی مواردی مثل سرفه و فوت کردن است که در موارد بسیاری خانواده تصور می کند کودک با این کار می خواهد لجبازی یا با اعصاب دیگران بازی کند، در صورتی که چنین نیست و این اعمال ناخودآگاه است. در اکثر موارد مشکلات سیستم تنفسی کودک باعث بروز یکی از این تیک ها می شود و کودک به صورت کاملا غیر عمدی اقدام به این کار می کند.

به نوشته سایت کیدزهلث در بسیاری از موارد این تیک ها موقتی هستند و بیش از ۳ ماه طول نمی کشد که کودک آن را کنار می گذارد. در موارد نادری تیک ها مزمن می شوند و به مدت یک سال یا بیشتر ادامه می یابند.

درمان تیک بسته به سن کودک، مدت عارضه و شدت آن متفاوت است و باید تحت نظر متخصص انجام شود.

دکتر امیری درباره یکی دیگر از مشکلات رفتاری کودک توضیح می دهد: گاهی رفتارهای وسواس گونه در برخی کودکان توسط والدین گزارش می شود که آرامش کودک و خانواده را به هم می زند. شست و شوی وسواس گونه و چیدن منظم اسباب بازی بعضی از این رفتارهاست که کودک مبتلا به وسواس با به هم ریختن نظم اسباب بازی هایش قشقرق به راه می اندازد و کوچک ترین بی نظمی را تحمل نمی کند. در چنین مواردی والدین باید در مراجعه به پزشک بیماری زمینه ای کودک را شناسایی و سعی در درمان آن کنند تا مشکل وسواس کودک حل شود.

در بسیاری از موارد والدین باید نصیحت را کنار بگذارند و از پزشک بخواهند به آن ها کمک کند تا این مشکل رفتاری کودک حل شود.

درباره شب ادراری باید گفت که شب ادراری اغلب یک علامت بیمارگونه است که به مشکلات جسمی کودک بر می گردد.

ریشه این عارضه از نظر جسمی تغلیظ ادرار، عفونت، ناتوانی در نگه داشتن ادرار، عفونت مثانه و عمل نکردن اسفنکتر است. از ریشه های روانی شب ادراری نیز می توان به استرس، اضطراب، داشتن زمینه ژنتیک اشاره کرد که در تمامی این موارد باز بیماری محسوب می شود و به درمان طبی نیاز دارد. اغلب والدین متاسفانه شب ادراری را از چشم بچه ها می بینند و تصور می کنند کودک از سر لجبازی ادرار می کند در صورتی که از نظر متخصصان این عارضه یک بیماری است که باید آن را درمان کرد.

هم چنین به نوشته سایت سلامت کودکان شب ادراری اصولا در کودکان زیر ۶ سال بیشتر مشاهده می شود و ریشه ژنتیکی آن قوی است ، بنابراین والدین باید ضمن کسب اطلاعات به کودک کمک کنند این دوران را پشت سر بگذارد، گاهی گفتن این نکته که عارضه او ریشه ژنتیک دارد و سایر اعضای خانواده نیز در زمان کودکی از شب ادراری رنج می برده اند، می تواند کمک کننده باشد. به نوشته سایت وب ام دی علت اصلی شب ادراری هنوز کاملا شناخته نشده است، اما عوامل مختلفی در آن نقش دارند، کوچک بودن مثانه، ناتوانی در تشخیص پر شدن مثانه، عدم تعادل هورمونی، استرس ها، عفونت مثانه، وقفه در خواب، دیابت، یبوست مزمن و نقص در دستگاه عصبی کودک از عواملی می باشند که در ایجاد عارضه موثر هستند. چندین علامت خطر نیز به همراه سایر عوامل کودک را مستعد شب ادراری می کند. ازجمله جنسیت، زیرا در پسرها شب ادراری رایج تر از دختران است. عارضه بیش فعالی و نداشتن تمرکز و توجه که این عارضه در کودکان مبتلا به ADHDشایع تر است. بنابراین والدین باید هوشمندانه با این عارضه برخورد کنند و مطمئن باشند که کودک از روی عمد رختخواب خود را خیس نمی کند، راهکارهایی که می توان به والدین پیشنهاد کرد از این قرار است.

▪ مصرف نوشیدنی او را در بعدازظهر و شب محدود کنید، سعی کنید نیاز بدن او به آب و نوشیدنی را بیشتر بین صبح و بعدازظهر تامین کنید و مقدار کمتری را به بعدازظهر اختصاص دهید.

▪ مصرف نوشابه، تنقلات و شکلات را شب هنگام به حداقل برسانید. به او بفهمانید که خوردن این تنقلات شب هنگام می تواند مشکل شب ادراری را تشدید کند.

▪ او را تشویق کنید چند بار قبل از خواب از دست شویی استفاده کند. هم چنین به او بگویید که استفاده از دست شویی در نیمه شب ها مشکلی ایجاد نمی کند و بهتر است در صورت بیدار شدن از خواب این کار را بکند. *در طول روز از او بخواهید هر ۲ ساعت یک بار دست شویی برود. *یبوست او را درمان کنید و در نهایت حتما از مشاوره پزشک کمک بگیرید تا ریشه شب ادراری او شناسایی شود. فقط با شناخت ریشه اصلی بیماری خواهید توانست این عارضه را حل کنید.

نویسنده: عظیمی مروی