آسایش جان در قدمت می بینم جشن رمضان نماد نوع دوستی و اکرام نیازمندان

اطعام مساکین و ایتام از دیدگاه قرآن کریم,انبیاء و اولیای خدا با هدف آن که برای مرضی پروردگار عالم باشد, بدون اجر و پاداش نخواهد ماند اما چنانچه به نیت و یا از سر انگیزه شخصی باشد ارزش معنوی الهی خود را از دست می دهد »

می آیی و لطف و کرمت می بینم

آسایش جان در قدمت می بینم

زندگی را نباید همواره بسان رود رونده‌ای بی امواج پنداشت اگر چه تشعشع آفتاب چین های ریز پوسته این حرکت سیال را همانند پولک های آسمان بازتاب می دهد لیکن چه بسا چاله ای و حتی گردابی ناآشکار در سطوح زیرین این جریان باشد و سجاف زندگانی آرام و معمول را دچار لرزش یا آسیب و گاه مساله ساز کند تا حدی که به تنهایی کاری موثر از دست شخص و یا اطرافیان برنیاید. اگرچه می دانیم چلچراغ معرفت فطری- ایمانی همه اقوام ایران زمین در همیاری و بخشندگی در همه روزگاران بر تاریکی های حیاتی و تنگدستی های بعضاً مقطعی برخی از هموطنان مان می تابد اما جشن رمضان نمادی شکوهمند از جرگه محمل بخشندگی و مشکل گشایی درماندگان، ایتام، زندانیان... و... است که با یاری تیپ های مختلف مردم جلوه زیبای الهی برمی تاباند.

نگاهش را از پشت پنجره خانه به فرادست دشت چشم اندازش می رهاند. دشت تشنه و به انتظار باران است. بی اراده ناگهان به گلدان های سبز و خرم کنار پنجره می نگرد... «اگر این ها یک روز و شب در آن دشت سوزان باشند...؟!» ... پروانه ها هم در خارستان ها جایی برای آرامش خاطر ندارند. دنبال سبزه زار و نسیم حیاتبخش می گردند.

اطعام مساکین و ایتام از دیدگاه قرآن کریم،انبیاء و اولیای خدا با هدف آن که برای مرضی پروردگار عالم باشد، بدون اجر و پاداش نخواهد ماند اما چنانچه به نیت و یا از سر انگیزه شخصی باشد ارزش معنوی الهی خود را از دست می دهد.»

قرآن کریم فرموده است «همانا شما را اطعام می کنیم خالصانه لوجه الله.»

امیرمومنان «ع» غذای خود را به مسکین، یتیم و اسیر می بخشد در حالی که خود به آن طعام نیاز داشتند. براساس تعالیم دین اسلام، ایتام، فقرا و بینوایان در اطعام بر بی نیازان و توانمندان، مقدم هستند .

● دست مهر بر سر ایتام

رسول اکرم حضرت محمد «ص» فرموده است :«مومن کسی است که دست مهربانی بر سر یتیم می کشد«نوازش و محبت ایتام» در مکتب اسلام جایگاه و اهمیت والایی دارد.»

در بسیاری از آیات قرآن مجید در این باره سفارش و تاکید شده است .

چندان زمانی از صرف افطار نمی گذرد که انبوه خانواده ها، بزرگ و خردسال و جوان ازراه های دور و بعضاً نزدیک آمده اند منتظر زمان باز شدن در تالار محل برگزاری جشن رمضان هستند.

لحظه به لحظه فزونی جمعیت بیشتر می شود. شور و شعف حضور مردم در این محفل خداپسندانه که برای یاری هموطنان نیازمند برپا شده است ، در نگاه ها و چهره های مراجعه کنندگان درخشش غرورآمیز برمی انگیزاند... در تالار که گشوده می شود مردم با شوق و شادمانی درون سالن بزرگ تالار می روند.

توده جمعیت به شکل جویبارهای منشعب از یک چشمه جوشان به طرف غرفه های موردنظر می روند.

عده ای هم به طرف سالن برگزاری جشن راهی می شوند. شکوه حضور هزاران نفر در فضایی نورانی و آذین بندی شده از شعائر معنوی و نقش و نگارهایی که احساس آرامش را در روح و ذهن توزیع می کنند، محیطی دلپذیر و مناسب برای آگاهی از وضعیت ایتام، بیماران، بی سرپناهان، و ... و مردان و زنانی که با حمایت کمیته امداد به توانمندیهای خودکفایی رسیده اند و دستاوردهای خود را در غرفه به چشمان مردم می کشند. همچنین این محل فرصت بس مناسبی برای حمایت و کمک به خانواده های تهیدست است.

● شرایط حضانت ایتام

از یکی از خانم های متصدی غرفه طرح اکرام در سالن برگزاری جشن رمضان پیرامون حضانت (حمایت و کمک به کودکی یتیم)، درباره میزان مراجعان جهت حمایت از کودکان نیازمند و نیز شرایط حضانت می پرسم. او می گوید که انگیزه های افراد برای این امر، مختلف است.

برخی نذر اجابت خواسته ها و رفع مشکلات می کنند و بعضی هدف شان صرفاً کمک و حمایت به بچه های بدون سرپرست و یا یتیم است:«شرایط خاص ندارد؛ افراد خیر و نیکوکار ورقه فرم مربوطه را پر می کنند که فقط حضانت مالی و عاطفی از کودک یا کودکانی که آنها می خواهند مورد کمک خود قرار بدهند، متعهد می شوند و برای هر کودک ماهانه ۱۵ هزار تومان پرداخت می کنند.

فرد خیر سپس می تواند با کودک مورد حمایت ملاقات کند و ساعتی با او گفت و گو کند که موجب دلگرمی و روحیه بخشی کودک و امنیت خاطر می شود.»

یک راننده جوان تاکسی به نام «داریوش سلیمی» که بچه خردسال خود را در آغوش گرفته، مقابل غرفه اکرام ایستاده است. همسرش مشغول تورق آلبوم کودکان یتیم و مطالعه مشخصات آن ها است. می گوید که «به این نیت به جشن آمده ایم تا به بچه ای یتیم برای مدت یک سال کمک کنیم.»

● تو نیکی کن و در دجله انداز

در گوشه ای دیگر از غرفه اکرام، آقای جوانی کنار چند نفر ایستاده است که سرگرم مطالعه متن آلبوم ها هستند. آن مرد در پاسخ به این سوال که برای حمایت از کودکان یتیم آمده است؟ با دست به خانم همراهش که مشغول صحبت با پرسنل غرفه است، اشاره می کند. اندکی صبر می کنم...«مریم السادات شاه بختی» همراه فرزند خود رو به رویم قرار می گیرد. این مادر انگیزه خود برای حضانت کودک یتیم را برآمده از اجابت نیت خود ذکر می کند:

«نیت کرده بودم اگر حاجتم برآورده شود، بچه ای یتیم را حضانت کنم. حاجت خود را گرفتم. فعلاً حمایت یک دختر هفت ساله را برعهده گرفته ام . تصمیم دارم به نیت پنج تن، پنج بچه را حضانت کنم.» این خانم نیکوکار به خواست خود و به رغم آن که معمولاً - بر طبق ضوابط- ماهانه پانزده هزار تومان بابت حضانت هر کودک بایست پرداخت شود، در این خصوص ماهانه بیست هزار تومان متعهد شده است مضاف به آن که به صورت کمک های جنسی، نقدی، درسی، پوشاک، مواد غذایی و حتی به مناسبت عید، کودک یتیم تحت حضانت خود را حمایت خواهد کرد» .

● گر دست فتاده ای گرفتی مردی

«رمضان زاده» مثل خیلی دیگر از مراجعه کنندگان به جشن رمضان در گوشه ای از محوطه حیاط ساختمان تالار به انتظار آمدن خانواده خود نشسته است. شغلش گچکاری ساختمان است. می گوید دو سال است که به این جشن می آید.

وی درباره برگزاری این رسم و برخورد مردم نسبت به نیازمندان می گوید: «خدا به بشر توصیه و گوشزد کرده است اگر به درمانده ای رحم و شفقت کنی، من هم به تو مرحمت می کنم. ائمه هم چنین سفارش هایی به امت خود کرده اند. با این حساب، کسی که دست دهنده و قدم خیر برای کسانی که مستحق هستند، داشته باشد، به نظر من اسیر مشکلات نمی شود. اگر هم مشکلی پیش بیاید، به خاطر آن که گره از کار فردی یا خانواده ای باز کرده است، بالاخره درنمی ماند.»

وی می گوید: «اینجا هم دیده ام آدم های متمول و خانواده های تحصیلکرده می آیند برای بروبچه های یتیم یا زندانی ها بخشندگی می کنند و حتی پارسال کارگر خودم را دیدم که آمده بود بنا به وسعش به خانواده تهی دستی کمک کرد. هم به وسع مالی خود پارسال و امسال برای سلامتی مان نذری کردیم و مقداری هم الان قصد داریم برای بیماران کمک کنیم. وجدان آدم راحت می ماند.»

کمیته امداد امام خمینی «ره» در حالی یازدهمین سال جشن رمضان را برگزار می کند که طرح هایی نو و متحولانه در برنامه های حمایتی - مردمی خود دارد، افزایش سقف وام به خانواده های تحت پوشش با رویکرد تولیدی، صنفی، صنعتی، اقدامات اورژانسی توانمندسازی بیماران به پرداخت هزینه درمانی و از جمله مبتلایان بیماری خاص و همچنین پرداخت وام ودیعه مسکن به خانواده های بدون سرپناه که محلی برای نگهداری اثاثیه زندگیش ندارد. این حمایت ها شامل خانواده های نیازمندی می شوند که تحت پوشش کمیته امداد نیستند.

● شعار جشن رمضان کارآفرینی و توانمندی ...

«محسن حسن پور» مدیر بازارچه جشن رمضان، می گوید:«شعار جشن رمضان امسال احیای سنت های حسنه اسلامی، کارآفرینی و توانمندی است.

بر این اساس، فرصت آفرینی درآمدهای بیشتر نسبت به گذشته برای متقاضیان تحت پوشش کمیته امداد فراهم شده است.

طرح کارآفرینی، در حال حاضر به سمت و سوی تولید است که هم به ارتقای سطح توان اقتصادی خانواده ها و هم به کشور کمک می کند. قبلاً وام به بخش های خدماتی داده می شد.»

وی ادامه می دهد:«در طرح توانمندی سازی علاوه بر آن که سقف پرداخت وام افزایش یافته یعنی میانگین وام سرمایه اولیه متقاضیان به ۱۰ میلیون تومان رسیده سمت و سو و اهداف طرح هم صنفی، صنعتی و مشاغلی شده است .»

وی با اشاره به وضعیت کنونی طرح می گوید:«در حال حاضر شاغلان مشمول این طرح که شامل کلیه اعضای خانواده آنان است به تولیدات صنایعی از جمله کیف، کفش، لوستر، مبل، صندلی و کابینت روی آورده اند. این توانمند سازی سبب شده که افراد و خانواده هایی که قبلاً از طریق کمیته امداد ارتزاق می کردند، اینک خود به یک مولد کوچک تبدیل شده اند و بین ۳ تا ۱۰ نفر کارگر دارند.»

مدیر بازارچه جشن رمضان با اشاره به فضای کلی این بازارچه می گوید:«از مجموع ۱۰۸ غرفه موجود، ۸۸ غرفه هستند که ۸۵ درصد آنها در بخش های صنعتی، صنفی و مشاغلی فعالیت می کنند». ادامه می دهد:«در بخش غرفه های اداری مجموعاً ۲۰ غرفه به ارائه خدمات مشمول طرح های اکرام شامل کمک به حضانت مالی فرزندان یتیم محسنین، حمایت از کفالت خانواده های بدون سرپرست، سخاوت، حمایت از سالمندان بیش از ۶۵ سال سن و شفا، حمایت از بیماران صعب العلاج و بیماران خاص است که به صورت آزاد و دربرگیرنده عمومی افراد نیازمند است...»

«اندیشیدن به حال و روزگار فقرا و نیازمندان و اطعام مساکین بخشی از فلسفه ماه مبارک رمضان را تشکیل می دهد که در آیات قرآن هم بر آن تاکید شده است.»

«رضا نباتی» کارشناس ارشد تعلیم و تربیت اسلامی، با این نگاه به جایگاه تکریم بندگان خدا و توجه به درماندگان تهیدست می نگرد و می افزاید:«حمایت از مستمندان ابعاد مفید فردی و اجتماعی دارد. بعد فردی حکایت از افرادی دارد که در مسایل و مشکلات زندگی شان درمانده می شوند و نیاز به کمک مادی و معنوی سایرین پیدا می کنند. برخی زمینه های مادی شامل مایحتاج نقدی و غیرنقدی تامین قوت و خوراکی می شود. بعد معنوی معطوف به تبادلات کلامی، آرامش بخشی و ... می شود. مشاوره در خصوص امور جوان ها از جمله موقعیت تحصیلی، کمک درسی، وضعیت دانشگاهی و حتی خوابگاه آنان است.

در این ارتباط و موارد می باید افراد خیر و دستگاه هایی، حامی و رافع مسایل باشند.»

● نیازهای معنوی هم مدیریت شود

وی با تاکید بر آن که افراد حمایتگر و دستگاه های موظف به رسیدگی و کمک به نیازمندان تنها به بعد مادی مستمندان توجه نکنند، توضیح می دهد:«یک نکته خیلی مهم آن است که خیرین و افراد نیکوکار فقط به کمک در جنبه های مالی اکتفا نکنند چرا که بیشتر افراد و خانواده های تهیدست و محتاج در گذران زندگی شان نیز به عطوفت، مهربانی و شرایط مناسب برای تربیت و رهنمون های فکری نیاز دارند.

متولیان کودکان، نوجوان ها و جوانان تحت پوشش حامیان، می باید به امور فرهنگی، تربیتی و تزکیه نفس و فکری آنان هم مدیریت کنند. چنانچه مسایل فرهنگی دارند از طریق مشاورات،

حل و فصل کنند». وی ادامه می دهد: «ممکن است مادر خانواده در نبود پدر آن طور که باید توانایی تفهیم و تامین نیازهای معنوی - تربیتی فرزند یا فرزندان خود را نداشته باشد. در این حال، شایسته و لازم است افراد خیر نیز از نزدیک با خانواده های تحت حمایت خود هرازگاه دیدار کنند و تنها به اعتبار کمک های مادی و احیاناً بررسی وضعیت خانواده از راه دور بسنده نکنند. امور و وظایف مرتبط با دیانت، نماز، حسن رفتار و ... بچه های تحت پوشش خود را تحت مراقبت قرار دهند.» به باور این کارشناس امور دینی حمایت های مادی و معنوی توامان صورت بپذیرند، اگرچه دیده شده و می شود برخی از خیرین با بچه های تحت کمک خود، سر یک سفره می نشینند و گفت و گو می کنند. این گونه برخوردهای مفید، خلأ پدر و نیاز به اندرزهای نیک و مهربانی را پر می کند.

کودک و نوجوان و جوان از درون و روح و تفکر تقویت می شوند و خود نیز ترغیب به پرورش نفس می شوند و امید به آینده بهتر و روشن تر را جدی تر می گیرند.»

حسن آقایی

---