پوكر نفت روی میز بازار جهانی

ایران سال ۸۳ را در حالی به پایان رساند كه مردان نفتی اوپك میهمان زاینده رود بودند آن هم در هنگامه ای كه جهان یكی از دشوارترین روزهای نفتی خود را پشت سر می گذاشت

البته هنوز دوران تلخ طلای سیاه به پایان نرسیده است و یانكی‌ها نیز همچنان میادین تولید نفت را در خاورمیانه به‌عنوان یكی از دلایل تشنج فضای اقتصادی خود معرفی می‌كنند اما با این وجود اجلاس اوپكی‌های جهان در نصف جهان بیانیه پایانی خود را در روز ۲۶ اسفند با این مضمون روی تلكس‌های خبری فرستاد كه حالا دیگر می‌خواهد آرامش را به بازارهای جهانی نفت تزریق كند. بازاری كه زمستان گذشته را با افزایش مداوم قیمت‌های جهانی نفت پشت‌سر گذاشت، آنقدر كه ترس و لرز ناشی از انفجار ناگهانی قیمت‌ها و عبور آنها از هر بشكه معادل ۵۶ دلار، سرمای زمستان را در میان كشورهای مصرف‌كننده به داغی زودرسی تبدیل كرد. این اتفاق به هر صورت رخ داد و ایران نیز درست در روزهای پایانی زمستان گذشته بالاترین نرخ نفت خود را طی ۴۰ سال گذشته تجربه كرد.اوپكی‌ها وقتی راهی اصفهان شدند كه در این آشفته بازار بیش از هر مصرف‌كننده‌ای یانكی‌ها تصمیم نهایی نشست زاینده رود را انتظار می‌كشیدند. بسیار پیش از این سربازان نفتی ایالات متحده از اوپك با عنوان تنها نهادی یاد می‌كردند كه می‌تواند با افزایش سقف تولید خود روزهای خوش را دوباره به بازارهای جهانی نفت هدیه كند و برهمین اساس با ذره‌بینی رده‌پای مردان نفتی خاورمیانه را دنبال می‌كردند. آنها حتی با ایستادن در بلندترین نقطه بازار جهانی نفت برخی ازاعضای اوپك و دیگر تولیدكنندگان غیراوپكی را در سیبل دیالوگ‌های تند خود قرار می‌دادند تا شاید از كنار این خط و نشان‌ها، شیرهای نفتی با فشار بیشتری مسیر رشد اقتصادی مصرف‌كنندگان غربی را هموار كند. این در واقع همان بازی قدیمی نفت است. پوكری كه در آن هرگاه قیمت‌ها فاصله زیادی از خواست مصرف‌كنندگان می‌گیرند، یانكی‌ها با شتاب جنگ زرگری خود را در قلب بازارهای جهانی نفت به راه می‌اندازند و همواره نیز نشان داده‌اند كه می‌توانند پیچ بزرگی را برتن مسیر اوپك گره بزنند. البته این پیروزی نفتی بدون شك تنها با كمك هم‌پیمانان سربازان نفتی ایالات متحده در گرداگرد میز اوپك حاصل شده است. این بار نیز، نصف جهان شاهد آن بود كه چگونه برخی از اعضای اوپك با در بوق كردن افزایش تولید نفت پا در ركابی كرده بودند كه تنها در جهت حفظ منافع نفتی یانكی‌ها می‌چرخد. این یك واقعیت است و حالا دیگر تمام كارشناسان جهانی از سایه بزرگ ایالات متحده سخن می‌گویند كه حتی برفراز یكصدوسی‌وپنجمین اجلاس آن در اصفهان نیز چرخ می‌زد. حتی اگر علی النعیمی – وزیر عربستان – با عصبانیت به خبرنگار بی‌بی‌سی بگوید كه چنین نظراتی مزخرف و برخلاف واقعیت است بازهم بسیاری با قاطعیت از همراهی برخی مردان اوپك با درخواست‌های نفتی ایالات متحده سخن می‌گویند. خواستی كه این‌بار النعیمی آن را در شیپور كرد و درست هنگامی كه برای نخستین‌بار وارد لابی هتل عباسی اصفهان شد پیشنهاد او ۵۰۰ هزار بشكه نفت اوپك را در سبد خبرنگاران گذاشت: افزایشی كه بسیار قبل از اجلاس اوپك آمریكا با جدیت از آن دفاع می‌كرد و اوپك را برای كاهش قیمت‌های جهانی مجبور به اجرای آن می‌دانست. به هرحال به نظرمی‌رسد باید این موضوع را فراموش كرد كه اصلی‌ترین دلیل گرانی نفت در مرحله نخست خانوارهای نظامی آمریكا در خاورمیانه و در مرحله بعد نیز سرما و كمبود امكانات صنعتی تولید نفت در میان كشورهای تولیدكننده این طلای سیاه است. چون امروز سربازان نفتی ایالات متحده فقط تولید اوپك و مقاومت برخی دیگر از اعضای این سازمان را دلیل سكته منحنی‌های قیمت نفت می‌دانند، ادعایی كه شیخ‌نشین‌های اوپكی نیز آن را پذیرفته‌اند. تا حدی كه ۲۴ ساعت قبل از اعلام تصمیم‌نهایی نشست اصفهان، شبكه خبری بلومبرگ تنها واحد اطلاع‌رسانی بود كه از افزایش حتمی ۵۰۰ هزار بشكه نفت در سقف تولید نهایی اوپك خبر داد. واقعه‌ای كه در آخرین روز اجلاس زاینده رود «شیخ احمد فهدالصباح» - وزیر نفت اوپك و رئیس كنفرانس اوپك – از آن سخن می‌گوید و با خنده‌ای بر چهره روبروی خبرنگاران می‌ایستد و تصریح می‌كند: «اوپك تولید خود را به زودی ۵۰۰ هزار بشكه افزایش می‌دهد و اگر قیمت‌ها كاهش نیافت با تصمیم دبیركل اوپك ۵۰۰ هزار بشكه دیگر تا ماه می دوباره افزایش می‌یابد.» جالب اینجاست كه وزیر نفت اوپك از نزدیكان شبكه خبری «بلومبرگ» است. جایی كه پیش از هر تصمیمی در اصفهان می‌دانست كه اوپك این میزان افزایش را به خروجی خود اضافه خواهد كرد. عربستان در اصفهان شاید تنها كشوری بود كه در كنار كویت از هرچه زودتر اجرا شدن تصمیم افزایش ۵۰۰ هزار بشكه نفت به سقف تولید اوپك دفاع می‌كرد. اقدامی كه در مقابل «بیژن نامدار زنگنه» وزیر نفت ایران از آن باعنوان واقعه‌ای اقتصادی اما تلخ یاد می‌كرد كه اجرای عجولانه آن می‌تواند گره در كار اوپك ایجاد كند. وزیر نفت ایران معتقد است كه نگرانی اصلی مصرف‌كنندگان تازه از سال ۲۰۰۶ آغاز می‌شود. سالی كه برخی از رسانه‌های غربی به نقل از كارشناسان نفتی از آن باعنوان سال انفجار دوباره نرخ طلای سیاه یاد می‌كنند. البته تا به اینجای كار سعودی‌ها به سهم خود نقشه‌ای را نیز برای برطرف ساختن این نگرانی طراحی كرده‌اند. وزیر نفت عربستان در كنار زاینده رود این وعده را نیز به مصرف‌كنندگان جهانی داد كه شیخ‌نشینی‌های سعودی با افزایش تولید روزانه خود از ۱۱ میلیون بشكه به ۵/۱۲ میلیون بشكه (طی سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹) در جهت آرام كردن میدان نفتی در بیرون از مرزهای خاورمیانه كوشش خواهند كرد. با این وجود هنوز هم ترس، سیمای شاخص‌های نفتی را مخدوش كرده است. آنقدر كه روزگذشته «رود ریگوراتو» - رئیس صندوق بین‌الملل پول – نیز با تأیید این واقعه از گران شدن دائمی نرخ نفت تا ۲ سال آینده خبر داد. این پیش‌بینی هرچند كه توانست برای بار دیگر كام مصرف‌كنندگان عمده نفت را تلخ كند اما به باور رویتر علی‌رغم كاهش یك درصدی قیمت‌های جهانی طی دو روز گذشته می‌تواند واقعی‌ترین پیش‌گویی از آینده نفت روی میز بازار جهانی باشد. اجلاس اوپك تا اینجای كار تنها یك درصد قیمت را به عقب رانده است. نوسانی كه «بلرمبرگ» - رسانه وابسته به شیخ‌نشینی‌های كویتی – بیش از هر واحد خبری دیگری آن را در بوق كرده است. به نظر می‌رسد این كاهش قیمت چیزی بیشتر از نوسان‌های كوچك طی چندماه گذشته نباشد. نوساناتی كه همواره كاهش‌های نیم و یك درصدی را در مقابل افزایش‌های چند درصدی به نمایش گذاشته‌اند. بازهم نفت گران می‌شود. این آخرین پیامی است كه بعداز نشست زاینده رود در گوش بازار جهانی نفت جا خوش كرده است هرچند كه یانكی‌ها نمی‌خواهند شنونده چنین پیش‌بینی‌هایی باشند. اما این یك واقعیت است. پوكر نفت همچنان روی میز بازارهای جهانی ادامه می‌یابد.