استفاده غیر عبادی از مسجد

دفن میت در مسجد,اگر ضرر به مسلمانان باشد یا مزاحم نمازشان باشد,جایز نیست, بلكه مطلقادفن میت در مسجد جایز نیست

● خوابیدن در مسجد

۱) خوابیدن در مسجد مكروه است مگر در حال‏ناچاری (۱) .

● نماز بر میت

۲) خواندن نماز میت در مساجد مكروه است،ولی در مسجد الحرام مكروه نیست (۲) .

● دفن میت

۳) دفن میت در مسجد،اگر ضرر به مسلمانان باشد یا مزاحم نمازشان باشد،جایز نیست، بلكه مطلقادفن میت در مسجد جایز نیست (۳) .

۴) س: آیا جایز است كه وصیت كنم پس ازمرگ در مسجد محل كه در آن زحمت زیادی كشیده‏ام‏مرا دفن كنند،چون بسیار دوست دارم در این مسجددفن شوم،در حیاط مسجد یا شبستان؟

ج: اگر هنگام اجراء صیغه وقف،دفن میت‏استثناء نشده باشد دفن میت در آن جایز نیست‏و وصیت‏شما در این مورد اعتباری ندارد (۴) .

آیت‏الله خامنه‏ای دامت‏بركاته

● برگزاری مجالس سوگواری و فاتحه

۵) اگر مسجد را برای عزاداری چادر بزنند و فرش‏كنند و پارچه سیاه نصب كنند و وسائل چای و پذیرایی‏به مسجد ببرند،در صورتی كه این كارها به مسجدضرر نرساند و مانع نماز خواندن نشود اشكال ندارد (۵) .

۶) س: تشكیل مجلس فاتحه و ترحیم،درمسجد،چه صورت دارد؟

ج: اگر مانع از نماز نباشد مانعی ندارد (۶) .

آیت‏الله گلپایگانی قدس‏سره

● برگزاری مجلس شادی

۷) س: اینجانب قصد دارم طبق سنت صدراسلام مجلس عروسی و ولیمه ازدواج پسرم را با حفظتمام شعائر مذهبی در مسجد برگزار نمایم.استدعادارم نظر شریف را در این مورد مرقوم فرمائید.

ج: برگزار نمودن مجلس عروسی درمسجد،در صدر اسلام به صورت یك سنت،معلوم نیست و بهتر این است كه اینگونه‏مجالس را در منازل خود تشكیل دهید ونسبت‏به مسجد اگر مزاحمت‏با نمازگزاران‏باشد حرام و الا سزاوار نیست،زیرا مناسب وضع مسجد نیست و هتك است (۷) .

آیت‏الله گلپایگانی قدس‏سره

۸) س: در برخی مناطق،بویژه در روستاها،مجالس عروسی را در مساجد بر پا می‏كنند، یعنی‏مجلس رقص و غنا را در خانه برگزار می‏كنند ولی نهاریا شام را در مسجد می‏دهند،آیا این كار شرعا جایزاست‏یا نه؟

ج: غذا دادن به میهمانان،در مسجد،به‏خودی خود اشكال ندارد ولی بر پا كردن‏مجالس عروسی در مساجد مخالف‏جایگاه اسلامی مسجد است و جایزنمی‏باشد و ارتكاب محرمات شرعی ازقبیل غنا و موسیقی لهوی مطرب،حرام‏است مطلقا (۸) .

آیت‏الله خامنه‏ای دامت‏بركاته

● درس و بحث

۹) س: آیا از صحن و ایوان مسجد می‏توان برای توجیه فكری و فرهنگی و اعتقادی و دروس‏نظامی به جوانان استفاده كرد،با توجه به اینكه جابرای این امور،كم است و از ایوان مسجد هم استفاده‏دیگری نمی‏شود؟

ج: این امور تابع كیفیت وقف صحن و ایوان‏مسجد است و در این خصوص لازم است‏نظر امام جماعت و هیئت امنای مسجد راجویا شوید.یاد آوری می‏شود كه راهنمایی‏جوانان و تشكیل كلاسهای دروس دینی باموافقت امام جماعت و هیئت امنای مسجد،امری است مطلوب و پسندیده (۹) .

آیت‏الله خامنه‏ای دامت‏بركاته

۱۰) س: در مسجدی كه نماز اقامه می‏شود،بخشی از آن مختص به بانوان است و گاهی در این‏مسجد درس گفته می‏شود و هنگام درس و بحث،بانوان از مسجد خارج می‏شوند و این درس مانع نمازبانوان است‏یا درسی كه مانع نماز آنان است اشكال دارد یا نه؟

ج: مانع شدن از نماز خواندن نمازگزاران‏در مسجد جایز نیست،خواه نمازگزارمرد باشد یا زن (۱۰) .

آیت‏الله گلپایگانی قدس‏سره

● شعر خوانی

۱۱) خواندن شعری كه نصیحت و مانند آن نباشددر مسجد مكروه است (۱۱) .

● ورزش

۱۲) س: آیا تمرینات ورزشی در مسجد محله یاخوابیدن در آن یا مسجد دیگر جایز است؟

ج: مسجد مكان ورزش نیست و خوابیدن‏در مسجد مكروه است (۱۲) .

آیت‏الله خامنه‏ای دامت‏بركاته

● نمایش فیلم

۱۳) س: آیا نمایش فیلمهای سینمایی كه ازسوی وزارت ارشاد اسلامی مجوز دارد در مسجد برای‏كسانی كه در جلسات قرآن شركت می‏كنند،شرعااشكال دارد؟

ج: جایز نیست مسجد را به مكان نمایش‏فیلمهای سینمایی تبدیل كنند ولی نمایش‏فیلم در وقت نیاز با هماهنگی امام جماعت‏مسجد مانع ندارد (۱۳) .

آیت‏الله خامنه‏ای دامت‏بركاته

● كتابخانه و اتاق بسیج

۱۴) س: اشغال كردن مسجد به اینكه مقداری ازمسجد را كتابخانه كنند یا اینكه برای غیر نمازاجتماع كنند در مسجد،به طوری كه مزاحم مصلین(نمازگزاران)باشند چه صورتی دارد؟

ج: كتابخانه كردن مقداری از مسجد و مزاحمت نمازگزاران جایز نیست(اگر قبل از آنكه زمین وقف مسجد شود قسمتی را كتابخانه و قسمتی را مسجد بسازند اشكال ندارد، ولی پس از آنكه وقف مسجد شد،تغییر آن جایز نیست.)ولی‏می‏توانند تعدادی كتاب بدون مزاحمت‏مصلین در مسجد قرار دهند (۱۴) .

۱۵) س: آیا می‏شود قسمتی از مسجد را كه‏هیچگونه استفاده‏ای از آن نمی‏شود برای شورای‏همیاری كه هیچ جایی برای جلسات شورا ندارند،اختصاص داد یا نه؟

ج: اختصاص دادن قسمتی از مسجد به‏امور شورا جایز نیست (۱۵) .

۱۶) س: آیا در قسمت پشت‏بام مسجد،می‏توان ساختمانی به عنوان كتابخانه ساخت و مورداستفاده قرار داد یا نه؟

ج: نمی‏شود (۱۶) .

آیت‏الله گلپایگانی قدس‏سره

● استفاده از وضوخانه مسجد

۱۷) كسی كه نمی‏خواهد در مسجدی نماز بخواند،اگر نداند حوض یا وضوخانه آن را برای همه مردم‏وقف كرده‏اند یا برای كسانی كه در آن جا نمازمی‏خوانند،نمی‏تواند از حوض یا وضوخانه آن مسجدوضو بگیرد.ولی اگر معمولا كسانی هم كه نمی‏خواهنددر آنجا نماز بخوانند وضو می‏گیرند،می‏تواند در آنجاوضو بگیرد (۱۷) .

۱۸) اگر طهارتخانه مسجد،تنها برای استفاده‏نمازگزاران آن مسجد وقف شده باشد،استفاده كسانی‏كه نمی‏خواهند در آن مسجد نماز بخوانند،حرام است.

ولی اگر ندانند كه برای استفاده همه مردم وقف شده یافقط نمازگزاران همان مسجد،حكم مساله قبل رادارد (۱۸) .

۱۹) س: آیا استفاده شخصی آنهم به مقدار كم،از آب مخصوص وضو در مساجد،مثلا مغازه‏داران‏محل برای نوشیدن یا درست كردن چای یا برای‏ماشین،با توجه به اینكه چنین مسجدی واقف‏مشخص ندارد كه از این كار منع كند،چه حكمی دارد؟

ج: اگر معلوم نباشد كه آب،تنها وقف‏وضوی نمازگزاران است و عرف مردم آن‏محل و رهگذران از مثل این آب استفاده‏می‏كنند،اشكال ندارد هر چند احتیاط دراین موارد مطلوب است (۱۹) .[یعنی بهتر است‏پرهیز كنند و استفاده نكنند.]

آیت‏الله خامنه‏ای دامت‏بركاته

پی‏نوشتها:

۱) توضیح المسائل،م ۹۱۳.

۲) توضیح المسائل،م ۶۱۲.

۳) توضیح المسائل،م ۶۲۲.

۴) اجوبهٔ الاستفتائات،ج ۱،ص ۱۲۵،س ۴۱۸.

۵) توضیح المسائل،م ۹۰۷.

۶) مجمع المسائل،ج ۱،ص ۱۳۷،س ۴۰.

۷) مجمع المسائل،ج ۱،ص ۱۳۶،س ۳۵.

۸) اجوبهٔ الاستفتائات،ج ۱،ص ۱۲۰،س ۴۰۶.

۹) اجوبهٔ الاستفتائات،ج ۱،ص ۱۲۰،س ۴۰۵.

۱۰) مجمع المسائل،ج ۱،ص ۱۳۵،س ۳۳.

۱۱) توضیح المسائل،م ۹۱۴.

۱۲ اجوبهٔ الاستفتائات،ج ۱،ص ۱۱۹،س ۴۰۴.

۱۳) همان،ص ۱۲۲،س ۴۰۹.

۱۴) استفتائات،ج ۲،ص ۳۴۶،س ۳۱.

۱۵) همان،س ۳۰.

۱۶) مجمع المسائل،ج ۱،ص ۱۴۲،س ۵۹.

۱۷) توضیح المسائل،م ۲۶۹.

۱۸) همان و توضیح المسائل،م ۶۴.

۱۹) اجوبهٔ الاستفتائات،ج ۱،ص ۱۲۴،س ۴۱۵.