در بند بودجه

عملکرد اقتصادی ایلام اگر چه نسبت به سال های پیش بهتر شده, اما تا رسیدن به جایگاه مطلوب راه زیادی در پیش است

استان ایلام با آن که در طول دوران‌های مختلف همواره جزو استان‌های در حال توسعه بوده، اما در بسیاری از شاخص‌های رشد، وضعیت نامطلوبی دارد. سؤالی که در اینجا به ذهن می‌آید، این است که به راستی آیا ایلام فاقد قابلیت‌های تولیدی و استان محرومی از نظر ظرفیت‌های اقتصادی است؟ آیا ایلام متناسب با نقش خود در اقتصاد ملی از بودجه‌های عمرانی و توسعه‌ای برخوردار است؟

● بودجه و درآمدهای استان

از منظر بودجه عمرانی که نقش مهمی را در توسعه زیرساخت‌ها دارد، ایلام با رقم ۱۱۲ میلیارد و ۲۹۷ میلیون و ۳۰۰ هزار ریال اعتبار در سال ۹۰ در رتبه بیست و دوم کشور قرار دارد. البته سرانه اعتبارات عمرانی استان رقمی معادل یک میلیون و ۹۸۰ هزار ریال است که با این رقم، پس از بوشهر و کهگیلویه و بویر احمد، رتبه سوم بیشترین میزان سرانه اعتبارات عمرانی به این استان تعلق می‌گیرد.

با توجه به پتانسیل‌های ایلام به ویژه در حوزه نفت و گاز، ضرورت افزایش بودجه‌های عمرانی در این استان کاملاً آشکار است. نقش چانه‌ زنی در اخذ اعتبار برای استان‌ها را هم نباید نادیده گرفت. به همین منظور ضروری است مدیران ارشد و دستگاه‌های تأمین اعتبار کشور با توجه به عمق توسعه نیافتگی استان، محدودیت‌ها و محرومیت‌های آن را در نظر گرفته و با اختصاص اعتبارات کافی، زمینه‌های ارتقای اقتصادی استان را فراهم سازند.

با وجود محدود بودن بودجه و از طرفی ضعف اقتصاد داخلی استان، همین اعتبارات فعلی نیز به درستی مدیریت نشده‌اند، به گونه‌ای که حجم طرح‌های ناتمام بسیار زیاد است و همین طور هزینه ‌کرد اعتبارات، نمود عینی چندانی در سطح اشتغال، تولید و توسعه زیرساخت‌ها نداشته است. باید ذکر شود که تخصیص اعتبار بر مبنای جمعیت، بزرگترین ضربه را به استان‌های محروم و کوچک کشور مانند ایلام زده است، در حالی‌ که استفاده از تخصیص بر مبنای ضریب محرومیت و توسعه نیافتگی، عادلانه‌تر بوده و می‌تواند گسل موجود را بین مناطق کشور تا حدودی تعدیل کند.

درآمد سرانه مردم ایلام به عنوان یک شاخص محرومیت، یک میلیون و ۱۰۵ هزار ریال است که از این حیث رتبه نوزدهم به این استان تعلق دارد. خود این مسأله قادر است توزیع نابرابر درآمدها را در استان‌های کشور نشان دهد.

● سهم کشوری رشد

محصول ناخالص داخلی یکی دیگر از شاخص‌هایی است که می‌تواند تعیین ‌کننده جایگاه استان در اقتصاد ملی باشد. در سال ۸۶ این شاخص برای ایلام با احتساب نفت ۳۸ میلیارد و ۴۲۳ میلیون ریال و بدون احتساب آن ۱۱ میلیارد و ۶۳۱ میلیون ریال بوده که شاخص‌های مذکور، استان را به ترتیب در جایگاه‌های نوزدهم و سی‌ام در بین استان‌های سی‌ و یک گانه کشور قرار داده‌اند.

در بحث ارزش افزوده، کمترین سهم در بخش کشاورزی به استان‌های ایلام، کهگیلویه و بویر احمد و قم تعلق دارد که هر یک کمتر از ۱/۰ درصد از ارزش افزوده این بخش را در کل کشور در اختیار دارند. در بخش نفت، خوزستان بزرگترین بهره بردار این حوزه، ۴/۶۹ درصد از ارزش افزوده این بخش را به خود اختصاص داده است. طبق آمار، کهگیلویه و بویر احمد با ۵/۱۶ درصد، بوشهر ۵/۶ درصد و ایلام با سهم ۵/۵ درصدی، استان‌های برتر از نظر سهم ارزش افزوده بخش استخراج نفت خام و گاز طبیعی‌اند.

در بخش صنعت، استان‌های ایلام و کهگیلویه و بویر احمد کمترین سهم را به میزان ۱/۰ درصد از ارزش افزوده کل صنعت کشور در اختیار دارند.

● پیشرفت نسبی در شاخص‌ها

علیرغم تمامی مشکلاتی که به آنها اشاره شد، استاندار ایلام از رشد دو برابری شاخص‌های اقتصادی استان در مقایسه با سال ۸۴ خبر داده ‌است. به گفته مهندس اعلایی، با تلاش‌های صورت گرفته، تمامی شاخص‌ها در زمینه‌های صنعت، کشاورزی و خدمات با پیشرفت همراه بوده‌اند است. وی با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه سرمایه گذاری در استان اظهار داشته، استان ایلام به لحاظ وجود ذخایر نفت و گاز از ظرفیت مناسبی جهت توسعه سرمایه گذاری برخوردار است، چرا که بالغ بر ۲۰ میلیارد متر مکعب ذخایر نفت و گاز در آن وجود دارد که ۲ میلیارد متر مکعب آن قابل استحصال است. مهندس اعلایی همچنین اعلام کرده سرمایه گذاری در این حوزه به ویژه در بخش‌های صنایع پایین دستی، گاز و پتروشیمی ارزشمند و بسیار تأثیر گذار خواهد بود.