نگاهی بر زندگی هنری فلیكس مندلسون

یاكوب لودویگ فلیكس مندلسون بارتولدی، نوازنده پیانو، رهبر اركستر و آهنگساز برجسته اوایل دوران رومانتیك، در ۳ فوریه ۱۸۰۹ متولد شد. وی در طی دوران تحصیل با نواختن سازهای پیانو …

یاكوب لودویگ فلیكس مندلسون بارتولدی، نوازنده پیانو، رهبر اركستر و آهنگساز برجسته اوایل دوران رومانتیك، در ۳ فوریه ۱۸۰۹ متولد شد. وی در طی دوران تحصیل با نواختن سازهای پیانو و ویلن، چند زبان خارجی و هنرهای تجسمی آشنان شد. وی همچنین سفرهای بسیاری به مناطق مختلف اروپا داشت و بسیاری از این قاره را تا پیش از بیست سالگی در نوردید.

تأثیرگذارترین استادش كارل فریدریش تسلتر در آكادمی موسیقی برلین بود كه وی را با موسیقی باخ آشنا كرد و او را به دیدار گوته برد. در مارس ۱۸۲۹ مندلسون اجرای پاسیون سنت ماتیو از باخ را رهبری كرد كه این رویداد منجر به شناخته شدن وی به عنوان یك رهبر اركستر توانا و نیز تجدید علاقه جامعه به باخ شد.

چند هفته بعد وی نخستین سفر از سفرهای دهگانهاش به انگلستان را، به عنوان رهبر اركستر و تكنواز پیانو، آغاز كرد. دیدار وی از اسكاتلند در همان تابستان منبع الهامی برای تصنیف اوورتور غار فینگال و در نهایت سمفونی اسكاتلندی شد. مندلسون به طور كلی آهنگسازی مورد علاقه انگلیسیها و به ویژه مورد توجه ملكه ویكتوریا بود كه به وی پیانو آموزش میداد.

پس از دو سال سفر در قاره اروپا (۳۱-۱۸۳۰) مندلسون كه هنوز جوان بود رهبری كنسرتهای مشهور لایپزیك گواندهاوس را پذیرفت و در طی چند سال وی و همكارانش كنسرواتوار لایپزیك را نیز تأسیس كردند. مع هذا وی برای ادامه زندگی حرفهای خویش به عنوان یك اریستوكرات خانه به دوش باقی ماند و به ارائه برنامهها و كنسرتهایی در فرانكفورت، برلین، لندن و بسیاری مناطق دیگر پرداخت.

در ۱۸۴۶ كه وی در اوج فعالیت خویش بود به رهبری نخستین اجراهای اوراتوریوی عظیم خویش الیجاه در بیرمنگام پرداخت و این اثر به یكی از پرطرفدارترین آثار قرن تبدیل شد. اما فشارهای ناشی از كار سخت در طی تصنیف، اجرای نخستین، بازنگریها و اجراهای متعاقب این اثر وی را عصبی و ضعیف كرد. در ماه مه ۱۸۴۷ وی با شنیدن خبر در گذشت خواهرش، فنی مندلسون هنزل، كه یك آهنگساز نیز بود، دچار ضربه روحی شدیدی شد. سپس وی دچار یكسری حمله مغزی شد كه در نهایت منجر به درگذشت وی در همان سال، در ۴ نوامبر ۱۷۴۸، گردید.

خبر فوت نابهنگام وی برای عالم موسیقی تكان دهنده بود و در نقاط مختلفی حتی در امریكا بازتابی وسیع یافت. آثار مندلسون برای اركستر شامل دوازده اثر سمفونیك برای سازهای زهی و پنج سمفونی پخته است. همچنین چهار كنسرت اوورتور برجسته از جمله غار فینگال (۱۸۳۲) و نیز اوورتور و موسیقی صحنهای برای رویای یك نیمه شب تابستانی (۱۸۲۶و۱۸۴۲). شماره گذاری سه سمفونی پایانی وی از لحاظ گاهشماری و تقدم زمانی برعكس است: سمفونی سوم موسوم به سمفونی اسكاتلندی در ۱۸۴۲، سمفونی چهارم ، سمفونی ایتالیائی، در ۱۸۳۳، سمفونی پنجم، اصلاح / تحول، در ۱۸۳۲ تصنیف شد. این مسئله به دلیل ترتیب زمانی انتشار آثار مذكور است.

دو كنسرتو پیانوی وی، اپوسهای ۲۵(۱۸۳۱) و ۴۰(۱۸۳۷) نیز آثاری پرطرفدار هستند و كنسرتو ویلن (۱۸۴۴) نیز از نقاط قوت رپرتوار وی محسوب میشود.

امیر عمرانی