اقتصاد ایران و تشدید عدم تعادل ها

کشور ما یک دوره رونق نفتی را پشت سر گذاشت که از لحاظ نتایج به دست آمده با کشورهای صادرکننده نفت مشترک است اما تفاوت ایران با کشورهای صادرکننده نفت در این است که تجربه خوبی در …

کشور ما یک دوره رونق نفتی را پشت سر گذاشت که از لحاظ نتایج به دست آمده با کشورهای صادرکننده نفت مشترک است اما تفاوت ایران با کشورهای صادرکننده نفت در این است که تجربه خوبی در دوره رونق نداشته است؛ به طوری که می توان با اطمینان گفت اقتصادی که حجم عظیمی از منابع نفتی نصیب او شد، دارای اثری کم رمق در اقتصاد است. این در حالی است که اقتصادی که ۲۴۵ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته باید دارای اقتصاد سرحالی باشد تا بتواند در بین کشورهایی که با بحران مواجه هستند، یک قدم جلوتر بردارد. البته نحوه برخورد ایران با بحران مالی دنیا تفاوت دارد؛ کشورهای واردکننده نفت به دلیل این که تجربه دوران سخت افزایش قیمت نفت را پشت سر گذاشته اند، در سال ۲۰۰۷ رشد اقتصادی بیش از ۵ درصد داشتند.

در واقع آنها از این آزمون به خوبی بیرون آمدند. در مقابل، کشورهای صادرکننده هم با درس گرفتن از شوک نفتی دهه ۷۰ از این شرایط بهتر بهره گرفتند. با این حال که اگر عملکرد حساب ذخیره ارزی، بودجه و تراز پرداخت ها بررسی شود، معلوم می شود که ایران از این آزمون سربلند بیرون نیامد و امسال و سال های بعد برای مواجه شدن با دوران سخت آمادگی ندارد. فارغ از سال های اخیر، مدت های طولانی است که سیاست های اقتصادی که در کشور ما اعمال شده به صورت میانگین معطوف به تشدید عدم تعادل هاست. متاسفانه چند دهه است که موضوع نرخ ارز، قیمت انرژی و نرخ سود جزیی از زندگی سیاستگذاران و کارشناسان شده است. این عدم تعادل ها وقتی استمرار پیدا می کند، اقتصاد را ضعیف می کند و وقتی اقتصاد ضعیف شد، آسیب پذیر می شود. سخن آخر این که این عوامل هزینه اصلاحات اقتصادی را هم بالا می برد. وقتی ابعاد تغییرات مورد نیاز بیشتر می شود، هزینه ها هم بیشتر می شود و بازده زمانی مورد انتظار ناشی از اصلاحات طولانی تر می شود، بنابراین کسانی که قرار است این هزینه ها را تحمل کنند، وقتی می بینند زمان بیشتری باید صرف کنند دیگر تن به اصلاحات اقتصادی نمی دهند.