اسلحه

موقعی که یک فشنگ در جان لوله یک اسلحه کوچک منفجر می‌شود، در اثر سوختن باروت مقدار زیادی گاز تولید خواهد شد که حجم آن ۱۴۰۰۰ برابر حجم اولیه باروت و دمای آن بالای ۲۰۰۰ درجه سانتی‌گراد …

موقعی که یک فشنگ در جان لوله یک اسلحه کوچک منفجر می‌شود، در اثر سوختن باروت مقدار زیادی گاز تولید خواهد شد که حجم آن ۱۴۰۰۰ برابر حجم اولیه باروت و دمای آن بالای ۲۰۰۰ درجه سانتی‌گراد است. فشار تولید شده توسط گاز، گلوله را از پوکه جدا کرده و آن را به خارج از لوله هدایت می‌کند.

گلوله سربی داخل اسلحه شده و توسط جان لوله نگه داشته می‌شود تا اینکه فشار گاز به مقدار کفای بالا رفته و باعث رانش گلوله شود.

همان‌طور که مرمی در داخل لوله به سمت جلو حرکت می‌کند، حجم محفظه احتراق زیاد می‌شود. به‌طور اختصار قبل از ”سوزش کل“ (ALLBURNT) نسبت افزایش حجم محفظه احتراق بزرگتر از افزایش تولید گاز است و همزمان با فشار گاز کاهش می‌یابد. موقعی که گلوله، دهانه لوله اسلحه UKLIAISLR را ترک می‌کند فشار تقریباً ۹۰ MN/m۲ (مگا نیوتن بر مذور متر) است و این فشار بعد از ۵/۲ تا ۳ میلی‌ ثانیه افت پیدا می‌کند.

عقب‌نشینی: موقعی‌که باروت می‌سوزد فشار حاصل از آن در تمام جهات به جان لوله وارد خواهد شد. این فشار از یک طرف گلوله و از طرف دیگر گلنگدن را می‌راند. اگر گلنگدن به لوله و بدنه اسلحه چفت شده باشد، آنگاه کل سلاح به عقب هل داده می‌شود، که این عمل به‌نام عقب‌نشینی شناخته شده است. اندازه حرکت گلوله (به سمت جلو) برابر با حاصلضرب جرم مرمی (m) در سرعت آن (v) است. اندازه حرکت تفنگ (به سمت عقب) برابر با (MB) است. براساس اصل بقای اندازه حرکت چون هر دو جرم (مرمی و تفنگ) در یک زمان از حال سکون شروع به حرکت می‌کنند پس باید اندازه حرکت این دو با یکدیگر برابر باشد.

لوله‌ها

لوله‌های بلندتر به مرمی سرعت بیشتر می‌دهند، چون فشار داخل لوله به مدت طولانی روی مرمی اثر می‌کند، اما هر افزایش طول لوله بعد از نقطه سوزش کل فقط یک افزایش نسبی کوچکی به سرعت دهانه لوله می‌دهد. در مقابل این ضریب افزایش سرعت، طول سلاح نیز افزایش یافته و دیگر به آسانی نمی‌توان آن را حمل کرد. مخصوصاً مواقعی‌که در حال حرکت یا داخل خودرو باشیم. به‌عبارت دیگر کم شدن طول لوله باعث کم شدن سرعت دهانه خواهد شد. این کم شدن طول باعث کاهش وزن سلاح و افزایش عقب‌نشینی نیز می‌گردد. طول لوله معمولاً در رابطه با تعادل سلاح نیز هست.

سلاح‌های اولیه:

سلاح‌های دستی اولیه که از مواد بی‌قابلیت ساخته می‌شدند قادر بر ایجاد یک فشار گاز پایدار نبودند. برای اینکه اسلحه در میدان جنگ با یک سرعت دهانه مؤثر بتواند مرگ‌آور باشد، فزونی قطر گلوله مسئله‌ای ضروری بود. برای مثال تفنگ قدیمی MUSKET دارای ۱۰ گلوله (۷۹/۰ اینچی) بود که بعداً با ابداع شخصی به‌نام براون بس BROWN BESS در سال ۱۷۰۰، این سلاح دارای ۱۱ گلوله (۷۵۳/۰ اینچی) شد. که گلوله‌ای به وزن ۳۲ گرم را با کمک ۵/۴ گرم بارورت شلیک می‌کرد. باروت پودر سیاهی بود که در شلیک دسته‌جمعی، مقدار زیادی دود تولید می‌کرد. این تفنگ که سرعت دهانه آن متغیر بود حداکثر گلوله را ۸۰ متر پرتاب می‌کرد. براون بس خط تولید آنرا در سال ۱۸۲۴ به پایان رساند. با ابداع خان، و کشف باروت‌هائی با قدرت بیشتر و فولادهائی بهتر، کالیبر سلاح‌ها به‌تدریج کاسته شد و در همان زمان امکان بردهای بیشتر نیز افزایش می‌یافت.

تفنگ بیکر (BAKER) ساخت سال ۱۸۰۰ که همان مقدار باروت سلاح براون بس را استفاده می‌کرد، دارای یک گلوله سربی ۶۱۲/۰ اینچ بود و برای فواصل ۱۰۰ و ۲۰۰ یاردی نشانه‌گیری می‌شد. این توسعه نشان می‌دهد که ابداع سیستم خان‌کشی، نتایج رضایت‌بخشی را به دنبال داشته است.

برای بردهای مختلف لازم بود که از یک دستگاه نشانه روی استفاده شود که تا آن زمان به آن اهمیتی داده نشده بود. تفنگ قدیمی انفیلد (ENFIELD P/۵۳) ساخت ۱۸۵۳، یک گلوله ۵۷۷/۰ اینچی داشت و تا فاصله ۸۰۰ یاردی نشانه‌روی می‌کرد. تفنگ p/۵۳ بعداً به یک سلاح ته پر تبدیل یافت و نام اسنایدر (SNIDER) به خود گرفت (سال ۱۸۶۴) این اسلحه با یک گلوله ۳۱ گرمی که از ۵/۴ گرم باروت استفاده می‌کرد، شلیک می‌شد. تفنگ مارتین هنری (MARTIN HENRY) ساخت سال ۱۸۷۱، دارای کالیبر ۴۵/۰ اینچ بود و تا فاصله ۱۲۰۰ یاردی نشانه روی می‌کرد، وزن فشنگ این سلاح ۳۱ گرم و مقدار باروت آن نیز ۵/۵ گرم بود.

سلاح‌های جدید:

تا پایان قرن نوزدهم تنها این امکان وجود داشت که از سلاح برای یک فاصله محدود استفاده شود. ولی پیاده نظام احتیاج به سلاحی داشت که تا فواصل زیادی را بتواند نشانه‌گیری کرده و هدف را از بین ببرد. به‌عنوان اولین طرح سلاح‌های کوچک با برد زیاد، مسلسل‌ها ساخته شد ولی تیرانداز مایل بود که هدف‌ها را از فاصله ۲۰۰۰ متری مورد اصابت قرار دهد. برای مثال تفنگ LEE MERFORDMK ۱ تا فاصله ۲۸۰۰ یاردی را نشانه‌روی می‌کرد، اگرچه این مقدار کمی خوش‌بینانه بود.

اسلحه آتش‌زا

آتش‌های جنگی از دوران کهن در خاور نزدیک مورد استفاده بود و به‌نظر می‌رسد کاربرد آن به رسوخ طبیعی نفت به سطح زمین بستگی داشت. این مواد آتش‌زا که در جنگ‌ها به‌کار می‌رفت شامل نفت مایع بود که در عراق و ایران در دسترس قرار داشت. ترکیب آهک زنده و گوگرد که در تماس با آب مشتعل می‌شد، ترکیب آهک زنده و گوگرد با مواد قابل اشتعال دیگر طبیعی نظیر سمغ، نفت و جز آن، این ترکیب نیز در تماس با آب، آتش می‌گرفت.

از اسلحه آتشزا امپراتوری روم شرقی در حفظ پایتخت خود قسطنطنیه از حملات اعراب سود فراوان برد و این شهر تا سال ۱۴۵۳ که سلطان محمد فاتح آن را گشود، در امان بود. صلیبی‌ها این ماده آتش‌زای جدید را آتش یونانی می‌گفتند.

برای پرتاب مواد آتش‌زا شیوه‌های گوناگونی به‌کار می‌رفت. یک روش، از طریق وسیله‌ای معروف به سیفون (لوله خمیده) صورت می‌گرفت و آن پمپی پیستونی از جنس مفرغ بود که مایعی سوزان از دهانه آن با شدت به بیرون پرتاب می‌شد.

ظرفی برنجی مملو از نفت را با لوله‌هائی به پمپ متصل می‌کردند که روی هم جسم واحدی را تشکیل می‌داد. عاملی اشتعال‌زا یا همان ورده را در بالای دهانه قرار می‌دادند و هنگام استفاده از وسیله مزبور آن را برمی‌افروختند و آتشی بوق‌سان به اندازه قد یک نیزه از آن خارج می‌شد که دشمن ایستاده در جبهه مقابل میدان برد را می‌سوزانید اما متداول‌ترین شیوه در جنگ با مواد آتش‌زا پر کردن ظرف‌هائی که در اندازه‌های مختلف از نفت یا ترکیبات قابل اشتعال دیگر بود که آنها را به کمان‌ها بسته یا داخل نارنجک‌ها یا پرتابه‌هائی دیگر می‌ریختند و می‌توانستند با دست یا به‌وسیله اسباب‌ و آلاتی پرتاب کرده یا مثل موشک رها کنند.

اسلحه بی‌صدا

تا ۱۹۴۵ به‌طور جدی اسلحه بی‌صدای کاملاً قابل قبولی ساخته نشد ولی از این پس اسلحه بی‌صدا ساخته شد که اصول آن بدین‌ قرار است: ساده‌ترین نوع صداخفه‌کن از سه یا چند. لوله مشبک متداخل که قطر لوله داخلی تقریباً کالیبر اسلحه است ”چند صدم میلی‌متر گشاده‌تر“ و قطر داخلی لوله‌های بعدی هرکدام چند میلی‌متر گشادتر از قطر خارجی لوله داخلی است. سراسر هر لوله داخلی دارای شبکه‌ها یا سوراخ‌هائی است که به ترتیب از سوراخ‌هائی لوله با لوله‌های بعدی تنگتر می‌باشد یعنی لوله‌ای که روی لوله اولی قرار گرفته سوراخ‌هایش از اولی گشادتر و لوله سومی که به روی لوله دومی قرار گرفته سوراخ‌هایش از لوله دومی گشادتر باشد.

هنگامی‌که گلوله از داخل صدا خفه‌کن می‌گذرد، پس از طی هر مسافتی مقداری از گاز پشت خود را از راه شبکه‌های موجود به ترتیب به لوله دومی که شبکه گشادتر و لوله سومی که باز هم شبکه گشادتری دارد داده و فشار گاز را می‌شکند و زمانی‌که گلوله از صداخفه‌کن خارج می‌شود تنها فشار ناچیز باقی می‌ماند که صدائی جزئی ایجاد می‌کند. صدای خفه‌کن‌هائی کاملتر نیز ساخته شده که گلوله از دهانه آن حتماً با سرعتی کمتر از سرعت صوت (۳۳۲ متر) از ثانیه است.