با ۳۹۹ دلار صاحب نقشه ژنی خود شوید

نگاهی به ۱۰ کشف مهم و برتر پزشکی طی سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹

نشریه تایم در میان فهرست برترین های خود به ۱۰ کشف برتر جهان در زمینه پزشکی در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ پرداخته است که می توانند در آینده یی نه چندان دور شرایط زندگی انسان ها را متحول سازند.

۱) ساخت موتور نورونی از سلول بنیادی بیمار مغزی

با وجود اینکه پس از به قدرت رسیدن «باراک اوباما» بسیاری از فشارهای موجود روی بررسی های سلول های بنیادی کاسته شده و محققان به راحتی می توانند از سلول های بنیادی جنین برای پژوهش های زیستی خود استفاده کنند، برخی از دانشمندان معتقدند با ابداع روشی جدید نیازی به جنین و سلول هایش نخواهد بود. محققان دانشگاه هاروارد و کلمبیا در ماه جولای اعلام کردند توانسته اند با کمک روشی جدید موتورهای نورونی را از سلول های بنیادی زنی مسن و مبتلا به بیماری نوعی اختلال در موتورهای نورونی «لو گریک» به وجود آورند. دانشمندان با استفاده از این موتورهای نورونی می توانند با توسعه یافتن سلول های بیماری، فرآیند ابتلا به آن، زوال و نابودی سلول ها را بررسی کنند تا شاید این پژوهش ها به تولید دارویی برای درمان این بیماری منجر شود.

۲) التهاب در برابر کلسترول

نیمی از حملات قلبی در ایالات متحده در میان افرادی رخ می دهد که از میزان کلسترول معمولی برخوردارند. «پاول ریدکر» از دانشگاه بیرمنگام با توجه به این واقعیت موفق شد عامل اصلی، قدرتمند و کاملاً متفاوت از کلسترول را برای توضیح حملات قلبی کشف کند. این عامل التهاب، عامل اصلی بروز بیماری هایی مانند ورم های مفصلی و دیگر بیماری های خودایمنی است. تحقیقات وی نشان داد زمانی که افراد با میزان کلسترول طبیعی و میزان بالای CRP، نوعی پروتئین ساز عامل التهاب در خون، از داروی استاتین استفاده کنند، میزان CRP بدن آنها کاهش پیدا کرده و خطر سکته قلبی تا ۵۴ درصد کاهش خواهد یافت، اما زمانی که افراد تنها به منظور کنترل کلسترول این دارو را مصرف می کنند خطر ابتلا به ایست قلبی تنها ۲۰ درصد کاهش پیدا خواهد کرد. بر همین اساس میزان خطر التهاب در کنار خطر ناشی از کلسترول و چربی خون به عنوان عوامل ایجادکننده حمله قلبی شناخته شد.

۳) جراحی بدون جراحت

اولین جراحی «شکاف طبیعی» که در آن جراح از میان حفره یی طبیعی مانند بینی یا دهان و بدون ایجاد شکاف بیمار را جراحی می کند، توسط پزشکان دانشگاه کالیفرنیا، سن دیه گو در ماه مارس اجرا شد. این جراحی بدون ایجاد هیچ نوع شکافی روی بدن عملی شده و می تواند از میزان درد و عفونت ناشی از جراحی یا اتاق عمل بکاهد و در عین حال بهبود بیمار را سرعت ببخشد.

۴) نقشه ژنوم برای همه

ساختار DNA توسط «جیمز واتسون» و نقشه ژنوم انسان توسط «کرگ ونتر» ارائه شده اند. اما اکنون هر فردی می تواند نقشه ژنوم خود را با پرداخت ۳۹۹ دلار در اختیار داشته باشد. در حال حاضر بحث هایی بر سر ارزشمند بودن این اطلاعات در برابر هزینه مورد نیاز برای دستیابی به آن در میان دانشمندان وجود دارد و در عین حال برخی از شرکت ها شانس مشاهده اطلاعات ژنتیکی را برای علاقه مندان فراهم آورده اند. البته استفاده از این امکان از گذشته نیز امکان پذیر بوده است، اما به دلیل هزینه بالا چندان از آن استقبال نکردند. در شیوه جدید با در اختیار داشتن نمونه یی از بزاق فرد می توان DNA فرد را استخراج کرده و پس از آن به بررسی تفاوت های کدهای ژنتیکی موجود در آن پرداخت. در آینده این اطلاعات می تواند برای تشخیص بیماری هایی مانند سرطان مورد استفاده قرار گیرد.

۵) ژن های جدید آلزایمر

به گزارش مهر هیچ درمان، واکسن و روشی به جز کالبدشکافی برای تشخیص و مداوای آلزایمر وجود ندارد، اما شاید کشف چهار ژن جدید که با چهار فرم شناخته شده این بیماری در ارتباطند، بتواند امیدهایی را برای یافتن شیوه های تشخیص یا درمان زنده کند. این ژن های جدید در نتیجه تحقیق روی هزار و ۳۰۰ خانواده شناسایی شده اند اما هنوز تاثیر دقیق آنها روی ابتلا به آلزایمر شناخته نشده است. با این حال محققان گمان می برند این ژن ها می توانند با مرگ سلول های عصبی در ارتباط باشند و بتوانند با ایجاد پروتئین های خاص از مرگ سلول های عصبی جلوگیری کنند. تاکنون ارتباط بیش از هزاران ژن با آلزایمر کشف شده است اما این چهار ژن جدید هدفی جدید را برای تولید داروهای کنترل این بیماری مهلک ارائه کرده اند.

۶) واکسن پنج گانه

واکسن پنج گانه که می تواند در آن واحد بدن کودکان را در برابر پنج بیماری دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، فلج اطفال و آنفلوآنزا مقاوم سازد برای خانواده هایی که از میزان ترس و وحشت کودکان شان از واکسن ها آگاهند، بسیار خوشایند خواهد بود. این واکسن با نام «پنتاکل» روی بیش از پنج هزار کودک آزمایش شده و تنها آثار جانبی بسیار کوچکی در میان آنها مشاهده شد. با این حال این واکسن نیز باید در چهار دوز مختلف و سه بار از سن دو تا شش ماهگی و ۱۵ تا ۱۸ ماهگی تزریق شود. استفاده از این واکسن علاوه بر کاهش میزان تعداد تزریق به کودکان می تواند مقاومت بدن کودکان را در برابر ویروس ها و بیماری ها مقاوم و به روز نگه دارد (عکس شماره ۱).

۷) سیستم کنترل ژن های سرطان سینه

سیستم کنترل ژن ها به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از قدرتمندترین سیستم های تشخیص و درمان سرطان است. سیستم Spot-Light با کنترل ژن های بیمار می تواند بهترین دارو را برای تاثیرگذاری بیشتر بر سلول های سرطانی معرفی کند. این سیستم می تواند تعداد ژن های عامل سرطان را در نمونه یی از نسوج سینه ردیابی کند، در نتیجه هر چه تعداد ژن ها در این منطقه بیشتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان نیز بیشتر خواهد شد (عکس شماره ۴).

۸) آزمایش خون برای سندرم داون

یکی از بهترین شیوه های تشخیص ابتلا به سندرم داون، آزمایش روی مایعی است که جنین را در بر گرفته است که این شیوه به دلیل استفاده از سوزن برای نمونه برداری به خصوص برای جنین های رشد کرده، روشی خطرناک به شمار می رود. اما با کمک شیوه جدید می توان تنها با کمک نمونه خونی مادر به ابتلا به این بیماری پی برد. به دلیل اینکه مقادیری از DNA نوزاد می تواند وارد خون مادر شود. این آزمایش به گونه یی طراحی شده است تا بتواند ناهنجاری ها را در کروموزوم ۲۱ مارپیچ DNA جنین در خون مادر ردیابی کند.

۹) برچسب های دارویی ضدسرطان

این برچسب ها که در ماه سپتامبر به تایید وزارت غذا و داروی ایالات متحده رسیده است، می تواند دوزی مناسب از داروها را به صورت مداوم در خون آزاد کرده و میزان سروتونین و دیگر گیرنده ها را کاهش داده و متوقف کند. استفاده از این برچسب های دارویی در حال حاضر برای مبتلایان به سرطان امکان پذیر است (عکس شماره ۲).

۱۰) پیوند نای کشت داده شده

طی جراحی که در نوع خود و در جهان اولین به شمار می رفت، پزشکان در اسپانیا نای جدیدی را که با کمک سلول های بنیادی بیمار تولید کرده بودند، به بدن وی پیوند زدند. جراحان امیدوارند این نوع از جراحی ها که در حال حاضر آزمایشی به شمار می روند، طی چند سال آینده تکمیل شده و به صورت گسترده یی مورد استفاده قرار گیرد (عکس شماره ۳).