خاتمی دیگر ممنوع الخروج نیست

محمد خاتمی دیگر ممنوع الخروج نیست و می تواند همان طور که خودش می خواهد و دوست دارد بازهم با تمدن ها گفت وگو کند

محمد خاتمی دیگر ممنوع‌الخروج نیست و می‌تواند همان‌طور که خودش می‌خواهد و دوست دارد بازهم با تمدن‌ها گفت‌وگو کند.

دیروز همزمان باشب تولد ۷۰ سالگی محمد خاتمی سایت خبری سفیر به نقل از یک مقام آگاه امنیتی خبر داد: «مشکلاتی که بر سر راه سفرهای خارجی سیدمحمد خاتمی قرار داشت حل شده است و وی ممنوع‌الخروج نیست و برای سفرهای خارجی مشکلی ندارد.»آنچه که سبب می‌شود خبر ممنوع‌الخروج شدن خاتمی قوت بگیرد، اظهارات اخیر علی لاریجانی رییس مجلس در گفت‌وگو با لوموند درباره چرایی ممنوع‌الخروجی سید محمد خاتمی است که گفت: «من فکر می‌کنم که دولت احمدی‌نژاد در برخی موارد عادات بدی داشت که این هم یکی از آنها بود و فکر می‌کنم که این مساله به آسانی قابل حل است.»

آنچه که بر اهمیت خبر رفع ممنوع الخروجی خاتمی می‌افزاید، تعابیر و تفاسیری است که می‌توان از خبر برداشت کرد. می‌شود آن را به باز شدن بیشتر فضا برای اصلاحات یا پیوستن خاتمی به دیپلماسی روحانی یا بهره گرفتن از شخصیت بین‌المللی طراح گفت‌وگوی تمدن‌ها برای خروج هرچه بیشتر ایران از انزوای بین‌المللی و... تعبیر و تفسیر کرد.

حالا انگار زود‌تر از وعده لاریجانی، محمد خاتمی می‌تواند به دعوت نامه‌های بی‌پاسخ مانده ‌اش یکی پس از دیگری پاسخ دهد و بازهم اگرچه به عنوان نماینده غیررسمی جمهوری اسلامی اما با لقب طراح گفت‌وگوی تمدن‌ها فضای جهانی را به نفع ایران همراه‌تر کند. در کنار رفع این محرومیت سه‌ساله اما این خبر مجددا موجی از امیدواری و خوشحالی را به بدنه اصلاحات تزریق کرد موجی که با روی کار آمدن حسن روحانی شکل گرفته و هراز چندگاهی قدرت و قوت مجدد می‌گیرد.

داستان ممنوع‌الخروجی خاتمی از کجا شروع شد

هنوز فضای سیاسی کشور به‌شدت تحت تاثیر اعتراضات به نتیجه انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری بود وروزی نبود که تندرو‌های جناح راست علیه سران اصلاحات به خاطر حوادث انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ خرده نگیرند و کارنامه آنان را آماج حملات تند و تیزشان قرار ندهند.

بیست و ششم فروردین ماه سه سال قبل بود که محمد خاتمی که به عنوان نماینده غیررسمی ایران عزم شرکت در اجلاس سالانه شورای تعامل در زمینه خلع‌سلاح هسته‌یی هیروشیما را کرده بود از سفر به ژاپن بازماند و به جای انتشار اخبار حضور وی در این اجلاس خبر ممنوع الخروجی او در صدر اخبار قرار گرفت. متن خبر چنین بود: «خاتمی ممنوع الخروج شده است». البته «ممنوع الخروج» بودن سیدمحمد خاتمی هیچگاه به صورت رسمی از سوی مقامات اعلام عمومی نشد. حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات آن روزها و به دنبال لغو ناگهانی سفر خاتمی به ژاپن در مصاحبه‌یی تاکید کردکه آقای خاتمی ممنوع‌الخروج نشده است و ممنوع‌الخروجی اشخاص دست قوه قضاییه است. حتی در آن زمان، محمود علیزاده طباطبایی، وکیل خاتمی هم اعلام کرده بود: «تا جایی که اطلاع دارم، لغو سفر خاتمی به ژاپن به توصیه برخی نهادها بوده و هیچ حکم ممنوع‌الخروجی برای وی صادر نشده است.» وی معتقد بود که ممنوع الخروج کردن یک فرد نیازمند حکم قضایی است، در حالی که هیچ پرونده قضایی برای خاتمی تشکیل نشده و به هیچ شعبه بازپرسی نیز احضار نشده است.

در مقابل اما هواداران تندروی محمود احمدی‌نژاد در مصاحبه‌هایشان با آژانس ‌های خبری از ممنوع‌الخروج شدن خاتمی به دلیل شکایت مجلس خبر می‌دادند، همچنان که حمید رسایی نماینده تهران در مجلس هشتم در مصاحبه‌یی با خبرگزاری فارس مدعی شد که بر اساس اطلاعات دقیق، برخی چهره‌های سیاسی از جمله سیدمحمد خاتمی پس از شکایت بیش از ۱۵۰ نماینده مجلس از آنها ممنوع الخروج شده‌اند.

در پی تعبیرها و توصیف‌های اینچنینی از ممنوع‌الخروجی خاتمی بود که دیگر درباره سرنوشت ممنوع الخروج شدن او پیگیری نشد. تا اینکه دو روز پیش مصاحبه اخیر لاریجانی با لوموند وسیله‌یی شد برای رفع ممنوع الخروجی سه ساله وی از کشور. به این ترتیب خاتمی که به دلیل اقداماتش در زمینه گفت‌وگوی تمدن‌ها از جمله شخصیت‌های شناخته شده در سطح بین‌المللی است، دوباره به عرصه دیپلماسی باز خواهد گشت تا با دیدار‌هایش به عنوان مبدع گفت‌وگوی تمدن‌ها بازهم برای خروج هرچه بیشتر ایران از انزوا قدم بر دارد.

فرزانه آیینی