جمعه, ۲۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 17 May, 2024
نیازی خطیر به نام هویت ملی
● تعریف و خاستگاه هویت و فرآیند فردی آن
به این علت که ما در دوره گذار به سر میبریم، بحث هویت و هویت ملی بحثی بسیار چالشبرانگیز مینماید. هویت، مفهومی است که خاستگاهش روانشناسی است و ملیت نیز در جامعهشناسی و تاریخ ریشه دارد و اینها در پیوند با هم بحثی کاملا میان رشتهای را که روانشناسی اجتماعی و تاریخ نقطه تلاقی آن میتواند باشد به وجود میآورند. یکی از مهمترین تخصصهای روانشناسی که به هویت میپردازد، روانشناسی تحولی است که این روانشناسی، فرد را در مقطعی زمانی مورد بررسی قرار میدهد. اریکسون از شاگردان برجسته فروید که خود دکترای تاریخ نیز دارد، دوران نوجوانی را دوران «هویت جویی» میداند. به گفته او در این دوران فرد دچار بحرانی سالم و طبیعی میشود که طی آن بر آن است تا به کیستی خود پاسخ دهد.
فرد در جستجوی هویت از ۲ منبع بهره میبرد. یکی از این منابع «خودسنجی» است که خود پندارهای از داشتهها و توانستهها و آگاهی و استعداد و دیگر داشتههای خود است و منبع دیگر «دیگرسنجی» است که عبارت از این است که منابع معتبر ارزشگذاری اجتماعی او را چگونه ارزیابی مینمایند. هویت تلاقی خودسنجی و دیگرسنجی است.
● ورود هویت به روانشناسی اجتماعی
هنگامی که بحث هویت، به روانشناسی اجتماعی وارد میشود مناظر جدیدی گشوده میگردد. در نظریه هویت اجتماعی، «مفهوم خود» از «اسناد شخصی و اجتماعی» متشکل است. بر همین اساس مفهوم «حرمت خود» به معنی حرمتی که فرد برای خود ـ از آن جهت که فرد است ـ قائل است، مطرح میشود. اما این حرمت نمیتواند از «حرمت خود اجتماعی» جدا در نظر گرفته شود.
به این معنا که اگر جامعه، دچار بحران و شکستهایی باشد خواه ناخواه بر «حرمت خود» فرد تاثیر میگذارد. یکی از مصادیق واکنش به این «حرمت اجتماعی» برخورد روشنفکران دینی جامعه ما بود که به علت لطمه خوردن به این حرمت خود، پیشنهاد «بازگشت به خویشتن» میداد و نسبت به از خودباختگی هشدار میداد. کشوری که زمانی تمدنساز بود، هنگامی که دچار برخی انحطاطها شده بود، حرمت خود فردی و اجتماعیاش خدشهدار شده و واکنش روشنفکرانش را در پی داشت که به «غربستیزی» برمیخاستند. تحقیقات میدانی و آزمایشگاهی که در زمینه «هویت اجتماعی» انجام شد نشان داد که «حرمت اجتماعی» با «حرمت خودفراگیر فردی» همبسته است و «حرمت خودجمعی و فردی» چیزی از هم نا گسستنی است. این حرمت در میان اقوام و نژادها نیز بسیار دیده میشود.
● روح جمعی و ضمیر ناهشیار جمعی
مفهوم دیگری که از فلسفه و کردارشناسی و هستیشناسی وارد روانشناسی شد، «روح جمعی» بود. خاستگاه آن از آلمان بوده و «کانت» آن را به کار برد. در این حیطه به «حس ظهوریک اندیشه جمعگرا» اشاره میشود که به تکتک افراد وابسته نیست، اما در مجموع نشان از حرکتی اجتماعی و فراگیر دارد. بسیار اتفاق افتاده است که بدون هیچگونه هماهنگی قبلی، حرکات متشابهی در جامعه به شکل همزمان رخ میدهد.
مجتهدی: هویت ملی دارای ابعاد اجتماعی، تاریخی، سیاسی، فرهنگی و ادبی است که بعد تاریخی آن مغفول مانده است. نسل دیروز و امروز شخصیتهای تاریخآفرین و حوادث کلیدی تاریخ خود را نشناخته و به آن احساس تعلق نمیکند
یونگ با برداشتن یک گام عمیقتر از فروید، ضمیر ناخودآگاه جمعی را مطرح کرد. در این دیدگاه، این عمیقترین سطح روان است که از تمامی سطوح فردی، زیرینتر است و کمتر از دیگر سطوح به صورت مستقیم قابل دسترسی است. این سطح شامل تجربههایی همگانی است که در هر نسل تکرار میشود و به شخصیت فرد به ارث میرسد. ضمیر ناخودآگاه جمعی در حقیقت، مخزن تجربیات نیاکانی است. این تجربهها نه مستقیم بلکه به صورت توان و استعداد و ظرفیت به ارث میرسد و اینجاست که «کهن الگو» مطرح میشود.
● تولد واژه ملی
ملت (Nation)، افرادی هستند که از راه ولادت باهم نسبت دارند و با Nature یا طبیعت هم خانواده هستند. در این مفهوم، «ارنست رنان» مساله روح آزادی را مطرح میکند، «وبر» و «رنان» یک ملت را اجتماعی از عقیدههایی میدانند که خود را به صورت دولتی از جانب خود اعلان میکنند و این گرایش به دولتسازی در بطن ملت نهفته است.
«داتسون» که به ملتها قبل از ملیت پرداخته است، پیش از مدرنیته نیز دولت ملتهایی را نشان میدهد و «آنتونی دیاسمیت» هم در کتابش شاهد مثال این مساله را از ایران آورده و روی جلد کتابش نیز تصویری از تخت جمشید نقش بسته است. به عنوان مثال بجز «صفویه» در دوران اخیر، این مفهوم را میتوان در دوره مادها نیز سراغ گرفت.
● هویت ملی
تکثر هویتهای فرهنگی در گذشته و حال، بازتاب خود را در «هویت ملی» نشان میدهد. روانشناسان اجتماعی «میهنپرستی» را به ۲ گروه برتریجویانه و سازنده تقسیم میکنند. میهنپرستی برتریجویانه در همبستگیهای خونی متبلور میشوند که در فجایع هیتلری و موسیلینی دیده میشود. اما در میهنپرستی سازنده، فرد برای منابع ملی خود سختکوشی میکند و این نوع میهنگرایی روابط میانگروهی را بسیار ارتقا میبخشد. در این بحث فرد دارای «هویت اسنادی» دانسته میشود که در آن افرادی جای میگیرند که مثلا از نژادپرستی بیزارند یا به آزادی معتقدند و این معنی میتواند جنبه بسیار فراگیری پیدا کند. حال اگر کسی که دارای هویت گروهی است، هویت اسنادی را نیز بپذیرد، در عین داشتن هویت فردی و گروهی در تخاصم با دیگری قرار نمیگیرد.
● ابعاد هویت ملی
این هویت در شکل آرمانی خود دارای بعد اجتماعی است که در آن مصالح و منافع جمعی بر فردی ترجیح داده میشود و در آن روابط دوستانه شکل میگیرد. مفهوم سرمایه اجتماعی مطرح شده توسط امثال فوکویاما نیز در این بعد جای میگیرد. بعد تاریخی هویت ملی، بعدی است که سالیان سال، نادیده انگاشته شده است. متاسفانه به دلیل در دست قدرت بودن تاریخنگاری، دیده میشود که نسل دیروز و امروز دچار بحران تاریخی است و شخصیتهای نقشآفرین تاریخ خود و حوادث کلیدی را نمیشناسد و نمیتواند تعلق خاطری بایسته نسبت به آنها داشته باشد. اما بعد جغرافیایی هویت ملی، دلبستگی به سرزمینی با مرزهای مشخص است.
بعد دیگر بعد سیاسی است که مشارکت سیاسی، اعتماد به یک نظام سیاسی و مشروعیت و کارآمدی حکومت و وفاداری افراد به آن، جزو آن است.
هویت ملی بعد دینی نیز دارد که شامل پایبندی افراد به تعالیم مذهبی و اعتقادات و مناسک است. این بعد با بعد فرهنگی کامل میشود که شامل آیینها و جشنها و لباسها و معماری و رسوم و عرف و هنرهاست. بعد زبانی و ادبی هویت ملی، رنگینکمانی است که دارای زبانی مشترک است که تمام آحاد را متحد میسازد و شامل طیفهای گوناگون زبانهای قومی است.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل رئیس جمهور دولت سیزدهم رئیسی توماج صالحی دولت سیدابراهیم رئیسی مجلس شورای اسلامی مجلس تعطیلی شنبه ها شورای نگهبان
سیل مشهد سیل مشهد هواشناسی تهران خراسان رضوی پلیس باران سازمان هواشناسی بارش باران قوه قضاییه شهرداری تهران
خودرو قیمت خودرو قیمت طلا مالیات بازار خودرو قیمت دلار مسکن ایران خودرو تعطیلی شنبه دلار بانک مرکزی تورم
لیلا حاتمی زری خوشکام علی حاتمی نمایشگاه کتاب سینمای ایران نمایشگاه کتاب تهران کتاب تلویزیون سریال سینما فردوسی موسیقی
ایلان ماسک
رژیم صهیونیستی غزه روسیه آمریکا فلسطین حماس جنگ غزه چین اوکراین ترکیه یمن حزب الله لبنان
فوتبال تراکتور پرسپولیس جام حذفی سپاهان مس رفسنجان لیگ برتر لیگ برتر انگلیس فدراسیون فوتبال باشگاه استقلال بازی جواد نکونام
هوش مصنوعی گوگل آیفون اپل همراه اول سونی سرعت اینترنت تبلیغات عیسی زارع پور
بارداری پوست کاهش وزن چای دیابت آلزایمر