سینما کمک کرد خودم را خوب بشناسم

گفت وگو با تام کروز

تام کروز بیش از سه دهه است که به عنوان یک بازیگر مطرح، مشغول بازی در فیلم‌های سینمایی است. با وجود گذشت سال‌ها از حضورش جلوی دوربین، هنوز هم مورد توجه فیلمسازان، تهیه‌کنندگان و تماشاگران سینماست. البته در شش سال اخیر، فیلم‌های او نتوانستند فروش صد میلیون دلاری همیشگی او را داشته باشند. ولی «ماموریت غیرممکن ۴» در تابستان سال گذشته با استقبال بالای تماشاگران در اکثر کشورهای جهان روبه‌رو شد.

«جک ریچر» او هم همین روزها در آمریکای شمالی اکران عمومی می‌شود. تحلیلگران اقتصادی سینما پیش‌بینی موفقیت بالایی برای این درام اکشن دلهره‌آور دارند و می‌گویند تام کروز با آن دوباره به روزهای خوش و پربار گذشته خود برمی‌گردد. تام کروز در دهه ۸۰ میلادی با فیلم‌هایی مثل «تاپ گان» ـ که در یک سال اخیر چند بار بحث تولید دومین قسمت آن مطرح شده است ـ و «ریسکی بیزینس» تبدیل به یک چهره مطرح و جوان سینما شد. او در دهه ۹۰ میلادی فیلم‌هایی همچون «مصاحبه با خون‌آشام»، «جری مگو‌آئر»، «ماموریت غیرممکن» (نسخه سینمایی یک مجموعه موفق دهه ۶۰ میلادی تلویزیونی) و «چند تا آدم خوب» را روانه پرده سینماها کرد که به صورت پشت سرهم تبدیل به کارهایی پرفروش در جدول گیشه نمایش سینماها شدند. کروز در کنار این فیلم‌ها در کارهای متفاوت و سنگینی مثل «رین‌من»، «متولد چهارم جولای» ـ‌که برای ایفای نقش ران کویک، فعال ضدجنگ نامزد دریافت جایزه اسکار شد و «سامورایی» ظاهر شد. او قرار است تهیه‌کننده و بازیگر نسخه دوباره‌سازی شده و انگلیسی‌زبان «هفت سامورایی» باشد.

روند فیلمسازی و تهیه‌کنندگی و بازیگری، چه معنی و مفهومی برای شما دارد؟

برای من این حرفه همه چیز است و تمام اجزای آن را دوست دارم. شاید به همین دلیل است که اینقدر سخت و فشرده کار می‌کنم. به صورت طبیعی، در بین رشته‌های مختلف این حرفه بازیگری برایم اهمیت بیشتری دارد. همیشه به بازیگران جوان می‌گویم مسئولیت‌پذیر باشند. این کار خیلی سختی نیست، ولی شاید بعضی‌ها نخواهند به آن عمل کنند. وقتی شما قرارداد بازی را امضا کرده و چک دستمزد را می‌گیرید، باید مسئولیت‌پذیر هم باشید.

این مسئولیت‌پذیری تا کجا ادامه دارد؟

شما متعهد نسبت به انجام کاری می‌شوید و از همان ابتدای کار باید این تعهد را عمل کنید. ممکن است از کارکردن با این یا آن فیلمساز راضی و خوشحال نباشم، ولی باید به تعهدم عمل کنم. برای همین، سعی می‌کنم همکاری با فیلمسازانی را قبول کنم که سبک کارشان را دوست دارم و می‌خواهم با آنها کار کنم. برای مثال، کارکردن با استنلی کوبریک در «چشمان تمام باز» یک افتخار بزرگ بود. تمام تلاشم را کردم تا این فیلم تبدیل به همان چیزی شود که او دوست دارد. زمان کار با بقیه فیلمسازان هم از همین شیوه پیروی می‌کنم.

فیلمی هم بوده که دوست نداشته باشید با کارگردان آن کار کنید؟

نه به آن صورت. قبل از امضای قرارداد و قبول تعهد، خیلی دقت می‌کنم؛ ولی هیچ تضمینی برای رخدادهای آینده وجود ندارد. بعضی وقت‌ها احساس می‌کنی فیلمی که بازی می‌کنی، دقیقا همان چیزی است که می‌خواهی، اما در عمل این اتفاق نمی‌افتد و شرایط به گونه‌ای پیش می‌رود که انتظارش را نداشتی، اما در این حالت هم باید حرفه‌ای عمل کنی و پروژه را به شکل آبرومندی به پایان برسانی.

جایزه برای شما چه مفهومی دارد؟

جوایز همیشه فوق‌العاده و خوب بوده ‌است. تا به حال چند بار نامزد دریافت جایزه از مراسم‌ مختلف شده‌ام و چندتایی را هم گرفته‌ام، اما سینما برای من محدود به جوایز نیست و برای دریافت جایزه نیست که فیلم بازی می‌کنم. اگر بگیرم، خوشحال می‌شوم و اگر نگیرم، خیلی برایم اهمیت ندارد.

در وثیقه (۲۰۰۴)‌ در نقش شخصیت ضدقهرمان و منفی قصه بازی کردید. نگران شکسته‌شدن تصویر جوان اول و مثبت سینمای خودتان نبودید؟

تا قبل از این فیلم در هیچ‌یک از کارهایم در چنین نقشی با این حال و هوا ظاهر نشده بودم. به این دلیل علاقه‌مند بازی در این نقش شدم که او یک شخصیت ضداجتماعی دارد و خیلی خاص است. او همراه خودش ویرانی و خسارت می‌آورد و هر جا که پا می‌گذارد، مشکل‌ساز می‌شود. او یکجورهایی نیروی فشار و اجبار طبیعت است. به همین دلیل، بازی در نقش چنین آدمی چالش‌های زیادی را به همراه خودش می‌آورد. نمی‌شود همیشه در فیلم‌ها در نقش آدم‌های خوب و دوست‌داشتنی و شسته‌رفته بازی کرد!

بازیگری چه چیزی به شما داد؟

در دوران نوجوانی اصلا فکرش را هم نمی‌کردم روزی بازیگر شوم، اما وقتی در ۱۹ سالگی «ریسکی بیزینس» (۱۹۸۳)‌ را بازی کردم، تازه متوجه شدم چیزی بزرگ‌تر و فراتر هم در زندگی وجود دارد که تا آن زمان متوجه آن نشده بودم.

بازیگری چه چیزی به شما یاد داد؟

کروز: همیشه در زندگی‌ام یک اصل را رعایت کرده‌ام و آن مسئولیت‌پذیربودن است؛ از انجام این مسئولیت‌ها هم لذت می‌برم. در همه حال در حال تغییر‌کردن، رشد‌کردن و متحول‌شدن هستم. برای همین است که در زندگی‌ام هیچ‌وقت لحظه‌ای وجود ندارد که در یک گوشه آرام بگیرم و احساس آرامش کنم

(می‌خندد)‌ به‌عنوان یک بازیگر جوان، مردم و تماشاگران تلاش داشتند متوجه شوند من چه کسی بوده و هستم. این در حالی بود که خودم هم هنوز این را نمی‌دانستم! این موضوع کمک کرد تا خودم را بشناسم و بفهمم چه کسی هستم. تا قبل از بازیگر‌شدن (و مشهور‌شدن بعدی آن)‌ هیچ‌وقت به آن صورت به خودم فکر نکرده بودم. وقتی هم خودم را شناختم، خیلی سریع متوجه این نکته شدم که عاشق بازیگری‌ام. در همان زمان، دعا می‌کردم بتوانم این کار را برای همیشه ادامه دهم و در این حرفه باقی بمانم.

به عنوان یک بازیگر، زندگی آرام و راحتی داشته‌اید؟

برای کمتر بازیگری امکان زندگی آرام و راحت فراهم می‌شود، البته زندگی جالب و سرگرم‌کننده‌ای داشته‌ام. در زندگی من هم پیچیدگی‌های زیادی وجود داشته است، اما همیشه راه‌ها و روش‌هایی برای مقابله و مواجهه‌شدن با این پیچیدگی‌ها وجود دارد. همیشه در زندگی‌ام یک اصل را رعایت کرده‌ام و آن مسئولیت‌پذیربودن است؛ مسئولیت به عنوان یک پدر، یک تهیه‌کننده و یک بازیگر. از انجام این مسئولیت‌ها هم لذت می‌برم. در همه حال، در حال تغییر‌کردن، رشد‌کردن و متحول‌شدن هستم. برای همین است که در زندگی‌ام هیچ‌وقت لحظه‌ای وجود ندارد که در یک گوشه آرام بگیرم و احساس آرامش کنم.

رابطه خانوادگی‌تان چگونه است. بازیگری مشکلی در این ارتباط ایجاد نکرده است؟

پیوند خانوادگی مهم‌ترین چیزی است که در زندگی دارم. بازیگری عشق زندگی‌ام است، ولی مانع از ارتباطات گرم خانوادگی‌ام نشده است. ارتباط بسیار نزدیکی با خانواده‌ام ـ بویژه خواهرانم ـ دارم و در طول هفته با هم دیدار می‌کنیم.

در زندگی حرفه‌ای با کسی هم مشورت کاری می‌کنید؟

حقیقتش را بخواهید، علاقه زیادی به مشاوره با دیگران ندارم. از آن دسته آدم‌هایی هستم که وقتی می‌خواهم کاری انجام دهم، قبل از آن درباره‌اش فکر می‌کنم. اگر پس از فکرکردن و تحقیق به این نتیجه برسم که کار درستی است، آن را انجام می‌دهم. از کسی هم چیزی درباره آن نمی‌پرسم. این‌طور نیست که پیش این و آن بروم و بپرسم: «خب، تو در این باره چه فکر می‌کنی؟» هر تصمیمی را در زندگی‌ام خودم گرفته‌ام؛ چه در زندگی خانوادگی و چه در حرفه بازیگری.

بازی در فیلم‌های هنری و غیرمتعارف را دوست دارید؟

برای هر بازیگری خوب و ضروری است که در کنار حضور در فیلم‌های مردم‌پسند، در کارهای غیرمتعارف هم بازی کند. وقتی متولد چهارم جولای (۱۹۸۹) را برای الیور استون بازی کردم، خیلی‌ها گفتند: «می‌خواهی کارنامه و سابقه بازیگری‌ات را خراب کنی؟ چرا بعد از فیلم موفقی مثل «تاپ‌گان»، در این فیلم بازی کردی؟ چرا نرفتی به سراغ تاپ‌گان ۲ و آن را تهیه نکردی؟»، اما توجهی به این حرف‌ها نکردم. تاپ‌گان را بازی کرده بودم و حالا می‌خواستم کار متفاوتی ارائه دهم. می‌خواستم خودم را به چالش بکشم. در فیلم‌های مردم‌پسند و پرفروش تجاری، جایی برای به چالش‌کشیدن خود وجود ندارد.

می‌گویند سرصحنه فیلمبرداری خیلی حرف می‌زنید!

واقعا از صحبت‌کردن با فیلمسازان و بازیگران لذت می‌برم. این کار کمک می‌کند تا با تجربیات دیگران آشنا شوی و از آنها برای کار خودت استفاده کنی. حسود نیستم و از موفقیت دیگران خوشحال می‌شوم. وقتی فیلم‌های همکارانم را می‌بینم، به‌ آنها زنگ می‌زنم یا یادداشتی برایشان می‌فرستم. به آنها می‌گویم از دیدن کارشان لذت برده‌ام. حتی می‌پرسم چگونه آن کار را جلوی دوربین برد‌ه‌اند. چه ایرادی دارد که از کارهای خوب همکارانت تعریف کنی و صادقانه بگویی بازی خیلی خوبی داشته‌اند؟ اوایل کار بازیگری‌ام، خیلی خجالتی بودم. ولی به مرور یاد گرفتم با همکارانم صحبت کرده و دنیای خودم را با آنها تقسیم کنم.

شهرت را چگونه می‌بینید؟

اوایل کارم وقتی مردم مرا نگاه می‌کردند، عصبی می‌شدم. آدم‌ها به تو خیره می‌شوند و نمی‌دانی چه‌کار کنی. پذیرش آن همه توجه برایم کمی سخت بود، اما بتدریج با آن کنار آمدم و فهمیدم این بخشی از حرفه‌ ماست. طبیعی است که مورد توجه مردم عادی باشیم و آنها به ما خیره شوند. شهرت هم مثل هر چیز دیگر، مزایا و معایب خودش را دارد.

امپایر

مترجم: کیکاووس زیاری