چگونه پس از وقوع زلزله عمل کنیم

ساختمان بروی ما فرو ریخته است

ساختمان مسکونی شما در برابر زلزله مقاومت کرده است.

ممکن است که منزل شما از لحاظ سازه ای به نحو مطلوب طراحی و ساخته شده باشد و قادر باشد تا در برابر زلزله مقاومت نماید این اتفاق بسیار خوبی است به شرطی که شما ایمن سازی غیر سازه ای را نیز در منزل خود جدی گرفته باشید . ایمن سازی غیر سازه ای در حقیقت به شما این امکان را میدهد که در چند ثانیه پس از پایان یافتن زلزله بتوانید از منزل خود خارج شوید . گاه یک تابلوی بسیار زیبا و نفیس که در بالای تخت خواب خود نصب کرده ایم در زمان وقوع زلزله همچون فرشته مرگ بروی سینه ما خواهد نشست و گاه کتابخانه بسیار بزرگ پذیرایی میتواند صدمات جبران ناپذیری را بر اثر واژگونی به ما وارد نماید یک لامپ تلویزیون پس از شکستن میتواند تمام خانه را پر از شیشه نماید و بلورهای تزئینی بوفه و دکورها میتوانند به راحتی زخمهای عمیقی را در پای خانواده شما بوجود بیاورند. لذا دقت نماییم همانگونه که برای ایمنی سازه ای خانه که در آن زندگی میکنیم اهمیت قائل هستیم باری دکوراسیون ایمن آن نیز توجه کافی داشته باشیم . ایمن سازی غیر سازه ای یعنی مهار اسباب و لوازم منزل به نحوی که در زمان وقوع زلزله از جای خود خارج نشده و موجب صدمه به اعضا خانواده نگردد

● نحوه عملکرد اعضاء هر خانواده پس از وقوع زلزله

▪ یک منزل مسکونی پس از زلزله در صورتی که در برابر زلزله دوام بیاورد تا بررسی کارشناسی نشده است محلی امن برای اقامت با توجه به پس لرزه ها نمیباشد لذا در اولین گام برای خروج از خانه اقدام کنید.

▪ برای شروع به حرکت در منزل دقت کنید تا به علت بریدگی پایتان به خاطر شیشه های شکسته صدمه نبینید ، این شیشه ها میتواند شکسته های شیشه یک تابلو عکس که بر روی دیوار محکم نشده بوده است و یا پارچ آب و یا آینه میز توالت خانوم خانه باشد . شما میتوانید با استفاده از یک کتاب نازک و یا یک مجله به کمک ملافه و یا تکه ای از لباس خود کفش بسازید .

▪ دقت به بوی گاز داشته باشید احتمال آتش سوزی بالاست ! نسبت به روشن کردن چراغ برق باید وسواس به خرج دهید و در صورتی که با آتش سوزی در ابتدای آن روبرو شدید ، حتماً در همان لحظات اول اقدام به خاموش کردن آن بکنید ، خاموش کردن یک آتش کوچک میتواند از یک فاجعه جلوگیری کند .

▪ در حرکت به سوی بیرون ، گروهی حرکت نکنید شما ابتدا جلو بروید و بقیه خانواده تک تک به دنبال شما حرکت کنند تا در صورت صدمه دیدگی دربهای چاه فاضلاب در مسیر حرکت شما ، احتمال فرو ریختگی و ریزش کمتر باشد.

▪ خانواده را در خیابان رو به روی منزلتان اسکان بدهید سپس برای جمع آوری لوازم مورد نیاز به داخل باز گردید هیچگاه پس از پایان زلزله در منزل نمانید امکان پس لرزه های بعدی بسیار زیاد و برای شما خطرناک میباشد !

▪ با تشکیل هسته محلی در کوچه خود امکان تامین امنیت را برای خانواده خود بوجود بیاورید ( چند خانواده در کنار یکدیگر تشکیل هسته محلی را میدهند )

▪ اگر مجروحی را در زیر آوار پیدا میکنید حتما در هنگام بیرون آوردن او دقت کنید بر اثر فشار به ستون فقرات او موجب شکستن آن وقطع نخاع شدن او نگردید .

▪ در صورتی که صدایی را از زیر آوار میشنوید با استفاده از هرآنچه در اختیار دارید نسبت به علامت گذاری محل آن صدا در همان لحظه اقدام کنید ، چرا که ممکن است آن صدا را دیگر نشنوید و مجروح در زیر آوار از حال برود و یا بیهوش شود .

▪ برای خارج شدن از شهر عجله نکنید . فراموش نکنید که هر اتفاقی هم افتاده باشد شما پس از سه روز میتوانید به راحتی از شهر خارج شوید در صورتی که در روز اول احتمال گم شدن اعضا خانواده شما و نیز تعرض به نوامیس توسط اشرار حاشیه نشین بسیار زیاد است .بنابراین ابتدا هرآنچه مورد نیاز شماست را از زیر آوار خارج کنید و با استفاده از حمایت همسایه های خود هسته امنی برای کل اهالی محل بوجود آورید ، و منتظر بمانید تا نیروهای انتظامی در شهر مستقر گردند .

▪ برای اینکه ماشین شما را سرقت نکنند ( احتمالا پس از زلزله با زور گیری هم روبرو خواهید شد ) ماشین را در منزل پنچر کنید و یا با برداشتن قطعه مهمی از آن همچون چکش برق و یا دو حلقه لاستیک آنرا در برابر سرقت بیمه کنید تا در زمان لازم بتوانید خود از آن استفاده کنید . فراموش نکنید پس از زلزله آنچه بیشترین کمک را به شما میکند پول شما نیست . اعتماد به نفس و روابط انسانی شخص شما میباشد .

بنابراین بر روی این ثروت هم سرمایه گذاری کنید ، با همسایه هایتان روابط بهتر وبیشتری داشته باشید و برای زمان بحران دوستانی برای خود دست وپا کنید !

۲) ساختمان بروی ما فرو ریخته است

▪ اولا بجای آنکه از همان اول شروع به فریاد زدن بکنید ببینید در چه وضعیت هستید آیا هوا برای تنفس شما به مقدار کافی وجود دارد؟ در تاریکی مطلق در زیر آوار از صدا زدن به آرامی یا سوت زدن و انعکاس صدا حجم فضا برایتان مشخص خواهد شد اگر حجم هوای شما کم است جدا از سرو صدای بی خود و ایجاد هیجان مضاعف خودداری کنید هیجان شدید حرکت سریع و فریاد زدن به سرعت اکسیژن شما را به پایان میبرد به دقت گوش بدهید تا صداهای پیرامون شما به شما اعلام کند که کسی در نزدیکی شما بر روی آوار حرکت میکند . اکنون اگر میتوانید فریاد بزنید اما توجه کنید فریاد پی در پی و با شدت بالا صدا و قدرت حنجره شما را تحلیل میبرد پس با دقت عمل کنید . بقول راننده کامیونها ( تند نرو التماس نکن )

▪ اگر امکان فریاد زدن بنا بر هر دلیلی نداری میتوانید با سوت زدن کمک بخواهید و اگر امکان آنرا هم ندارید از روش ضربه زدن استفاده کنید ، دستان و پاها را در صورت امکان به اشیا کنارشان بشرط عدم ریزش بیشتر آوار ، بزنید این صدا ها بشرط سکوت در بیرون قابل شنیدن هستند ، پس دقت کنید ، صداهای آرام شما را در صورتی خواهند شنید که شما را توسط ابزار زنده یابی پیدا کرده باشند ، و الا در شلوغی و ازدحام از صداهای آرام ، کاری بر نمی آید پس بهتر است ، در زمان سکوت در خارج از ضربه های آرام کمک بگیرد .

▪ البته زمان آرامش بیرون نشان دهنده رسیدن شب است و این زمانی است که گروه های زنده یاب در سکوت شب با روش اعلام حضور به مدت یک دقیقه و سکوت پس از ندا به مدت چهار دقیقه بدنبال علائمی همچون صداهای ضربه ای و ناله ها هستند . البته اگر دوره های زنده یابی در شب موج پیشرو را دیده باشند .

▪ ممکن است مکانی که شما در آن گیر افتاده اید فضای داری حجم مناسبی باشد ، مثلا در زیر یک قطعه سقف بتنی گیر افتاده باشید یا در زیر یک تخت فلزی و یا مشابه آن . همانند جوانی که در داخل کمد در بم زنده مانده بود حتما توضیح آن را در روزنامه ها خوانده اید .شما میتوانید از هر سه روش تقاضای امدادی که قبلا برایتان نوشته ام استفاده کنید اما یک نکته را فراموش نکنید همین که خداوند شما را در زیر یک سقف بتنی با فضای قابل توجه قرار داده یعنی لطف الهی نصیب شما شده است و امکان نجات شما درصد بالایی را پیدا کرده است بنابراین اول خدا را شکر کنید و بعد قدر این لطف را با رعایت نکات زیر بدانید . من قول میدهم اگر شما تا روز سوم زنده بمانید نیروهای امدادی و دوستانتان شما را نجات خواهند داد .

▪ دقت کنید اگر پاهایتان بی حس شده است و دردی را در کمر یا گردن خود احساس میکنید احتمالا دچار آسیب نخاعی شده اید تا جایی که میتوانید از تکان خوردن خودداری کنید و در زمان پیدا کردن حتماً این موضوع را به گروه نجات تذکر بدهید .

▪ از انجام حرکتهایی که موجب ریزش آوار میشود خوداری کنید اگر در زیر آوار سنگین باشید که مطمئناً کاری بیهوده است و اگر در سطح باشید میتوانید پس از دو روز که نا امید از کمک شده اید ریسک این کار را که بسیار بالاست قبول کنید .

▪ از اکسیژن موجود با پائین آوردن حرکت و آرامش بخشیدن به خود حداکثر استفاده را ببرید

▪ بیشتر گوش دهید و کمتر صدا کنید و تا صدای مثبتی از بیرون نشنیدید از سرو صدای بیجا خودداری کنید چون شما حداقل تا سه روز براثر تشنگی نخواهید مرد و تا هفت روز غذا نخوردن را میتوانید با هوشیاری تحمل کنید .

▪ حرکت بیجا موجب تعرق و از دست دادن آب بدن میشود پس مواظب باشید.

▪ اگر در فضای پیرامونتان مکانی را امن تر از بقیه جاها میبینید سرتان را در آن محل قرار دهید و یا حداقل سرتان را بسمت شکم برده و بصورت جنین قرار بگیرید این حالت امکان محافظت از سر شما را بیشتر میکند توجه داشته باشید با توجه به ازدحام تماشاچیان عملیات امداد ونجات که متاسفانه بر روی آوار به تماشا می ایستند امکان ریزش مجدد بر روی شما همیشه هست.

▪ وقتی قرار است در شرایط سخت زنده بمانید بدانید اگر نکته ای موجب آزار و در نتیجه عصبی شدن شما بشود مطمئن باشید به سرعت به مرز نا امیدی و رها کردن مقاومت میروید این را گفتم تا به عرق سوز شدن بدنتان و نیز التهاب پوستتان بر اثر تماس با ادرارتان توجه کافی کنید این مشکلات بطور غیر مستقیم بر سرنوشت شما تاثیر میگذارند

▪ به رطوبت خاکهای اطرافتان دقت کنید احتمال شکستگی لوله های آب منزلتان همواره وجود دارد اگر به جریان آبی دسترسی پیدا کردید بدون هیچ شکی تا آنجا که امکان دارد آب بنوشید چون آبهای لوله های آب به سرعت با توجه به شکستگی های لوله در سطح شهر به پایان خواهد رسید مبحث بسیار مهم در استقامت در زیر آوار حفظ روحیه تقویت آن است لذا با رعایت موارد ذیل میتوانید به چنین مطلوبی دست پیدا نمایید .

▪ ایمان به خدا از واجبات است ودعا بیشترین کمک ! اگر دعایی زیبا بلدی که خوشا به حالت اگر بلد نیستی تجربه ای را با ذکر گفتن آغاز کن ذکر یعنی تکرار یکی از اسماع الهی با حضور قلب . من نام رحمان و رحیم خدا را پیشنهاد میکنم میتوانی با تکرار ذکر ( یا رحمان و یا رحیم ) تمرکز خودت را بر رحمت خداوند قرار دهی مطمئن باش فوق العاده است من تجربه آنرا دارم .

▪ به یاد آوردن خاطرات خوب زندگی از کودکی تا بزرگی هم فوق العاده است هم زمان را میکشد و هم تورا به استقامت بیشتر برای تجربه های زیبای بعدی وادار میسازد ، من تجربه این امر را داشته ام و به شما هم توصیه میکنم برای یکبار هم که شده این کار را انجام داده و در یک مکان و زمان مناسب چنین تجربه ای را داشته باشید .

در ارمنستان شوروی پدری به پسر ده ساله اش قول داده بود که همیشه به کمک او بیاید و در بدترین شرایط او را نجات دهد این قول ، آنچنان ایمانی در کودک بوجود آورده بود که همکلاسیهایش را هم در زیر آوار دلداری میداد که پدرم ما را نجات میدهد او به من قول داده و حتما خواهد آمد و البته آن پدر به تنهایی و پس یک روز با صرف شش ساعت آوار برداری از روی کلاس پسرش او را به همراه دوستانش نجات میدهد . شما هم این کار را میتوانید تجربه کنید حتی با بچه های گروه امداد ونجات خودتان به یکدیگر قول دهید که پس از زلزله زنده و یا مرده همدیگر را قبل از خروج از شهر بیرون بیاورید .

نویسنده مقاله مهندس علیرضا سعیدی عضو هیئت مدیره و سرپرست بخش اموزش و پژوهش جمعیت کاهش خطرات زلزله ایران ۱۳۸۳