چرا مهران غفوریان از مدیری و عطاران عقب افتاد

قدر خودش را ندانست یا قدرش را ندانستند بدون شک گذر زمان مشخص خواهد کرد کدام قضیه صحت دارد درباره مهران غفوریان صحبت می کنیم

قدر خودش را ندانست یا قدرش را ندانستند؟! بدون شک گذر زمان مشخص خواهد کرد کدام قضیه صحت دارد. درباره مهران غفوریان صحبت می‌کنیم.

بازیگر و کارگردانی که دانشجوی رشته نقاشی بود و برحسب اتفاق روزی داریوش کاردان او را می‌بیند و از بانمکی و میمیک صورت این جوان ۲۰ ساله خوشش می‌آید و دعوتش می‌کند که در برنامه «۳۹» بازی کند.

غفوریان جوان خیلی سریع خودش را به کمدی‌های تلویزیونی الصاق کرد. سه، چهار سال بعد پشت دوربین کارگردانی قرار گرفت و مجموعه «گل‌ها» را به عنوان اولین کارش کارگردانی کرد. «حرف تو حرف» او را بیشتر به مخاطبان شناساند و مجموعه «این چند نفر» که در بین مردم به نام «هژیرها» معروف شد موقعیت این جوان تازه گل کرده را تثبیت کرد.

پس از آن که در پایان دهه ۷۰ مهران مدیری با کمدی‌های آیتمی‌اش کم‌کم مخاطبان خود را از دست می‌داد همه منتظر یک اتفاق جدید بودند و غفوریان با همکاری رضا عطاران خیلی هوشمندانه نیاز مخاطب به این تغییر را احساس کردند و به این ترتیب سال ۸۰ مجموعه «زیر آسمان شهر» به نگارش عطاران و کارگردانی غفوریان متولد شد.

محبوبیت زیر آسمان شهر آنقدر زیاد بود که غفوریان بارها در مصاحبه‌هایش اعلام کرده بود این حجم محبوبیت را باور نمی‌کند. زیر آسمان شهر به قسمت دو رسید و باز هم موفق بود ولی زیر آسمان شهر‌۳ مردم را پس زد و این آغاز سراشیبی غفوریان بود. او پس از زیر آسمان شهر‌۳ قرار بود سریالی به نام «ورود ممنوعِ ممنوع» را کارگردانی کند.

پنج قسمت از کار را هم ساخت ولی به دلایلی نامعلوم شهاب اسفندیاری مدیر وقت گروه فیلم و سریال شبکه پنج ساخت ادامه کار را متوقف کرد. این پایانی بر کارگردانی غفوریان بود. حواشی وحشتناکی پس از زیر آسمان شهر او را احاطه کرد تا جایی که از مقطعی به بعد خودش هم از حجم تکذیبیه‌‌هایی که می‌داد خسته شد و در مقابل هر شایعه‌ای کاملا بی‌خیالی طی کرد!

غفوریان طی هشت سال گذشته به جز یک تله‌فیلم، کاری را کارگردانی نکرد و فقط به بازی در تله‌فیلم‌ها، فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها بسنده کرد. کارنامه او در زمینه بازیگری درخشان نیست.

او در سینما شانس کار کردن با کارگردانان معتبر را نداشت و اکثر کارهای سینمایی‌اش تکرار یک تیپ مشخص بود. غفوریان بعد از زیرآسمان‌شهر رسما کاری نکرده که مخاطبان را به هیجان بیاورد و حالا او به عنوان بازیگر اصلی سریال «خانه اجاره‌ای» مشغول بازی است.

سریالی که خودش فکر می‌کند می‌تواند حداقل رضایت مخاطب را به همراه داشته باشد اما نکته اصلی این جاست که غفوریان خبر از بازگشت خود به پشت دوربین می‌دهد، می‌خواهد با همکاری آدم‌های معتبر و مهم سینما و تلویزیون از جمله رفیق قدیمی‌اش رضا عطاران تله‌فیلم بسازد، سریال نود شبی جلوی دوربین ببرد و کارگردانی در سینما را هم تجربه کند اتفاقی که اگر رخ دهد شاید هم برای او بهتر باشد و هم برای مخاطبان کمدی. چون حداقل در معدود کارهایی که کارگردانی کرده نشان داده هم خودش بهتر کار می‌کند و هم خیلی بهتر می‌تواند از عوامل همکارش استفاده کند.

پسر تپل و بانمک سینما و تلویزیون که زمانی ری‌اکشن‌ها و خنده‌هایش دل مخاطب را می‌برد احتمالا به خوبی این نکته را می‌داند که اگر سنجیده و حساب شده عمل کند مردم به راحتی جایگاه گذشته را به او باز می‌گردانند. باید دید آغاز دهه ۹۰ می‌تواند تولد دوباره‌ای برای مهران غفوریان باشد؟ همان گونه که دهه ۸۰ تولد دوباره‌ای برای مهران مدیری بود.

مهران غفوریان که ‌این شب‌ها سریال «خانه اجاره‌ای» را روی آنتن دارد، در گفت‌وگو با «هفت‌صبح» از ‌بازی در این سریال گفته. او از بازگشتش به دنیای کارگردانی با ساخت ۱۳ تله‌فیلم و یک سریال کمدی ۹۰ شبی خبر داده است. بخش اول این گفت‌وگو را بخوانید

سال ۸۰ و زمانی که سریال «زیر آسمان شهر» روی آنتن رفت همه متفق‌القول معتقد بودند کارگردان ۲۷ ساله و طناز این مجموعه که قبلا سریال‌هایی چون «حرف تو حرف» و «این چند نفر» را کارگردانی کرده بود می‌تواند تبدیل به یکی از بهترین کمدین‌های تلویزیون شود.

آن زمان مهران مدیری در دوران افول به سر می‌برد و مهران غفوریان جوان با کمک فیلمنامه رضا عطاران توانست با سریال ۹۰ شبی «زیر آسمان شهر» برای اولین بار مخاطب را با مدلی از کمدی‌های۹۰ شبی آشنا کند که از فضای کمدی‌های آیتمی‌کاملا جدا شده بود.

بهروز پیرپکاجکی و خشایار مستوفی تا مدت‌ها رقیب نداشتند. زیر آسمان شهر دو که ساخته شد توانست محبوبیت غفوریان را حفظ کند. همه چیز خوب بود تا اینکه زیر آسمان شهر ۳ ساخته شد. سری سوم این سریال، هم نسبت به دو سری اول ضعیف‌تر بود و هم در رقابت با سریال پاورچین قرار گرفت. سریالی که خیلی‌ها آن را تولد دوباره مهران مدیری در تلویزیون می‌دانند.

بعد از این سریال غفوریان ناگهان از نظرها محو شد، شایعات پشت سر هم برایش ردیف شد. از خودکشی‌اش تا معتاد شدنش و حتی خبر فوتش. غفوریان پس از مدتی به سینما و تلویزیون بازگشت اما فقط به عنوان بازیگر. حالا۱۰ سال از «زیر آسمان شهر» گذشته و غفوریان که خودش معترف است انتخاب‌های اشتباهی هم داشته در سریال خانه اجاره‌ای عهده‌دار نقش اصلی است.

او سال‌هاست مصاحبه نمی‌کند، ما هم می‌خواستیم چند جمله‌ای در خصوص خانه اجاره‌ای بپرسیم که خب از شانس ما مصاحبه به جاهای جالبی کشیده شد و غفوریان خبر از اتفاقات جدید داد که در ادامه می‌خوانید. این مصاحبه در دو بخش تنظیم شده که بخش اول آن را امروز می‌خوانید.

ابتدای دهه ۸۰ مردم سه نفر را به عنوان کمدین موفق در تلویزیون می‌شناختند. مهران مدیری، رضا عطاران و مهران غفوریان. مدیری و عطاران روند رو به جلوی خود را به خوبی ادامه دادند و کامل در بین مردم جا افتادند ولی غفوریان پس از «زیر آسمان شهر» رسما به مدت مدیدی از صحنه کنار رفت و در این مدت فقط یک تله‌فیلم به نام «من پلیس هستم» را کارگردانی کرد. دلایل و شایعه‌های مختلفی در خصوص علت این مسئله سر زبان‌ها بود ولی بیان دلیل این اتفاق از زبان خودتان قطعا خیلی بهتر است.

من مدتی پس از «زیر آسمان شهر» استراحت کردم و مدتی هم خارج از کشور بودم. شایعه و چرت و پرت هم تا دلتان بخواهد پشت سر من وجود داشت. ولی واقعیت این است که خیلی پیگیر کار کارگردانی نبودم. مطمئنم اگر کارگردانی می‌کردم این اتفاقی که شما می‌گویید به وجود نمی‌آمد چون در مقام کارگردانی تمام تلاشم را می‌کنم که کار بد نشود.

واقعا چندین بار هم پیشنهاد به من دادند که دوباره پشت دوربین قرار بگیرم ولی پروژه‌های پیشنهادی اصلا خوب و مناسب نبودند. در بعضی کارها از اول فیلمنامه نویسی‌شان من حضور نداشتم وتهیه کننده یک فیلمنامه آماده جلوی من گذاشت که تا پیش تولید هم می‌رفتیم ولی در نهایت کار به سرانجام نمی‌رسید. حتی قرار بود «خانه اجاره‌ای» را هم من کارگردانی کنم.

چرا نساختید؟

به توصیه پزشکم و به دلیل یکسری مشکلات جسمی ‌فعلا نمی‌توانم کار پرفشار انجام دهم و خب همه می‌دانند که کار۹۰ شبی اگر بخواهید هم بازی کنید و هم کارگردانی فشار بسیار زیادی را متحمل می‌شوید که در مقطع کنونی این به صلاح من نبود و خیلی هم خوشحالم که شاهد احمدلوی عزیز کارگردانی کار را به عهده گرفته است. ولی الان قطعا اگر بخواهم کاری شروع کنم خیلی سفت و سخت خواهم بود و مردم مطمئن باشند اگر دوباره پشت دوربین قرار بگیرم کار ضعیف ارائه نخواهم داد.

شما با ساخت سه‌گانه «زیر‌آسمان شهر» خودتان را به عنوان یکی از استعدادهای تلویزیون در زمینه کارگردانی طنز معرفی‌کردید ولی به دلایلی که گفتید از پشت دوربین‌کنار رفتید و پس از مدت زیادی غیبت با بازگشت دوباره فقط به بازیگری مشغول شدید. چرا؟

کنار‌نگذاشتم. سال‌هاست به‌دنبال موقعیت‌خوب‌ می‌گردم. تمام کارهایی که قبلا کارگردانی کردم، تهیه کننده‌اش هم خودم بودم و الان هم می‌خواهم این اتفاق دوباره بیفتد که خدا را شکر فکر می‌کنم، شرایط دوباره خوب خواهد‌شد و در آینده‌ای نه‌چندان دور پشت دوربین قرار‌خواهم گرفت. قصد دارم نه تنها پشت دوربین کارگردانی برای تلویزیون قرار بگیرم بلکه اگر پیش بینی‌هایم درست از آب درآید به احتمال بسیار زیاد اولین فیلم سینمایی‌ام را هم به‌عنوان کارگردان جلوی دوربین خواهم برد.

کارگردانی‌تان برای تلویزیون در‌حد پیشنهاد است یا قراردادی هم امضا شده؟

فعلا که قرار‌داد ساخت ۱۳ تله‌فیلم را با شبکه سه بسته‌ام و صحبت‌هایی هم مبنی بر ساخت یک سریال ۹۰ شبی انجام داده‌ام که منتظر نتیجه نهایی‌اش هستم. البته احتمالا اول ساخت تله‌فیلم‌ها را آغاز خواهم‌کرد و بعد به‌دنبال کارگردانی سریال ۹۰ شبی خواهم رفت. ضمن اینکه مدتی پیش با رضا عطاران ملاقاتی داشتم که ازش پرسیدم حاضر است برای بازگشت من به‌کارگردانی کمک‌کند که جواب مثبت داد و این خیلی خوب است.

با بررسی کوتاه متوجه می‌شویم به جز چند مورد استثنا از ابتدای دهه ۸۰ هر چه جلوتر می‌آییم، استقبال مردم از سریال‌های کمدی‌کمتر شده است. این روند در نیمه دوم دهه ۸۰ خیلی بیشتر شد و الان واقعا چند سالی است سریالی ساخته نشده که بتواند همه مخاطبان را پای تلویزیون بکشاند. فکر می‌کنید چرا این اتفاق افتاده است؟

به خاطر کیفیت در نگارش سریال‌های‌کمدی است و لاغیر. وقتی رضا‌عطاران «زیر‌آسمان شهر» را می‌نوشت من روی کاغذ مطمئن بودم اتفاق خوبی‌خواهد افتاد‌ اما الان وقتی شما سریال‌های طنز را نگاه می‌کنید، به‌راحتی متوجه می‌شوید که هیچ اتفاق خاصی روی کاغذ نمی‌افتد. کسانی‌که دستشان در کار است و حتی بسیاری از مخاطبان عادی هم می‌فهمند که اگر کاری می‌تواند گلیم خودش را از آب بیرون بکشد به خاطر هنر بازیگران مجموعه است. مطمئن باشید اگر متن خوب و قوی نوشته شود مردم اینقدر باهوش هستند که خیلی سریع متوجه می‌شوند و از کار استقبال می‌کنند.

یعنی مشکل اصلی کمبود نویسنده است نه تکراری شدن بازی بازیگران؟

بله. حساسیت و دقت روی نگارش متن‌های کمدی بسیار کمتر از گذشته شده است. اگر کارگردان یا تهیه کننده واقعا به متن خوب اهمیت بدهند، آن‌وقت در صورت گرفتار بودن یک نویسنده خوب آن‌قدر صبر می‌کنند تا گرفتاری‌اش برطرف شود و با استفاده از هنر نگارش آن نویسنده کار را می‌سازند نه ‌اینکه سریع به سراغ چهار نفر آدم گمنام بروند که می‌خواهند با یک سریال نود شبی اولین کار خود را تجربه‌کنند. علت اینکه من تمام این سال‌ها پشت دوربین نرفتم هم دقیقا همین بوده که نویسندگان خوب‌کمدی در‌ مقاطع مختلف گرفتار بودند و نمی‌خواستم با طناب یک عده جوان بی‌تجربه به چاه بروم.

خیلی‌ از مردم معتقدند مهران غفوریان در‌خیلی از کارهایی بازی‌کرد که نباید بازی می‌کرد و همان کارهای ضعیف باعث شد به اعتبار و محبوبیت‌اش ضربه بخورد. خودتان هم این مسئله را قبول دارید؟

سریال‌هایم در‌تلویزیون اکثرا بد نبودند ولی قبول‌دارم چند تا فیلم خیلی‌بد بازی‌کردم که خودم اصلا راضی نیستم.