آتشفشان از نمای نزدیک

آتشفشان در محل تلاقی صفحات زمین‌ساختی اقیانوسی یا قاره‌ای فوران می‌کند. به عبارت دیگر صفحات زمین‌ساختی که در داخل زمین و روی صخره سنگ‌های مذاب شناور هستند به هم برخورد می‌کنند …

آتشفشان در محل تلاقی صفحات زمین‌ساختی اقیانوسی یا قاره‌ای فوران می‌کند. به عبارت دیگر صفحات زمین‌ساختی که در داخل زمین و روی صخره سنگ‌های مذاب شناور هستند به هم برخورد می‌کنند و در نتیجه در محل برخورد این صفحات با همدیگر مقدار قابل توجهی انرژی آزاد می‌شود. در حالی که صخره سنگ‌های لایه‌های تحتانی نیز بتدریج ذوب می‌شوند، سطح ماگما یا مواد مذابی که در زیر پوسته زمین قرار دارد، افزایش می‌یابد.

مواد مذاب که با گازهای مختلفی ترکیب شده است روی هم انباشته می‌شود تا این‌که فشار آن به اندازه‌ای افزایش می‌یابد که موجب می‌شود مواد مذاب در اثر انفجار از میان ترک‌ها و شکاف‌های سطح زمین خارج شود. در حقیقت کوه‌های آتشفشانی، مجاری‌ای برای خروج ماگما و گازهای محلول در آن از داخل زمین هستند. با انجام این آزمایش می‌توانید پی ببرید چگونه افزایش فشار گازها در داخل مواد مذاب آتشفشان منجر می‌شود. برای انجام این آزمایش به یک قیف فلزی، مقداری خاک سفالگری، یک قابلمه کوچک، مقداری آب، دستکش و عینک نیاز دارید. با استفاده از مقداری خاک سفالگری و شبیه به یک چوب پنبه دهانه قسمت باریک قیف را بپوشانید و یک‌سوم قابلمه را از آب پر کنید، سپس آن را روی اجاق گاز قرار دهید تا دمای آب اندکی افزایش یابد، سپس از دهانه بزرگ قیف آن را در داخل قابلمه قرار دهید و قابلمه را همچنان روی اجاق گاز قرار دهید تا دمای آب در داخل قابلمه بیشتر شود. در این مدت از اجاق گاز فاصله بگیرید تا آسیبی به شما وارد نشود، افزایش دمای آب به تشکیل بخار آب منجر می‌شود که به داخل قیف راه یافته و در آنجا جمع می‌شود.

فشار هوای ایجاد شده در داخل قیف شبیه به فشاری است که در نتیجه خروج ماگما و گازهای تجمع یافته درداخل زمین به خروج مواد مذاب و وقوع آتشفشان می‌انجامد. وقتی فشار هوای داخل قیف بشدت افزایش یابد، گل رسی که به شکل چوب پنبه در محل خروجی دهانه قیف قرار گرفته منهدم می‌شود و با فشار از دهانه قیف به بیرون پرتاب می‌شود و این فرآیند شبیه به همان فرآیندی است که هنگام خروج مواد مذاب از دهانه آتشفشان اتفاق می‌افتد. مشاهده وقوع آتشفشان با توجه به خطراتی که به همراه دارد امکان‌پذیر نیست و تنها از طریق فیلم‌هایی که از محل وقوع آتشفشان ثبت می‌شود، می‌توان آنچه را در خلال این فرآیند اتفاق می‌افتد، از نزدیک تماشا کرد؛ اما این آزمایش ساده می‌تواند راهکار مناسبی برای آشنایی با این پدیده طبیعی باشد.

جواد ابویی