نه نخبه گرا نه مردم پسند

به اعتقاد بسیاری از تحلیل گران سیاسی, یکی از عوامل پیروزی محمود احمدی نژاد در انتخابات ریـاسـت جـمـهوری, برخورد نسنجیده برخی از طرفداران کاندیدای رقیب و رفتار مردم پسند خود او در تبلیغات تلویزیونی بود

به اعتقاد بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی، یکی از عوامل پیروزی محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریـاسـت جـمـهوری، برخورد نسنجیده برخی از طرفداران کاندیدای رقیب و رفتار مردم ‌پسند خود او در تبلیغات تلویزیونی بود. بر همین اساس، رئیس جمهور و همراهان او تلا‌ش کردند تجربه موفق دوران انتخابات را در برنامه‌ریزی‌های بعدی خود دخالت دهند که شاید مهمترین نمود آن، در سفرهای استانی و گفت وگوهای خودمانی با مردم متجلی گردید.

راه یافتن برخی رفتارهای ظاهراً نامتعارف به عرصه فعالیت‌های سیاسی سران قوه مجریه، پس از آن با وعده‌های مکرر برای حل فوری مشکلا‌ت مردم در اقصی نقاط کشور ادامه یافت. وعده اعطای وام برای اجاره و خرید مسکن که با حجم وسیع تبلیغات رسانه‌ای آغاز شده بود نمونه‌ دیگری از رفتارهای مردم‌پسند بود که علیرغم هشدار کارشناسان در خصوص پیامدهای منفی آن، تا مدتها مورد توجه دولتمردان قرار داشت. پس از آن نیز در هنگام تنظیم بودجه، ادعاهایی در خصوص افزایش ناگهانی هزینه‌های عمرانی مطرح گردید که در آن مورد هم، منتقدان مورد بی مهری قرار می‌گرفتند که <چرا با تکیه بیش از حد به مبانی کارشناسی، توزیع درآمدها برای افزایش رفاه عمومی را نفی می‌کنند.> موضوع مبارزه با مفاسد و هشدارهای مبهم تریبونی به رانت‌خواران از دیگر اقدامات مردم پسند دولت نهم بود که نحوه طرح آن، موجب اعتراض بسیاری از کارشناسان شد و حتی کار به جایی رسید که رئیس قوه قضائیه، بعضی اظهارنظرها در زمینه مبارزه با مفاسد را بدترین مفسده اقتصادی نامید، زیرا به عقیده او باعث فرار سرمایه‌ها از کشور می‌شد.

اما هرگاه که کارشناسان، نحوه اجرای برخی اقدامات یا طرح بعضی از <شعارهای مردم پسند> را موجب ایجاد مشکلا‌تی برای کشور می‌دانستند، بلا‌فاصله عناصر رسانه‌ای و تبلیغی دولت، به رضایت مردم از روش دولت اشاره می‌کردند و همین رضایت را نشانه صحت و دقت عملکرد خود می‌دانستند. در بعضی از امور مانند تغییر ساعت رسمی کشور، گروهی از نمایندگان مجلس و مـسـئـولا‌ن قضایی به همراه عده زیادی از کارشناسان از خسارت چند صد میلیون تومانی این تصمیم برای کشور خبر دادند اما حامیان تصمیمات دولت اعلا‌م می‌کردند که این موضوع به خاطر آسایش اکثر مردم انجام شد که راضی به تغییر ساعت نیستند. در واقع ، مسئولا‌ن دولتی تلا‌ش داشتند که با ادعای رضایتمندی مردم عادی، فرمولهای مورد استناد برخی نخبگان و کارشناسان را <تاریخ گذشته> و فاقد کارآیی در جامعه ایران مـعـرفـی کنند. به عبارت دیگر، در بسیاری از تصمیمات دولت نهم، <مردم پسند> بودن به ابزاری برای رد انتقادات نخبگان - بدون توجه به گرایش سیاسی آنها - تبدیل شده بود. اصرار دولت بر پیگیری برخی تصمیمات - که آنها را خواسته عامه مردم می‌دانست - تا جایی پیش رفت که حتی متولیان تخصصی‌ترین دستگاههای دولتی - و در را‡س آنها سازمان مدیریت - ناچار شدند دولت را در نیمه راه تنها بگذارند.

اما در ماههای اخیر در حالی که هیچ نشانه‌ای از جذب <نخبگان منتقد> به دولت مشاهده نشده اسـت، بـه نـظـر مـی‌رسـد <مـردم پـسـنـد> بـودن تصمیمات نیز اولویت خود را در میان دولتمردان از دست داده است. به طوری که نه هشدار مکرر نمـاینـدگـان اصـلاح‌طلب، اصولگرا و میانه رو مـجلـس در خصـوص پیـامـدهـای منفـی روش سهمیه‌بندی بنزین و خسارت آن به اقشار ضعیف جامعه مورد توجه دولتمردان قرار می‌گیرد و نه اعتراض مکرر و همه روزه تریبون‌داران مذهبی به گرانی ها، پاسخ مناسب دولتمردان را به دنبال دارد. امروز نه تنها از شعارهای مردم‌پسند در خصوص مبارزه با رانت‌خواران و مفسدان اقتصادی و افشای لیستی که دوستان شفیق از انتشار آن جلوگیری کرده بودند خبری شنیده نمی‌شود، بلکه اخبار منتشر شده توسط سایت‌های خبری نزدیک به اصولگرایان و ادعای آنها در خصوص احتمال سوء استفاده در برخی عرصه‌ها- از جمله واردات بنزین- واکنش مسئولان دولتی را بر نمی‌انگیزد. دولت نهم که برخی شعارهای نخبه‌گرایانه را زیر پای <اقدامات مردم پسند> قرار می‌داد، تاکنون حتی یـکـبار به اعتراضات مکرری که در خصوص اعـطـای کمک‌های خارجی علیرغم مشکلات داخلی کشور مطرح گردیده است، پاسخ نداده و حـتـی ایـن پـاسـخـگویی را از نماینده روحانی واصولگرای مجلس - که از طرفداران پر و پاقرص احمدی نژاد می‌باشد- دریغ کرده است.

در کنار همه این مسائل، انتشار یک آمار جدید از سوی بانک مرکزی نشان داد که از نظر برخی مسئولان دولتی نه <نخبه گرایی رایج> اعتباری دارد و نه < مردم پسند بودن> همه تصمیمات، یک الزام رسمی است.

خلاصه اطلاعیه بانک مرکزی حاکی از آن است که با تغییر شاخص های محاسبه تورم، نرخ تورم سال ۸۵ که قبلا‌ معادل ۶/۱۳ درصد اعلام شده بود، در واقع ۹/۱۱ درصد بوده است! این درحالی است که برخی از مراکز حکومتی و غیرحکومتی ، از جمله مرکز پژوهش‌های مجلس، نرخ تورم آن سال را در حدود ۲۲ درصد اعلام کرده بودند و احساس عامه مردم از تورم نیز بسیار بالاتر از ارقام فوق است.

اکنون به نظر می‌رسد نه رویه مورد عمل برخی دستگاه‌های دولتی، مبتنی بر شعارها و رفتارهایی است که عده‌ای از سیاسیون منتقد دولت آن را <پوپولیستی> می نامند و نه نشانه‌ای از افزایش مقبولیت رفتار این دستگاه‌ها در میان درصد قابل اعتنایی از نخبگان - حکومتی وغیرحکومتی- آشکار گردیده است البته این روش می‌تواند طرفدارانی داشته باشد و لذا نگارنده بار دیگر پیشنهاد خود- که از ابتدای سال‌جاری چند بار در همین ستون مطرح شده است- را تکرار می‌نماید. پیشنهاد مشخص صاحب این قلم، آن است که همه گروه های سیاسی و حتی کاندیداهای منفرد، میزان نزدیکی یا دوری خود از <شعارها و رفتارهای ویژه دولت نهم> را به یکی از عناصر اصلی در تبلیغات انتخاباتی برای مجلس هشتم تبدیل نمایند. این کار قطعا بر حجم شرکت‌کننــــدگان در انتخابات خواهد افزود و ضمنا با کشف اقبال مردم به اقدامات ویژه دولت نهم، هم میزان مردم‌پسند بودن رفتار دولت آشکار خواهد شد و هم کسانی که برخی اقدامات دولت نهم را فاقد مـبــانـی کـارشـنـاسـی مـی‌دانـنـد و یـا از عـجـولانـه بـودن تصمیم‌گیری‌های دولتی و فقدان استراتژی در فعالیت دولت نهم سخن می‌گویند، از دیدگاه مردم در این خصوص مطلع خـواهند شد. شاید آن روز، نگارنده هم ناچار شود که تصمیمات دولت را، هم مردم پسند بداند و هم نخبه گرایانه!