مخالفان علی اف و آرزوهایی به رنگ نارنجی

بعد از وقایع قرقیزستان, نام جمهوری آذربایجان و به همراه آن, ارمنستان و قزاقستان در جمع كشورهایی كه ممكن است در آنجا انقلاب مخملین صورت گیرد, به كرات شنیده می شود آیا مخالفان «الهام علی اف» رئیس جمهوری آذربایجان توان براندازی حكومت با استفاده از انتخابات پارلمانی كه قرار است در ماه نوامبر جاری برگزار شود را دارند یا نه

طی ماه گذشته، سه حزب اپوزیسیون دولت، یعنی مساوات، جبهه خلق و دموكرات جمهوری آذربایجان نام، رنگ و نشان خاصی را برای خود برگزیده اند. اپوزیسیون متحد از این به بعد با نام بلوك «آزادلیق» كه به معنای «آزادی» است به میدان خواهد آمد. هوادارانش نیز لباس هایی به رنگ نارنجی بر تن می كنند و به جای گل رز، میخك به دست می گیرند. حتی قبل از به وجود آمدن بلوك تاریخی آزادلیق، نشان انقلاب نارنجی اوكراین جای مخصوصی را در دفتر كار «عیسی قنبر» رهبر حزب مساوات به خود اختصاص داده بود و در كتابخانه او نیز پرچم كوچك انقلابیون گرجستان به چشم می خورد. مخالفان علی اف احترام خاصی برای برادران انقلابی خود قایل هستند و در مذاكرات دو طرفه از تجربیات آنها نهایت استفاده را می برند. همچنین باید اضافه كرد كه سند همكاری میان حزب «ویكتور یوشچنكو» معروف به «اوكراین ما» و اپوزیسیون جمهوری آذربایجان در ماه دسامبر سال ۲۰۰۳ میلادی، یعنی یك سال قبل از وقوع انقلاب نارنجی در اوكراین بسته شده بود. تمام این ها نشان دهنده عزم راسخ اپوزیسیون جمهوری آذربایجان برای براندازی دولت علی اف است.

به گفته عیسی قنبر، اولویت اول اپوزیسیون، برگزاری انتخابات آزاد است، ولی همچنان كه رهبر حزب كهنه كار مساوات می گوید: با شناختی كه از سیستم قضایی دولت علی اف دارم، آنها به راحتی تن به برگزاری انتخابات آزاد نخواهند داد. در صورت بروز تخلفات در انتخابات ماه نوامبر همه حاضر به شركت در اعتراضات مردمی خواهند بود. عیسی قنبر ترجیح می دهد بیشتر از این وارد جزئیات نشود.

بنا به ادعای عیسی قنبر، اولین انقلاب مخملین باید در جمهوری آذربایجان اتفاق می افتاد. در ۱۶ اكتبر سال ۲۰۰۳ میلادی، مردم زیادی در خیابان های باكو دست به تظاهرات گسترده زدند. آنها معتقد بودند كه قنبر پیروز انتخابات ریاست جمهوری بوده است (برطبق آمار رسمی، عیسی قنبر فقط ۱۷ درصد آرا را به خود اختصاص داده بود). دولت به شدت در مقابل معترضان ایستاد و عده بسیاری از اعضای اپوزیسیون به مدت ۱‎/۵ سال در زندان به سر بردند كه فقط به لطف فشارهای محافل اروپایی آزاد شدند.

چنان كه قنبر متذكر می شود، كاری كه آنها می خواستند در زمستان ۲۰۰۳ انجام دهند، مانند كاری بود كه در گرجستان و اوكراین به وقوع پیوست، ولی در آن زمان، افكار عمومی جهان آماده پذیرش آن نبود. این بار، آنها با خوشبینی بیشتر مشغول به كار شده اند. به گفته او، جمهوری آذربایجان نمی تواند از دموكراسی بگریزد. آنها دو عامل بسیار مهم را مورد توجه قرار خواهند دادكه اول، خواست مردم برای ایجاد تغییرات اساسی در كشور و دوم، حمایت مجامع بین المللی از روند دموكراسی در جمهوری آذربایجان، به اعتقاد عیسی قنبر، بخش بزرگی از شهروندان كشورش از اپوزیسیون حمایت خواهند كرد.

تمام احزاب سیاسی در جمهوری آذربایجان به اهمیت ایجاد روابط مسالمت آمیز با روسیه واقف هستند. به گفته رهبر حزب مساوات، آنها آماده حفظ و تحكیم روابط خود با طیف های قدرتمند و جدی سیاسی در روسیه هستند.

خواسته های مساواتی ها از روسیه بسیار پراگماتیك است. آنها خواهان عدم دخالت روسیه در مسائل داخلی جمهوری آذربایجان هستند. به گفته قنبر، علت اصلی وضعیت اسفناك اقتصاد كشور، حكومت علی اف است كه تنها به خود و اطرافیانش فكر می كند و همچنین علی اف از طرف مسكو نیز حمایت می شود و این موضوع در زمان انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۳ به خوبی مشهود بود. مسكو از یك حكومت خودكامه حمایت می كند، چون می تواند آن را به راحتی ساكت و در هنگام مقابله با غرب از آن استفاده كند. ولی باید گفت كه رشد دموكراسی در روسیه هم به نفع آنها و هم به نفع تمام جمهوری های تازه استقلال یافته از اتحاد شوروی سابق خواهد بود.

پس از رویدادهای اكتبر سال ،۲۰۰۳ عیسی قنبر برخلاف بسیاری از اعضای حزب مساوات كه در زندان بودند، دستگیر نشد و آزادانه به زندگی خود ادامه داد. این امر باعث تضعیف جایگاه و محبوبیت او به عنوان یكی از رهبران اپوزیسیون شد. ولی در مقابل، قنبر خود معتقد است كه در حال حاضر، محبوبیت حزب مساوات كمتر از سال ۲۰۰۳ نیست. هیچ كدام از رهبران اپوزیسیون شك ندارند كه در صورت برگزاری انتخابات آزاد و رقابتی، بیشتر از ۵۰ درصد آرا و كرسی های مجلس را به دست خواهند آورد.

«علی كریم لی» دیگر رهبر حزب جبهه خلق جمهوری آذربایجان كه یكی از نزدیكان «ابوالفضل ایلچی بیگ» رئیس جمهور ملی گرای سابق جمهوری آذربایجان بوده نیز معتقد است كه اگر در ماه نوامبر، انتخابات آزاد برگزار شود، اپوزیسیون خواهد توانست قریب به ۷۰ الی ۸۰ درصد آرا را به دست آورد، ولی رهبران حكومت برای پیروز شدن و ماندن در كرسی ریاست به احتمال زیاد دست به تقلبات گسترده خواهند زد. به گفته كریم لی، در صورت بروز تقلب در انتخابات، آنها مردم را برای دفاع از آزادی و قانون اساسی به خیابان ها خواهند آورد.

رهبر حزب جبهه خلق در اشاره به علل شكست اپوزیسیون در سال ۲۰۰۳ خاطرنشان كرد كه جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۰۳ تجربه و الگوی دموكراسی گرجستان و اوكراین را نداشت، ولی امروز تجربیات زیادی را كسب كرده است و با پیشه كردن راهكارهای دموكراسی، حكام را از اعمال زور بر مردم خود منع كرده است و دیگر اجازه تكرار شكست ۱۶ اكتبر ۲۰۰۳ را نخواهد داد.

اپوزیسیون در نظر دارد در صورت پیروزی در انتخابات، كشور را متحول كند و می خواهد این كار را از اقتصاد كشور آغاز كند. برنامه هایی برای مبارزه گسترده با رشوه خواری و انحصارطلبی تدوین شده است.همچنین برنامه خاصی برای مبارزه با فقر به وجود آمده كه برای اجرای آن، اپوزیسیون خواهان كنترل مجلس بر شركت های نفتی خواهد بود. در حال حاضر، نزدیك به ۴۴ درصد یا ۳‎/۶ میلیون نفر در جمهوری آذربایجان زیر خط فقر زندگی می كنند.

---