عبور از بحران در کسب و کار

مدیریت بحران عبارت است از تصمیم گیری یا یافتن راه حل های موثر در شرایط بحرانی

مدیریت بحران عبارت است از تصمیم‌گیری یا یافتن راه‌حل‌های موثر در شرایط بحرانی.

گرچه اصطلاح مدیریت بحران به درستی تعریف نشده، اما در این جا سعی می‌شود این اصطلاح تعریف گردد. در زندگی هر فرد یا هر سازمان شرایطی به وجود می‌آید که در آن باید تصمیمات به موقع و به شکل محتاطانه و مناسب گرفته شود. ممکن است این شرایط، شرایط بحرانی تلقی شوند. بنابراین می‌توان مدیریت بحران را تصمیم‌گیری یا یافتن راه‌حل برای شرایط بحرانی تعریف کرد، بنابراین مدیریت بحران تکنیک مدیریت کردن شرایط بحرانی است.

اکثر سازمان‌ها نسبت به آماده‌سازی خود و کارکنان خود در مقابل روزهای بد بی‌میل هستند. مدیریت حتی زمانی که فرضیات و شرایط زمینه ساز امکان تغییر سریع برنامه‌ها را می‌داند، خود را در مقابل شرایط بدتر آماده نمی‌سازد. در چنین شرایطی سازمان نمی‌داند که در مواقع بحرانی چه عکس‌العملی را از خود نشان دهد و به شدت دچار زیان مواد و پرسنل خواهد شد و مدیریت که دلیل بحران را نمی‌داند موفقیت کمی در رسیدگی به آن را خواهد داشت.

زمانی که اعضای هیات‌مدیره دچار بحران می‌شوند، بدون دانش مناسب نسبت به بحران و گام‌های جلوگیری کننده، از مدیریت عالی ساقط می‌شوند. تیم قدیمی اخراج شده و تیم جدید و چالاک گماشته می‌شوند که تشنه موفقیت هستند. در واقع کل این با رفتن به عمق دلایل مشکلات صورت می‌گیرد. زمانی که به علل مشکلات رسیدگی نشود، احتمال تکرار آن به‌وجود می‌آید و در نتیجه گروه جدیدی انتخاب می‌شود تا گروه فعلی را به وسیله نیروهای مشابهی که باعث سقوط گروه‌های قبلی شده بود، کنار بزند.

بنابراین مدیریت باید به وضوح و مستقیما به موضوع بحران رسیدگی کند. باید شرایطی که باعث وقوع بحران شدند به دقت مطالعه شوند تا اشتباه دوباره تکرار نشود و مدیریت باید با چشمان باز به دنبال استفاده از فرصت‌های به‌وجود آمده در بحران باشد؛ زیرا در طول بحران می‌توان کارهای بسیاری انجام داد که در دوران تجاری عادی بسیار مشکل یا غیر‌ممکن خواهد بود.

● انواع بحران

همه بحران‌ها مثل هم نیستند. با وجود این بحران‌ها دارای عناصر مشترکی هستند که این به معنی وجود ابزارهایی است که می‌توان با استفاده از آنان بحران‌ها را شناخته و با آنها کنار آمد. در ذیل هفت نوع مختلف بحران تجاری ارائه می‌شود:

▪ تغییر ناگهانی در بازار

▪ شکست محصول

▪ جانشینی مدیریت ارشد

▪ کمبود نقدینگی

▪ تنش در روابط صنعتی

▪ مشکل در اعمال کنترل

▪ وقایع ناگوار بین‌المللی و قانون‌گذاری و قانون‌زدایی

● تغییر ناگهانی در بازار

معمولا عموم مردم مسوول این نوع بحران هستند. افزایش یا کاهش ناگهانی هر محصول به خاطر تغییر در عادات خرید یا ترجیحات عموم مردم معمولا منتهی به چنین بحرانی می‌شود. صنایع بسته به تغییر در ترجیحات عمومی معمولا با چنین بحرانی مواجه می‌شوند.

● شکست محصول

دلایل مختلفی برای شکست محصول وجود دارد، اما معمولا محصولی که تهدید جدی برای سلامتی استفاده‌کنندگان دارد، احتمالا دچار بحران می‌شود. در چنین شرایطی، چنانچه در مرحله اولیه احتمال بحران بررسی شده باشد، مدیریت می‌تواند تاثیر اینگونه شکست‌ها را حداقل کند. چنانچه اینگونه عمل نشود یک شرایط بد می‌تواند به شرایط بدتر تبدیل شود.

● جانشینی مدیریت

معمولا مدیران/مدیران عامل ارشد از ارائه راهکار به جانشین‌ها خودداری می‌کنند که این خود باعث ایجاد بحران جانشینی مدیریت ارشد می‌شود. جانشینی حوزه‌ای است که در آن هیات‌مدیره کنترل کامل داشته و می‌توانند به نحوی عمل کنند که از بحران، قبل از توسعه آن جلوگیری کنند.

● کمبود نقدینگی

موقعیت‌های بسیاری وجود دارد که در آن موسسه بازرگانی خود را در موقعیتی می‌یابد که نقدینگی کمیاب است، منابع خارجی وجود ندارد و به نظر می‌رسد منابع داخلی برای پوشش نیازهای فعلی کافی نباشد.

در چنین شرایطی باید گام‌های مناسبی برای مواجه شدن با بحران برداشته شود و از آن میزان نقدینگی که باقی مانده محافظت شود.

فارغ از این، باید تلاش‌هایی جهت رسیدگی به منابع بهره‌برداری نشده نقدینگی صورت گیرد. مدت پرداخت به مشتریان باید کوتاه تر شود. مدت پرداخت به عرضه‌کنندگان باید طولانی‌تر شود، یعنی باید تا حد امکان به تاخیر بیافتد. دارایی‌های غیر‌ضروری باید به فروش برسد. باید برنامه‌های برداشت نقد متوقف شده و سایر منابع نقد جایگزین شوند.

● روابط صنعتی

باید روابط مناسب با اعضای سازمان‌ها حفظ شود. نتایج عدم برآورد رفتار با افراد سازماندهی شده یا سازماندهی نشده، می‌تواند بسیار مخرب باشد.

● مشکل در اعمال کنترل

در زمان‌هایی به دلیل عملکرد نامناسب و از دست رفتن اعتبار مدیر، اعمال کنترل‌های معمول برای مدیر سختی می‌شود، در این شرایط مدیریت عالی یا باید جابه‌جایی انجام دهد یا با سیاست‌های تدریجی مناسبی، اعتبار از دست رفته را باز گرداند.

● وقایع ناگوار بین‌المللی و قانون‌گذاری و قانون‌زدایی

وقایع پیش‌بینی‌ناپذیری که با موج جهانی شدن به داخل کشورها نفوذ می‌کند، به همراه قانون‌گذاری‌ها یا قانون‌زدایی‌های مجلس و قوه‌قضائیه می‌تواند به مثابه یک بحران برای شرکت محسوب شود، از آنجایی که این گونه از بحران در اختیار مدیر نیست، هدایت صحیح شرکت در این زمان‌ها و توجه بیشتر بر مزیت‌های نسبی و رقابتی و انعطاف‌پذیری می‌تواند شرکت را از بحران نجات دهد.

نوشته شده توسط مدیریت رازدانش

مرجع: سایت راز دانش