انقلاب اسلامی و ترویج فرهنگ مردم سالاری دینی

انقلاب اسلامی ایران به عنوان نهضتی الهی، فراگیر و مبتنی بر فطرت پاک بشری، توانست اهمیت قدرت نرم افزاری را به منصه ظهور برساند و به عنوان انقلابی در ارزش ها و هنجارها به فرهنگ …

انقلاب اسلامی ایران به عنوان نهضتی الهی، فراگیر و مبتنی بر فطرت پاک بشری، توانست اهمیت قدرت نرم افزاری را به منصه ظهور برساند و به عنوان انقلابی در ارزش ها و هنجارها به فرهنگ سازی در عرصه داخلی، منطقه ای و بین المللی مبادرت کند.

این نهضت فرهنگی توانست یک فضای گفتمانی را ایجاد کند و ضمن مفهوم سازی و بازسازی فکری و اندیشه ای، فرهنگ نوینی را در روابط بین الملل رقم زند که بر مردم سالاری دینی، احیای تفکر اسلامی، جهان گرایی تمدن اسلامی، محوریت فعالیت فرهنگی، تقویت جنبش های جدید اجتماعی و فرهنگ استکبار ستیزی و استقلال خواهی استوار بود.

انقلاب اسلامی توانست با تکیه بر توسعه فرهنگی در داخل و تبادل و تعامل فرهنگی و تمدنی با خارج فضای گفت و گو با جهان پیرامون را براساس اصلاح طلبی در ساختار و کارکرد نظام بین الملل و زیر سیستم منطقه ای ایجاد کند تا از این رهگذر به فرهنگ سازی و هنجار سازی در قواعد رفتاری و ساختار سیاسی بپردازد و بدین ترتیب رویکرد جدیدی را بر روابط بین الملل حاکم کند که بر تحول ماهیت قدرت، گشتار در قواعد بازی و تغییر در نوع بازیگران استوار باشد.انقلاب اسلامی ضمن تبیین سازگاری اسلام و دموکراسی توانست تأثیر متقابل میان ۲ حوزه دین و سیاست را آشکار سازد و با پاسخ گویی هم زمان به ۲ پرسش «چه کسی باید حکومت کند؟» و «چگونه باید حکومت کرد؟» نوعی نظام سیاسی را رقم زند که هم بر ویژگی های معنوی و سیاسی حاکم و هم بر پیوند ارزش های اسلامی با ساختار مردم سالاری استوار باشد.از سویی چنین سازه حکومتی که بر تطابق اسلام با مقتضیات زمان و نوزایی دینی با احیای نظریات اسلام درباره حکومت و دولت مداری استوار بود، بر شیوه حکومتی جمهوریت و تأثیر مردم در تصمیم گیری های حکومتی تأکید می کرد و هم الگوی اسلام گرایی و ارزش های پایدار اسلامی یعنی عدالت گرایی، خدا محوری و معنویت گرایی را اساس نظام سیاسی می دانست.

نظام جمهوری اسلامی بیانگر پیوند دین و سیاست، تلفیق ساختار و کارکرد و نمایانگر آن بود که امکان دین داری همگام با مدرن شدن وجود دارد.

چنین نظام سیاسی توانست نظامی را به ارمغان آورد که مشروعیت آن بر پایه حاکمیت خدا و حقانیت ارزش های دینی و مقبولیت آن براساس اراده مردمی و حق تبیین سرنوشت ملت ها استوار است.

ترویج دکترین مردم سالاری دینی به جهانیان از سوی انقلاب اسلامی موجب توسعه فرهنگ تعامل مدار مبتنی بر اهتمام دولت ها به خواسته مردم مسلمان برای ایجاد جامعه بشری متناسب با فطرت انسانی توانست با احیای تأثیر ملت ها بر ضرورت پیوند و ارتباط وثیق میان مردم و دولت ها تأکید کند و گرایش به اسلام به مثابه مبنای حکومت مردمی را در میان ملت ها تقویت کند و بنیاد حکومت هایی را تشویق کند که بر اجرای اصول شریعت و تحقق عدالت اجتماعی تأکید می ورزیدند. چنین نظامی توانست ضمن به چالش کشاندن ایدئولوژی های ناسیونالیستی افراطی از جمله پان عربیسم، رژیم های وابسته به شرق و غرب را به چالش کشاند و به مبارزه هم زمان با امپریالیسم و سوسیال امپریالیسم بپردازد.

منبع: فصلنامه اندیشه انقلاب اسلامی