تهران نفس راحت نمی کشد

آلودگی هوای پایتخت در وضعیت هشدار

تشدید آلودگی های پایتخت طی روزهای اخیر بار دیگر ما را متوجه معضلی اساسی در شهر تهران نموده است.به راستی معضل آلودگی هوا در این کلانشهر چه زمانی قابل حل خواهد بود؟آیا باید هر سال با نام بارانهای اسیدی و ماسکهای اکسیژن سر و کار داشته باشیم؟!

منواکسید کربن، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد، ازن و ذرات معلق پنج آلاینده مهم هوای تهران هستند. وضعیت پاک، سالم، ناسالم، بسیار ناسالم، هشدار، اضطرار و بحران از شاخص‌های اندازه‌گیری هوا هستند و با این شاخص‌ها هوای تهران اندازه‌گیری می‌شود.هنگامی که شاخص کیفیت هوا بین ۱۰۰تا PSI ۲۵۰(شاخص استاندارد آلودگی هوا ) قرار گیرد اعلام وضعیت هشدار، بین ۲۵۰تا ۳۵۰اعلام وضعیت اضطرار و بیش از PSI ۳۵۰ اعلام وضعیت بحران است.

واقعیت امر این است که افزایش میزان آلاینده های هوا مربوط به تمامی مناطق بویژه مراکز پرتردد است و در تمامی مراکزی که تردد بالاست میزان آلاینده منوکسید کربن یا یکی از آلاینده های هوا بیش از حد مجاز است. بنابر این دامنه آلودگی هوا در پایتخت گسترده است و باید برای مقابله با آن تدابیری را اندیشید.

حتی در منطقه ای مانند سرخه حصار ایستگاه سنجش آلودگی هوا افزایش میزان آلاینده ها را نشان می دهد.بنابر این باید آلودگی هوا را معضلی جدی دانست و آن را تنها در مناطق مرکزی شهر محصور و تعریف نکنیم .به هر حال تهران این روزها راحت نفس نمی کشد.بنابر این باید به فکر مهار این وضعیت و تحدید آن در آینده شد .تنها در سایه نگاهی مدیریتی و جامع است که می توان این بحران را در ابعاد مختلف مهار نمود.آلودگی پایتخت مسئله ای چند بعدی است و راه حل آن نیز باید قاعده مند و چند بعدی باشد. لازم است فاکتورها و عوامل آلوده کننده هوای پایتخت مشخص شود و متناسب با شناخت و محاسبه دقیق آنها،راهکارهایی اساسی و بلند مدت را برای این معضل اتخاذ نمود.در این خصوص تهدیدهایی نیز وجود دارد که نباید از آنها غافل شد.افزایش جمعیت و استفاده بیشتر افراد از وسایل نقلیه به طور مستقیم منجر به تشدید آلودگی هوا در پایتخت خواهد شد .نقش خودروهای فرسوده را نمی توان در آلودگی هوای پایتخت نادیده انگاشت.

به نظر می رسد مسئله جمع آوری خودروهای فرسوده از یک سو و استانداردسازی خودروهای جدید از سوی دیگر باید به صورتی همزمان مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس خود روهای فرسوده ۱۰ برابر خودروهای جدید و موتورسیکلت های فرسوده ۷ برابر نسبت به موتور سیکلت های جدید آلودگی تولید می کنند.همان گونه که از این آمار و ارقام بر می آید ،لازم است نسبت به مقوله آلودگی شهر نگاهی کاملامحاسباتی و عقلانی وجود داشته باشد.خوشبختانه ماهیت ارزیابی عوامل آلوده کننده هوای پایتخت کاملامحاسباتی و قابل سنجش می باشد.از این حیث در صورت سنجش دقیق و صحیح این عوامل آلوده کننده محیطی و شهری،می توان آنها را با استناد به مدیریت مطلوب مهار نمود.

آلودگی پایتخت باید از هر دو بعد کمی و کیفی به صورتی دقیق مورد بررسی قرار گیرد.در این خصوص باید تاثیر آلاینده و کارخانجات صنعتی و .... بر روی هوای پایتخت به صورتی دقیق سنجیده شود .مسئله بعدی اینکه آلودگی پایتخت معضل مشترک همه شهروندان می باشد و مردم و مسئولین باید در این خصوص همکاری فشرده ای با یکدیگر داشته باشند.

مقابله با آلودگی تهران نیازمند ایجاد وحدت رویه ای مناسب میان دستگاههای اجرایی و نظارتی ذیربط می باشد.خوشبختانه ظرفیت شکل گیری این نوع نگاه مشترک میان نهادهای مذکور وجود دارد و تنها باید آن را به فعلیت رساند.

یکی از مسائلی که نباید آن را در بررسی آلودگی هوای تهران دور از ذهن نگاه داشت مسئله تردد موتور سیکلتها در پایتخت است.در این خصوص باید نظارت بیشتری بر موتور سیکلتها اعمال شود.

افزایش ترافیک تهران طی سالهای اخیر سبب استفاده بیشتر مردم از موتور سیکلتها شده است و همین مسئله به صورت خودکار بر آلودگی هوا تاثیرگذار بوده است.از سوی دیگر،مطابق اظهارات رئیس شورای شهر تهران شرکتهای تولیدی زیر پله ای که بدون نظارت و معاینه موتور را به عنوان وسیله ای نقلیه وارد خیابانهای شهر می نمایند در ایجاد آلودگی هوا نقش دارند.بدیهی است که ادامه این روند می تواند منجر به آلودگی کل نقاط پایتخت شود زیرا موتور سیکلتها در همه جا رفت و آمد دارند. همچنین در کنار همه این موارد لازم است که در کلانشهرهایی مانند تهران باید ترافیک، مترو و کل ناوگان حمل و نقل عمومی به درستی مدیریت شود؛ تا نیازی به خودروهای شخصی نباشد؛ این در حالی است که ناوگان حمل و نقل عمومی برای رفع نیازهای مردم سرعت و توسعه لازم را ندارد.

توسعه حمل و نقل عمومی و تشویق شهروندان تهرانی نسبت به استفاده از آنها هم منجر به کاهش ترافیک و هم منجر به کاهش آلودگی هوا خواهد شد.اما تا زمانی که استفاده از حمل و نقل عمومی مستلزم صرف زمان و خستگی زیاد شود نمی توان نسبت به این مسئله خوشبین بود. پژوهش های معاونت حمل و نقل و کنترل ترافیک نشان می دهد که روزانه در تهران به علت معضل ترافیک بیش از ۴۰ میلیون ساعت از وقت شهروندان به هدر می رود. از این رو مهار ترافیک و متعاقبا مهار آلودگی هوا باید به صورتی بسیار جدی تر در دستور کار نهادهای ذیربط قرار گیرد.

در این خصوص رسانه ها نیز باید با اطلاع رسانی و فرهنگ سازی مطلوب از این روند پشتیبانی نمایند.مدیریت صحیح این امکان را به ما خواهد داد تا بتوانیم تا حد امکان کنترل و نظارت خود را بر روی هوای شهر افزایش داده و با در نظر گرفتن تمهیدات و فاکتورهای لازم مانع از تداوم روند فعلی شویم.به هر حال هشدار دهی نسبت به آلودگی هوا جزء وظایف نهادهای ذیربط است زیرا به طور مستقیم با سلامت شهروندان مرتبط خواهد بود.زمانی که شاخص کیفیت هوای تهران در وضعیت هشدار قرار می‌گیرد سازمان‌های ذیربط موظف هستند تا از طریق رسانه‌ها با استفاده از روش‌های مختلف اطلاع رسانی مردم را از وضعیت هوا با خبر کنند.

آنها همچنین باید اقداماتی را که موجب کاهش آلودگی هوا می‌شود در تهران اعمال کنند.هرگاه شاخص کیفیت هوای تهران از وضعیت هشدار به اضطرار برسد، سازمان‌های ذیربط نیز ملزم می‌شوند تا طبق قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا، نسبت به رفع آلودگی هوا به صورت مکانی و زمانی با اعمال شرایط خاص و محدودیت های تردد اقدام کنند.

سحاب فاطمی