داروساز، مشاوری برای مصرف صحیح دارو

امروزه در بسیاری از کشورها با تغییر نگرش سیستم‌های بهداشتی ـ درمانی به داروسازی و به وجودآمدن مفاهیمی چون «داروسازی بیمارمحور» و «مراقبت‌های دارویی» جایگاه داروسازان بیش …

امروزه در بسیاری از کشورها با تغییر نگرش سیستم‌های بهداشتی ـ درمانی به داروسازی و به وجودآمدن مفاهیمی چون «داروسازی بیمارمحور» و «مراقبت‌های دارویی» جایگاه داروسازان بیش از پیش در نظام خدماتی ارتقا یافته است، تا جایی که می‌توان گفت در این سیستم‌ها اکنون داروسازان به جای توزیع‌کننده دارو به عنوان مسوول تمامی خدمات مربوط به دارو شناخته می‌شوند.

در بیشتر کشورهای جهان، داروسازان بیش از دیگر اعضای کادر درمان در دسترس بیماران قرار دارند و بیماران بدون نیاز به تعیین وقت قبلی این امکان را دارند که بتوانند در صورت نیاز به خدمات دارویی با داروساز خود ملاقات کنند. بعضی مواقع به دلیل ازدحام در داروخانه، عدم وجود وقت کافی مسوول فنی (دکتر داروساز) داروخانه، تخصصی بودن سوال مطرح شده توسط بیمار و نیاز به جستجوی دقیق و علمی از منبع معتبر دارو ـ پزشکی شرایط مشاوره دارویی در داروخانه فراهم نمی‌شود و بیمار نیاز دارد به‌طور دقیق‌تر و علمی‌تر از امکان مشاوره دارویی توسط داروساز بهره‌مند شود؛ در نتیجه مشاوره تلفنی دارویی از مراکز داروپزشکی یک نیاز اساسی برای بیماران است.

داروساز می‌تواند الگوی مصرف داروها توسط بیمار را پیگیری کرده و اهمیت همراهی بیمار با رژیم‌های دارویی را برای وی مشخص کند.

با توجه به روند رو به رشد تولید و کشف داروهای جدید، تغییر سیر بیماری‌های پیچیده و ناشناخته، مبتلا شدن جمعیت بیشتری از جامعه به بیماری‌های مزمن (مانند دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی ـ عروقی، بیماری‌های کلیوی، کبدی، اعصاب و روان و...)، سالمندشدن جمعیت کشور و همچنین نیازهای پایه‌ای مشاوره دارویی بیمار از قبیل کسب اطلاعات دارویی در مورد تداخلات دارویی، عوارض جانبی دارو، هشدارها و موارد احتیاط‌های مصرف دارو، نحوه اثربخشی دارو، شرایط نگهداری و... لزوم وجود مراکز اطلاعات دارویی به طور تخصصی بیش از پیش احساس می‌شود. داروساز این فرصت را دارد تا برای افزایش اثربخشی داروها یا به حداقل‌رساندن عوارض جانبی و کاستن از هزینه‌های درمان، مداخله‌هایی را با مشورت پزشک در رژیم درمانی بیمار انجام دهد. مراکز اطلاعات دارویی (Drug information center) با هدف اطلاع‌رسانی علمی ـ دارویی به جامعه پزشکی و عموم مردم راه‌اندازی می‌شود. در این مراکز ارائه اطلاعات علمی در مورد داروها توسط تیم تخصصی مشاوران دارویی (داروسازان، متخصصان داروسازی بالینی، پزشکان و متخصصان سایر رشته‌های تخصصی داروسازی) به بیماران و اعضای کادر درمان صورت می‌پذیرد.

ارائه اطلاعاتی از قبیل موارد مصرف دارو، عوارض جانبی دارو، تداخلات دارویی، مصرف دارو در دوران بارداری و شیردهی، مکانیسم اثر دارو، هشدارها و موارد منع مصرف دارو از طریق این مراکز انجام می‌پذیرد.

همچنین دوره‌های آموزشی برای دانشجویان داروسازی، دستیاران داروسازی بالینی، جلسات آموزشی برای داروسازان، پزشکان، بیماران و انجام پروژه‌های تحقیقاتی، تألیف کتب و چاپ مقاله از جمله فعالیت‌های آموزشی ـ پژوهشی این مراکز است.

دکتر میثم اسماعیلی