جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا

استعمار انگلستان در آسیا بمناسبت سالگرد آغاز آن


۳۱ دسامبر سال ۱۶۰۰ میلادی (و ۱۲ سال پس از شکست آرمادای اسپانیا، دو سال بعد از نخستین دیدار دریایی هفت ساله انگلیسی ها از آبهای آسیا و هفت سال پیش از استقرار انگلیسی ها در آمریکای …

۳۱ دسامبر سال ۱۶۰۰ میلادی (و ۱۲ سال پس از شکست آرمادای اسپانیا، دو سال بعد از نخستین دیدار دریایی هفت ساله انگلیسی ها از آبهای آسیا و هفت سال پیش از استقرار انگلیسی ها در آمریکای شمالی و دو سال) دولت انگلستان در راستای سیاست استعماری اش در آسیا، فرمان ایجاد کمپانی هند شرقی The British East India Company را صادر کرد و همه بازرگانان و ماموران و دریانوردان انگلیسی را که قصد فعالیت در قاره آسیا و آبهای آن داشته باشند اجبارا عضو این کمپانی کرد که روزی سیاه برای این قاره و مردم آن بشمار می رود.

در آن زمان، دو سال از ورود آنتونی و رابرت شرلی با ۲۶ انگلیسی دیگر به ایران می گذشت که موفق شده بودند خود را در دل شاه عباس یکم جای دهند که هدفش احیای امپراتوری ایران با عقب راندن پرتغالیها از خلیج فارس و تضعیف هرچه بیشتر عثمانی بود. شاه عباس برای رسیدن به هدفهایش نیاز به دوستی با آن اروپاییانی را داشت که دشمن عثمانی و رقیب دریایی پرتغال بودند.

جیمز لانکاستر James lancaster به عنوان مسئول محلی کمپانی هند شرقی در سال ۱۶۰۱ عازم شرق شد. ورود انگلیسی ها به آبهای آسیا (اصطلاحا راه دریایی ادویه) باعث مرافعه پرتغالی ها و هلندی ها با آنان شد که قبلا وارد آسیا شده بودند. این مرافعه طولانی در سال ۱۸۲۴ به سازش این سه استعمارگر منجر شد و انگلیسی ها قبول کردند که وارد اندونزی هلندی ها و نیز مناطقی از هند که توسط پرتغالی ها تصاحب شده بود نشوند و ایندو نیز با استقرار انگلیسی در شرق هند، برنئوی شمالی و مالاکا موافقت کردند. جنگ تریاک با چین نیز از رویدادهایی است که عاملش کمپانی هند شرقی انگلستان بود که به آن کشور از هند تریاک صادر می کرد و منجر به شکست چینی ها و تصرف هنگ کنگ و دریافت امتیازهای متعدد از چین شد.

۲۷۷ سال پس از ایجاد کمپانی هند شرقی، و تصرف تدریجی شبه قاره هند توسط انگلیسی ها، ملکه ویکتوریا، یکم ژانویه سال ۱۸۷۷ میلادی خودرا پادشاه انگلستان و امپراتور (امپرس) هند اعلام کرد و این سمت در خاندان سلطنتی انگلستان تا سال ۱۹۴۷ باقی بود.

بسیاری از مسائل جاری مشرق زمین ناشی از استعمار انگلستان بر هند است که به خاطر حفظ هند از تعرض سایر قدرتهای اروپایی، از انجام هر توطئه ای در ایران، ایران خاوری (افغانستان) و همه خاورمیانه، آسیای میانه و آسیای جنوبی خودداری نورزید.