بچه ها, کامپیوتر و اینترنت

نمی توان تصور کرد که فرزندان ما بزرگ شوند, رشد کنند, به دانشگاه بروند, وارد حوزه های مختلف شوند اما با کامپیوتر سروکار نداشته باشند و شبکه جهانی اینترنت را نشناسند

نمی توان تصور کرد که فرزندان ما بزرگ شوند، رشد کنند، به دانشگاه بروند، وارد حوزه های مختلف شوند اما با کامپیوتر سروکار نداشته باشند و شبکه جهانی (اینترنت) را نشناسند.

دنیای امروز دنیای تلویزیون، ماهواره، کامپیوتر، اینترنت و تلفن همراه است. این تکنولوژی های جدید چنان با سرعت وارد زندگی بشر شده و راه نفوذ خود را ادامه می دهند که نمی توان از کنار آنها با بی تفاوتی گذشت؛ بلکه باید با آنها به روش صحیح برخورد نمود تا بیشترین سود و استفاده حاصل آید. همچنان که اثرات مثبت تکنولوژی های نوین در کیفیت زندگی ما قابل انکار نیست؛ در صورت عدم مدیریت صحیح نیز ممکن است تأثیرات مضر آن بر زندگی کودکان و نوجوانان ما غیرقابل جبران باشد. کامپیوتر به عنوان یک منبع صحیح و قابل اعتماد برای بچه ها و بزرگسالان مطرح است ولی مسائلی در مورد استفاده از آن وجود دارد که والدین را نگران می کند.

یکی از مهم ترین عوامل برای تعیین اثر مثبت یا منفی کامپیوتر مدت زمانی است که کودک یا نوجوان از آن استفاده می کند و مسئله دیگر نوع فعالیت هایی است که با آنها درگیر است. وقتی بچه برای مدت طولانی از روز پای کامپیوتر می نشیند در سایر فعالیت های تحصیلی، ارتباطی و اجتماعی دچار عقب ماندگی می شود. استفاده زیاد و کنترل نشده از کامپیوتر موجب افزایش وزن، رکود عملکرد اجتماعی- ارتباطی، گوشه گیری، انزوا و غمگینی می شود.

بازی های خشن کامپیوتری کودکان و نوجوانان را مستعد مشکلات رفتاری و پرخاشگری می کند ولی اگر از برنامه های صحیح آموزشی استفاده شود خلاقیت افزایش می یابد و فرصتی برای اکتشاف و جست وجوگری در اختیار او قرار می گیرد. این در صورتی است که نرم افزارهایی متناسب با سطح رشدی کودک در اختیارش قرار گیرد تا قدرت تفکر و خلاقیت او شکوفا شود و توانایی حل مسئله در او تقویت گردد. مثلا نرم افزارهای گرافیکی می تواند برای کودکان جالب باشد چون انگیزه خلق تصاویر سمبولیک را در آنها بیدار می کند. محتویات چیزهایی که کودک در کامپیوتر استفاده می کند باید معنادار و متناسب با تجربیات خانه، جانعه و مدرسه باشد. بهتر است کودک درگیر فعالیت هایی شود که به وی اجازه کنترل دهد. از کامپیوتر در کودکان و نوجوانانی که ناتوانی یادگیری یا نیازهای خاص آموزشی دارند می توان بهره زیادی برد. به خصوص بچه هایی که ناتوانی در زمینه آموزش سنتی دارند مانند کودکان دچار مشکلات یادگیری، توجه و تمرکز، مشکلات شنوایی، تکلمی و رفتاری از این روش های خاص بهره زیادی می برند.

به نکات زیر درمورد استفاده از کامپیوتر توجه کنید:

- استفاده از کامپیوتر برای کودکان زیر ۳سال توصیه نمی شود. بهتر است تا این سن کودک درگیر ارتباط نزدیک تر با والدین، جست وجوی محیط، شکوفا شدن استعدادها و بازی های مختلف باشد.

- فعالیت های کامپیوتری به شکلی تهیه شود که باعث خلاقیت و انگیزه کودک شود، به او فرصتی برای کشف کردن و تجربه محیط دهد، قدرت انتخاب دهد و توانایی تخیل، تصور، تفکر، تصمیم و حل مسئله را افزایش دهد.

- در مدرسه بهتر است استفاده از کامپیوتر به صورت کار گروهی درآید. در این صورت احتمال مشارکت، همکاری و برقراری ارتباط بین بچه ها بیشتر می شود.

- بهتر است والدین زمان هایی را اختصاص دهند تا همراه بچه ها به یک فعالیت مشترک کامپیوتری مشغول باشند. این کار باعث می شود زمانی که کودک یا نوجوان در برنامه ای احساس شکست کرد از طرف والدین کمک شود و از طرفی نیز بر کارهای او نظارت می گردد. همچنین می توانند روی بازی ها و برنامه های مختلف بحث و تبادل نظر داشته باشند و امکان یک آموزش دوطرفه به وجود آید.

- زمان استفاده از کامپیوتر محدود باشد. اگر کودک زمان های طولانی سرگرم بازی با کامپیوتر و پلی استیشن یا تماشای تلویزیون است، زمانی را برای بازی های گروهی نخواهد داشت و فرصت رشد مهارت اجتماعی و ارتباطی از او گرفته می شود.

- حتی الامکان سعی شود کامپیوتر با علائق و فعالیت های کودک ادغام شود تا اینکه فقط فعالیت و علاقه اصلی او شود.

- بهتر است کامپیوتر در اتاق او نباشد چون والدین نمی توانند روی آن کنترل و نظارت داشته باشند. درمورد بچه هایی که علاقه زیادی به استفاده از کامپیوتر دارند می توان از آن به عنوان یک وسیله تشویقی برای افزایش دیگر رفتارهای مثبت آنها استفاده کرد.

● کودکان و اینترنت

رشد سریع تکنولوژی در زمینه اینترنت حوزه جدیدی از توجه را به وجود آورده است. اینترنت یک منبع بی پایان اطلاعات است و فرصتی برای تعامل ولی با وجود آن می تواند یک خطر واقعی برای بچه هایی باشد که استفاده صحیح از آن را نیاموخته اند.

توصیه های زیر را درمورد استفاده فرزندانتان از اینترنت به کار بندید:

- زمان استفاده از اینترنت را محدود کنید.

- به نوجوان بیاموزید هرچیزی که در اینترنت می بیند یا می خواند حتماً درست و واقعی نیست.

- روی سایت هایی که مراجعه می کند حتماً نظارت داشته باشید.

- با اطلاعات و تکنولوژی های جدید آشنا شوید. دور ماندن والدین از پیشرفت های جدید باعث ایجاد شکاف نسلی بین آنها با فرزندانشان می شود.

- زمان هایی را اختصاص دهید تا همراه فرزندتان از سایت های مختلف دیدن کنید، راجع به محتوای آنها صحبت کنید و بازی و فعالیت هایی داشته باشید. در این صورت امکان نظارت شما بر فرزندتان فراهم می شود.

- به فرزند خود بیاموزید که ارتباط برقرار کردن در اتاق گفت وگو درست مانند صحبت کردن با یک غریبه است و باید همان احتیاط هایی که در این زمینه به کار می رود باز هم رعایت شود.

- به او بگویید که هیچ گاه نباید اطلاعات شخصی و خانوادگی را در اینترنت در اختیار دیگران قرار دهد.

- هرگز با کسی که در اتاق گفت وگو آشنا شده ملاقات واقعی ترتیب ندهد.

- به بچه ها آموزش دهید که همان قوانینی که در ارتباطات واقعی رعایت می کنیم مانند فحش ندادن، استفاده نکردن از کلمات رکیک و طنزها و مطالب مبتذل و... باید در اینترنت نیز به کار گرفته شود.

- فقط زمانی اجازه ترتیب پست الکترونیکی را بدهید که بدانید در این زمینه به بلوغ کافی رسیده است و به طور دوره ای بر پست الکترونیکی و فعالیت های اینترنتی او نظارت داشته باشید.